ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی

متن ماده 690 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 و 1392؛ به ترتیب به موضوع هتک حرمت املاک دیگران و دیه کاهش بینایی اختصاص داده شده است. در تفسیر و نکات حقوقی ماده ۶۹۰ مصوب 92، باید گفت که این ماده جزو جرائم قابل گذشت بوده و مجازات آن به نصف کاهش یافته است.

قانون مجازات اسلامی، از جمله قوانین حاکم بر کشور می باشد که بارها مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است. قانون مجازاتی که هم اکنون در کشور اجرا می شود، قانون مجازات سال 1392 می باشد، اما این قانون در بخش تعزیرات همچنان از قانون سابق، یعنی قانون مصوب سال 1375 تبعیت می نماید.

اجرای هم زمان دو قانون، سبب شده است که در عمل، در قانون مجازات، دو ماده با شماره یکسان وجود داشته باشد که از جهت محتوا با یکدیگر متفاوتند. از جمله این مواد می توان به ماده 690 قانون مجازات اسلامی، مصوب سال 1392 و سال 1375 اشاره نمود. با توجه به این که این دو ماده از لحاظ متن و مفهوم با یکدیکر متفاوت می باشند، لازم است که افراد نسبت به تفسیر و نکات حقوقی آن ها آگاهی داشته باشند.

لذا در مقاله حاضر، متن ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی جدید 1392 و متن همین ماده در بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، مصوب 1375، ارائه گردیده، شرح و تفسیر هر یک از این دو ماده، ذکر و به نکات حقوقی مهم آن ها، اشاره شده است. علاقمندان به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشند.

متن ماده 690 قانون مجازات اسلامی

قانون گذار، آخرین نسخه قانون مجازات را در سال 1392 تصویب نمود که دارای هفتصد و بیست و هشت ماده می شود. با این حال، کتاب پنجم این قانون، مربوط به تعزیرات و مجازات های بازدارنده آن، هم چنان از قانون قبلی، یعنی قانون مصوب سال 1375 تبعیت می نماید.

کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی یعنی بخش تعزیرات و مجازات‌ های بازدارنده، از ماده چهارصد و نود و هشت به بعد قانون سال 1375 را به خود اختصاص داده است. به همین دلیل، در حال حاضر در قانون مجازات، دو ماده با شماره همانند وجود دارد که از لحاظ متن و مفاد با یکدیگر متفاوت می باشند.

متن ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، به دیه کاهش بینایی اختصاص دارد و بیان می دارد که: «کاهش بینایی، در صورتی ‌که مقدار آن قابل تشخیص باشد، به همان نسبت دیه دارد و چنانچه قابل تشخیص نباشد، موجب ارش است.» با این حال ماده 690 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات به بیان موضوع هتک حرمت منازل و املاک غیر پرداخته و بیان می دارد که: 

هم چنین، این ماده دارای دو تبصره نیز می باشد که مطابق با تبصره یک؛ رسیدگی به جرائم فوق‌ الذکر، خارج از نوبت به عمل آمده و مقام قضایی با تنظیم صورت مجلس، دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را‌ تا صدور حکم قطعی می دهد.

علاوه بر این، بر اساس تبصره دو ماده ۶۹۰ قانون مجازات مصوب سال 1375، «در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد، قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی‌ می ‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.»

شرح و تفسیر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی

در قسمت گذشته به متن ماده 690 قانون مجازات اسلامی در قانون جدید یعنی مصوب سال 1392 و قانون مصوب سال 1375پرداخته شد و توضیح داده شد که اگر چه شماره این دو ماده یکی است، اما متن آن دارای محتوای متفاوت می باشد. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به توضیح شرح و تفسیر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی در قانون جدید و مصوب سال 1375 بپردازیم.

در شرح و تفسیر ماده 690 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات می بایست بیان نمود که به موجب ماده صد و چهار قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، در مواردی که املاک و اراضی متعلق به اشخاص خصوصی باشد، جرم قابل گذشت محسوب می شود. 

شرح و تفسیر ماده 690 قانون مجازات مصوب سال 1392 باید بیان داشت که کاهش بینایی در صورتی که قابل تشخیص نباشد، موجب پرداخت ارش می شود. منظور از ارش؛ دیه غیرمقدری است که میزان آن در شرع مقدس اسلام تعیین نگردیده و دادگاه، با لحاظ نوع، کیفیت جنایت، تاثیر آن، میزان خسارت وارده و لحاظ نمودن دیه تعیین شده برای آن عضو و همچنین، جلب نظر کارشناس؛ میزان ارش را تعیین می‌ کند.

نکات حقوقی ماده 690 قانون مجازات اسلامی

همانطور که پیش تر بیان شد، اصلاحاتی که در سال 92 بر روی بخشی از مواد قانون مجازات ایجاد گردید؛ موجب گشت که در عمل، برخی مواد این قانون، دارای دو شماره یکسان، اما محتوای متفاوت باشند. از آن جایی که اطلاع از نکات حقوقی این دو ماده، در فهم بهتر آن، موثر می باشد، در این بخش از مقاله به نکات حقوقی ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی پرداخته شده است.

از جمله نکات حقوقی ماده 690 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، این است که جرائم این ماده جزو جرائم قابل گذشت بوده و به موجب تبصره ماده 104 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، حداقل و حداکثر مجازات‌ های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون؛ برای جرائم قابل گذشت، به نصف کاهش یافته است.

نکته دیگر در خصوص این ماده این است که رسیدگی به جرائم مذکور، خارج از نوبت صورت می گیرد. در بیان نکات حقوقی ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، بیان این امر ضروری است که اگر مقدار کاهش بینایی قابل تشخیص باشد، به آن دیه تعلق می گیرد.

منظور از دیه، مقدار مال معینی است که در شرع، به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر دلیلی قصاص ندارد، مقرر گردیده است. مقدار دیه هر سال با توجه به تورم موجود، توسط رئیس قوه قضائیه اعلام می شود و نرخ آن، در ماه های حرام و غیر حرام متفاوت است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تفسیر و نکات ماده 690 قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام موضوعات کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر و نکات ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند.