مالیات بر دارایی

مالیات بر دارایی یا مالیات بر ثروت، یکی از انواع مالیات مستقیم، یعنی مالیاتی که بی واسطه، توسط دولت از مشمولین اخذ می گردد بوده و دارای انواع مختلف، اعم از مالیات بر ارث و مالیات بر حق تمبر، می باشد. قانون حاکم بر مالیات ثروت، قانون مالیات مستقیم با آخرین اصلاحات آن است.

مالیات، که یکی از نهادهای اقتصادی پیش بینی شده در قوانین مختلف، برای تامین بودجه دولت و ایجاد برابری اقتصادی، بین شهروندان است، در اکثر کشورها، وجود داشته و دارای انواع و اقسام مختلفی، اعم از مالیات مستقیم و غیر مستقیم می باشد.

مالیات مستقیم دارای انواعی چون، مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی یا همان مالیات بر ثروت است و با توجه به اینکه مالیات بر دارایی، به موارد مختلفی تعلق می گیرد و تقریبا، اکثر افراد یا اعضای خانواده شان با آن درگیر هستند، ضروری است تا با چیستی و مصادیق این نوع از انواع مالیات مستقیم و قواعد حاکم بر آن، آشنا بود تا مشمول جرایم مالیاتی نگردید.

لذا در مقاله حاضر، اینکه مالیات بر دارایی چیست، اساس و مبنا و قانون حاکم بر آن چه بوده، بررسی گردیده و در خصوص انواع مالیات بر ثروت، موارد مشمول این نوع از انواع مالیات و تفاوت آن با مالیات بر مصرف، توضیح داده شده است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر می توانند، ادامه مقاله را دنبال کنند.

مالیات بر دارایی چیست

در پاسخ به این پرسش که مالیات بر دارایی چیست؟ باید گفت، مالیات در ایران، به انواعی چون، مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم، تقسیم می گردد که مالیات بر دارایی یا مالیات بر ثروت، یکی از انواع مالیات مستقیم در ایران، محسوب، می شود که به دارایی های تعیین شده در قانون مالیات مستقیم، تعلق خواهد گرفت.

مقصود از مالیات بر ثروت یا دارایی، مالیاتی است که بی واسطه، توسط سازمان امور مالیاتی کشور، از تمبر زدن برخی از اسناد و مدارک و دارایی خالص افراد که به موجب ارث، وقف و حبس به آن ها منتقل شده، اخذ می گردد و عدم پرداخت آن، فرد را با جرایم مختلف مالیاتی، روبرو خواهد ساخت.

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در این باره که تفاوت مالیات مستقیم و غیر مستقیم، در چیست، می توانند مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار دهند. در ادامه، اساس و مبنای مالیات بر دارایی و قانون حاکم بر این نوع از انواع مالیات مستقیم، بررسی خواهد شد.

اساس و مبنای مالیات بر دارایی

برای بررسی اساس و مبنای مالیات بر دارایی در ایران، باید گریزی بر بینش حاکم بر وضع مالیات مستقیم که سبب وضع قوانین مالیاتی مختلف گردید، زد. اساس وضع مالیات مستقیم، ایجاد توازن و تعادل اقتصادی در جامعه و بر طرف کردن اختلاف طبقاتی و تورم ناشی از انباشت ثروت، به ویژه، ثروتی که از طریق مواردی چون ارث، به دیگران می رسد، می باشد.

با اخذ مالیات بر دارایی، به ویژه اخذ مالیات از دارایی ناشی از ارث، تعدیل ثروت، ایجاد خواهد شد و اختلاف فاحش در دارایی و ثروت افراد در جامعه و تورم ناشی از آن، مرتفع می گردد. شایان ذکر است، در اغلب دولت ها، مالیات بر دارایی، زمانی اخذ می گردد که نتوان به وسیله نوع دیگری از مصادیق مالیات بر دارایی، مالیات گرفت.

علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص انواع مالیات در ایران که برای تامین بخشی از بودجه کشور، جلوگیری از تورم و ایجاد برابری اقتصادی، اخذ می گردد، می توانند، مقاله پیشنهادی در قسمت بیشتر بخوانید مقاله را مورد مطالعه قرار دهند.

قانون مالیات بر ثروت

قانون مالیات بر ثروت یا همان مالیات بر دارایی، قانون مالیات مستقیم با آخرین اصلاحات آن است و تمامی افراد مشمول این نوع از انواع مالیات، باید برای بررسی قواعد و درصد های مربوط به مالیات بر دارایی، به این قانون، مراجعه نمایند.

قوانین حاکم بر مالیات بر ثروت یا دارایی، در فصل چهارم و پنجم باب دوم قانون مالیات مستقیم، ذکر شده است و از آنجا که قوانین حاکم بر قانون مالیات بر ثروت، دارای جزئیات و پیچیدگی های مخصوص به خود می باشد، در این تیتر از مقاله، فایل دانلود متن قانون مالیات بر ثروت، ارائه شده تا خوانندگان محترم، در صورت نیاز، از آن، استفاده نمایند. 

یکی از انواع مالیات بر ثروت یا مالیات بر دارایی که در ادامه در خصوص آن توضیح داده خواهد شد، مالیات بر حق تمبر می باشد که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آن، می توانند مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار دهند.

انواع مالیات بر دارایی

برای بررسی انواع مالیات بر دارایی یا همان مالیات بر ثروت، باید به قانون مالیات مستقیم، مراجعه کرد. این قانون، در فصل چهارم و پنجم باب دوم خود، انواع مالیات بر دارایی را تعیین کرده است. بر اساس مواد این باب و فصل های مذکور، انواع مالیات بر دارایی، عبارتند از: 

مالیات بر ارث، مالیات حق تمبر و مالیات بر اموالی که به موجب وقف یا حبس یا نذر یا وصیت منتقل می گردند. شایان ذکر است، اموالی که به موجب وقف یا حبس یا نذر یا وصیت منتقل شده اند، تنها در صورتی مشمول مالیات بر دارایی خواهند شد که از موارد معافیت ذکر شده در بند ۳ ماده ۲۴ قانون مالیات مستقیم، نباشند و‌ یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی، نگردند.

شایان ذکر است، مالیات سالیانه املاک و مساکن، مالیات خانه‌ های خالی و مالیات اراضی بایر نیز به نوعی جزو انواع مالیات مستقیم و مالیات بر دارایی محسوب می گردند، اما قواعد آن ها، به علت نسخ مواد قانونی مربوط به این مالیات ها در قانون مالیات مستقیم و صدور آیین نامه های جدید، تابع آیین نامه ها و قوانین جدید صادره خواهد بود.

چه مواردی مشمول مالیات بر دارایی است؟

در تیتر قبل، انواع مالیات بر ثروت یا دارایی، نام برده شد و برای پاسخ به این پرسش که چه مواردی مشمول مالیات بر دارایی است؟ باید موادی از قانون مالیات مستقیم که مصادیق مالیات بر ارث و حق تمبر را مشخص می کند، یعنی مواد 17، 38، 39 و مواد 44 تا 48 را مورد بررسی قرار داد. در زیر، موارد مشمول انواع مالیات بر دارایی، ذکر گردیده اند:

مالیات بر ارث، که مهم ترین نوع مالیات بر دارایی است، پس از فوت (حقیقی یا فرضی) مورث و بجا ماندن ترکه از او، تحقق می یابد و وراث، پس از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی این امر، موظف به پرداخت آن هستند. مستفاد از ماده 17 قانون مالیات مستقیم، موارد مشمول مالیات بر ارث، شامل موارد زیر است؛ 

مالیات بر سپرده‌ های بانکی؛ اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار (جز موارد استثنا شده در قانون)؛ سهام و سهم‌ الشرکه و حق تقدم آن ها؛ حق‌ الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای ماده 17 قانون مالیات مستقیم، به آن ها، تصریح نشده است؛

 انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی؛ املاک و حق واگذاری محل؛ اموال و دارایی‌ های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده (تحت شرایط پیش بینی شده در بند 6 ماده 17 قانون مالیات مستقیم).

مالیات بر حق تمبر نیز بر مواردی که ذکر می گردد، تعلق می گیرند. مواردی چون؛ هر برگ چک که از طرف بانک‌ ها چاپ می‌ شود؛ برات، فته طلب یا همان سفته و نظایر آن؛ کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر گردیده اند یا مورد استفاده و معامله قرار می گیرند؛ اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال‌ التجاره، نظیر بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال‌ التجاره و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری؛ 

کارت معافیت؛ هرگونه گواهینامه رانندگی بین المللی؛ پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین، شماره گذاری هر وسیله نقلیه که به صورت موقت و با سند کارنه دوپاساژ یا سایر مدارک، وارد کشور می شود؛ گواهینامه رانندگی انواع خودرو به ازای هر سال مدت اعتبار؛ 

کارنامه و گواهینامه دانش‌آموزان دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه؛ دانشنامه و گواهی دانشنامه کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر؛ گواهی ارزش تحصیلی دوره‌ های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه خارجی، همچنین دوره‌ های فنی و حرفه‌ای و دانشگاهی خارجی؛ پروانه مامایی یا مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی؛ پروانه مشاغل پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی؛

جواز تاسیس، کارت شناسایی واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌ های کسب و کار؛ کلیه قراردادها و اسناد مشابه آن ها که بین بانک‌ ها و مشتریان آن ها مبادله یا از طرف مشتریان تعهد می‌ شود (در صورتی که در‌دفاتر اسناد رسمی ثبت نگردد)؛ سهام و سهم الشرکه کلیه شرکت های ایرانی موضوع قانون تجارت، به استثنای شرکت‌های تعاونی.

تفاوت مالیات بر مصرف و مالیات بر دارایی

برای بررسی تفاوت مالیات بر مصرف و مالیات بر دارایی، باید ابتدا تعریفی از مالیات بر مصرف که دارای انواعی نظیر مالیات بر ارزش افزوده می باشد، ارائه داد. بر اساس قانون، مقصود از مالیات بر مصرف، مالیاتی است که به طور غیر مستقیم و در عمده موارد، توسط مصرف کنندگان کالاها، پرداخت می گردد. بر اساس تعاریف ارائه شده، تفاوت مالیات بر مصرف و مالیات بر دارایی عبارتند از:

مالیات بر دارایی، از انواع مالیات مستقیم است و در پاره ای موارد، با ترفندهایی که جرم و غیر قانونی بوده، می توان از پرداخت آن، فرار کرد، اما مالیات بر مصرف، از انواع مالیات غیر مستقیم است و امکان فرار مالیاتی در خصوص آن، وجود ندارد؛

مالیات بر دارایی، جز مالیات حق تمبر، عمدتا از طریق ثبت نام اظهارنامه مالیاتی و درگاه ملی خدمات مالیات، پرداخت می گردد، لکن برای پرداخت مالیات بر مصرف، نیاز به مراجعه به سایت یا پر کردن اظهارنامه مالیاتی نیست و به طور غیر مستقیم و از طریق قیمت پرداختی برای کالا و خدمات، فروش و... پرداخت می شود.

مشمولین مالیات بر دارایی، افراد و اجتماع محدودی هستند اما، مالیات بر مصرف، افراد کثیری را در بر می گیرد؛ بار پرداخت مالیات بر دارایی را نمی توان به راحتی از شخصی به شخص دیگر منتقل کرد اما در مالیات بر مصرف، این امر، به راحتی، قابل تحقق می باشد و در نهایت، این مصرف کننده نهایی است که مالیات بر مصرف را به طور غیر مستقیم، به دولت، پرداخت خواهد کرد.

مالیات بر دارایی، بر اساس درصد های مشخص شده در قانون مالیات مستقیم اخذ می گردد و میزان آن بسته به دارایی مشمول مالیات، متفاوت است، اما درصد مربوط به مالیات بر مصرف، از جمله مالیات بر ارزش افزوده، صرف نظر از دارایی و ثروت افراد، از همه، به طور یکسان، اخذ خواهد شد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چیستی و انواع مالیات بر دارایی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامونچیستی و انواع مالیات بر دارایی پاسخ دهند.