سن قانونی ازدواج در ایران

بر اساس آخرین آمار، سن ازدواج در ایران، در اولین ازدواج در مناطق شهری، در مردان، 28 سال و در زنان، 24 سال بوده و در قانون جدید، ازدواج زیر سن قانونی ازدواج در ایران، منوط بر اذن ولی و تشخیص مصلحت از سوی دادگاه است؛ عدم رعایت این شرایط، برای ولی قهری، نماینده قانونی و...، ضمانت اجرای حبس را در پی دارد.

ازدواج، از جمله مهم ترین نهادهای شرعی و قانونی است که برای تشکیل خانواده و بقای نسل، مورد تاکید می باشد و در کشور ایران، در قوانینی چون قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده، قوانین مرتبط با آن، پیش بینی گردیده و در برخی موارد، ضمانت اجراهای ویژه ای برای عدم رعایت قواعد و تشریفات ازدواج، در نظر گرفته شده است.

از جمله موارد مربوط به ازدواج که در قانون جدید حمایت از خانواده و برخی مواد اصلاحی قانون مدنی، در خصوص آن، حساسیت به خرج داده شده، سن قانونی ازدواج در ایران بوده که با توجه به پیشبینی ضمانت اجرا در خصوص ازدواج زیر سن قانونی دختران و پسران، بهتر است با این قوانین، آشنا بود.

لذا در مقاله حاضر، قانون جدید سن ازدواج در ایران، میانگین و بهترین سن متاهل شدن از منظر آمار و روانشناسی، شرایط ازدواج زیر سن قانونی، سن قانونی ازدواج دختر در اسلام، حکم و مجازات ازدواج با دختر نابالغ بدون اذن ولی و ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت صغیر در ازدواج، بررسی شده است.

قانون جدید سن ازدواج در ایران

قانون جدید سن ازدواج در ایران، قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده بوده و اینگونه نیست که قانونی جداگانه تحت عنوان قانون ازدواج، پیش بینی و تصویب شده باشد. ماده 1041 قانون مدنی و ماده 50 قانون حمایت از خانواده، موادی هستند که در خصوص قواعد سن قانونی ازدواج در ایران و تبعات تخطی از این قواعد (یعنی ازدواج زیر سن قانونی بدون رعایت شرایط)، تعیین تکلیف، کرده اند.

مستفاد از مواد مذکور در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده، سن قانونی ازدواج در ایران، برای دختران، ۱۳ سال تمام شمسی و برای پسران، ۱۵ سال تمام شمسی است. البته، قبل از این سن نیز، ازدواج میسر است، به شرطی که اولا، ولی قهری (پدر و جد پدری)، اذن دهد، ثانیا، مصلحت دختر و پسر محرز گردد و دادگاه، ازدواج دختر زیر 13 سال و پسر زیر 15 سال تمام شمسی را اجازه کند.

رضایت پدر و یا جد پدری، از ملزومات ازدواج دختر باکره در هر سنی است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این امر، می توانند، مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار داده و اطلاعات لازم را کسب کنند.

میانگین و بهترین سن ازدواج در ایران

در این تیتر، میانگین و بهترین سن ازدواج در ایران، بر اساس آخرین اخبار، نظر روانشناسان و نظر مقام معظم رهبری، ذکر خواهد شد. بر اساس آخرین اخبار منتشره از سوی ثبت احوال، در حال حاضر (مهر ماه 1402)، میانگین سن اولین ازدواج در مناطق شهری، برای مردان، 28 سال و برای زنان 24 سال بوده و میانگین سن ازدواج دوم برای مردان، 30 سال و برای زنان، 26 سال است.

در خصوص بهترین سن ازدواج از نظر رهبری باید گفت، بر اساس آنچه ایشان در سخنرانی های شان می فرمایند، بهتر است ازدواج در ابتدا و آغاز جوانی باشد. در یکی از سخنرانی ها، ایشان فرمودند که "اسلام اصرار دارد بر اینکه ازدواج، هر چه زودتر، از آغاز احساس نیاز انجام گیرد. زود که می‌گوییم یعنی از همان وقتی که دختر و پسر، احساس نیاز به داشتن همسر می‌ کنند."

نمی توان سنی را به عنوان بهترین سن ازدواج از نظر روانشناسی، برای مردان یا زنان تعیین کرد؛ چرا که روانشناسان، این امر را (سن ازدواج را) کاملا تابع بلوغ، وضعیت اقتصادی و روانی هر شخص می دانند و معتقدند، سن ازدواج، از فردی به فرد دیگر، متغییر است.

روانشناسان، بجای تعیین یک عدد به عنوان بهترین سن ازدواج، موارد و فاکتورهای جسمانی و روانی را برای بهترین موعد ازدواج تعیین می کنند که این فاکتورها، در برگیرنده مواردی چون داشتن شغل، برخورداری از ثبات شغلی و عاطفی و سلامت روانی می باشد.

شرایط ازدواج زیر سن قانونی

برای برر سی شرایط ازدواج زیر سن قانونی، باید ماده 1041 قانون مدنی (اصلاحی ۱۳۸۱/۴/۱ مجمع تشخیص مصلحت نظام) را مورد بررسی قرار داد که مقرر داشته: "عقد نکاح دختر، قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر، قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی، منوط است به اذن ولی، به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح." بر اساس این ماده، شرایط ازدواج زیر سن قانونی ازدواج در ایران، عبارتند از:

اذن ولی

رعایت مصلحت طفل

تشخیص دادگاه مبنی بر اینکه ازدواج دختر زیر سن 13 سال تمام شمسی و پسر زیر سن 15 سال تمام شمسی، به مصلحت آنان است.

صغیر، سفیه و مجنون، از جمله محجورین هستند که ازدواج دائم و موقت آن ها، قواعد مخصوص به خود را دارد که مطالعه مقاله ازدواج محجورین، معرفی شده در لینک حتما بخوانید، به ولی، نماینده قانونی یا قیم افراد محجور، برای کسب اطلاعات بیشتر، توصیه می گردد.

سن قانونی ازدواج دختر در اسلام

سن قانونی ازدواج دختر در اسلام، پرسش بسیاری از افراد می باشد، لذا در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، با رجوع به نظرات فقهی و روایات و فتاوای معتبر، در خصوص سن قانونی ازدواج دختر در اسلام، توضیحات و نکات لازم و مهم ارائه خواهد شد.

نتیجه حاصل از تحقیق در خصوص سن ازدواج دختر در اسلام، مبنی بر این است که اکثر علما و فقها، بهترین سن ازدواج دختر را 9 سالگی و بعد از آن می دانستند با این حال، مخالفتی با ازدواج دختر، قبل از 9 سالگی و با اذن پدرش، وجود نداشت.

در بسیاری از روایات، آمده است که چنانچه پدری، دخترش را قبل از 9 سالگی به عقد مرد دیگری درآورد، دختر می تواند پس از 9 ساله شدن، ازدواج را قبول یا رد کند. در واقع، در اسلام، سن بلوغ دختر که 9 سال تمام قمری است را سن مناسب برای ازدواج می دانند.

حکم و مجازات ازدواج با دختر نابالغ بدون اذن ولی

در تیترهای قبلی مقاله، در خصوص بهترین سن ازدواج از نظر روانشناسی و رهبری توضیح داده شد و سن ازدواج دختر و پسر از منظر قانون جدید، بررسی گردید؛ در قانون جدید، سن مجاز ازدواج برای دختران، 13 سال تمام شمسی و برای پسران، 15 سال تمام شمسی می باشد و در صورتی که دختر یا پسر زیر این سن، بدون تشخیص مصلحت از سوی دادگاه و صرف اذن ولی، ازدواج کند، تمامی افراد دخیل در چنین ازدواجی، مجازات خواهند شد.

ماده ۵۰ قانون حمایت از خانواده، حکم و مجازات ازدواج با دختر نابالغ بدون اذن ولی یا با اذن ولی اما، بدون تشخیص مصلحت دادگاه را تعیین کرده است. این ماده، در خصوص حکم و مجازات ازدواج با دختر نابالغ بدون اذن ولی مقرر می دارد:

"هرگاه مردی، برخلاف مقررات ماده (۱۰۴۱) قانون مدنی، ازدواج کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌ شود. هرگاه ازدواج مذکور، به مواقعه منتهی به نقص عضو یا مرض دائم زن منجر گردد، زوج علاوه بر پرداخت دیه، به حبس تعزیری درجه پنج و اگر به مواقعه منتهی به فوت زن منجر شود، زوج علاوه بر پرداخت دیه، به حبس تعزیری درجه چهار محکوم می‌ شود."

بر اساس ماده مذکور، حکم و مجازات ازدواج با دختر نابالغ بدون اذن ولی، حسب مورد می تواند محکومیت به حبس تعزیری درجه شش (حبس بیش از شش ماه تا دو سال)، محکومیت به پرداخت دیه و حبس تعزیری درجه 5 (حبس بیش از دو تا پنج سال) و حبس تعزیری درجه 4 (حبس بیش از پنج تا ده سال) را در پی داشته باشد.

ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت صغیر در ازدواج

ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت صغیر در ازدواج، توسط ولی قهری، اعم از پدر یا جد پدری، توسط مادر، سرپرست قانونی یا مسئول نگهداری صغیر، در تبصره ماده 50 قانون حمایت از خانواده، مورد پیش بینی قرار گرفته است. تبصره ماده 50 قانون مذکور، مقرر می دارد:

"تبصره - هرگاه ولی قهری، مادر، سرپرست قانونی یا مسئول نگهداری و مراقبت و تربیت زوجه، در ارتکاب جرم موضوع این ماده تاثیر مستقیم داشته باشند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌ شوند. این حکم در مورد عاقد نیز مقرر است."

بنابراین، در صورتی که هریک از افراد مذکور در پاراگراف یک این تیتر، بدون رعایت مصلحت دختر زیر 13 سال و درخواست بررسی در این خصوص از دادگاه، در ازدواج دختر زیر 13 سال با یک مرد، مشارکت داشته باشد، به مجازات حبس تعزیری درجه 6 (حبس بیش از شش ماه تا دو سال)، محکوم خواهد شد.

مستفاد از ماده ۵۶ قانون حمایت خانواده، در صورتی که سردفتر رسمی، برخلاف مقررات ماده (۱۰۴۱) قانون مدنی، به ثبت ازدواج اقدام کند، به محرومیت درجه چهار موضوع قانون مجازات اسلامی، از اشتغال به سردفتری محکوم می‌ شود. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سن قانونی ازدواج در ایران در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سن قانونی ازدواج در ایران پاسخ دهند.