جمعه کاری

جمعه کاری و فوق العاده کار در روز جمعه، زمانی تحقق می یابد که کارگری، بنا بر توافق با کارفرما یا به اقتضای شغل خود، در روز تعطیلی جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری از هفته را تعطیل باشد. فرمول محاسبه فوق العاده جمعه کاری در قانون کار، بدین ترتیب است که کارفرما باید، 40 درصد به مزد کارگر، اضافه کند.

تعطیلات کارگران، در قانون کار، مورد پیش بینی قرار گرفته و تمامی کارگران تابع قانون کار باید در روزهای جمعه، روز کارگر که 13 اردیبهشت ماه هر سال است و در روزهای تعطیل رسمی مندرج در تقویم، تعطیل بوده و از حقوق نیز، برخوردار باشند.

با این حال، در برخی مواقع، اقتضای شغل کارگران به گونه ای است که در روزهای تعطیل به ویژه روز جمعه، مشغول به کار می شوند و از گذراندن تعطیلی روز جمعه با خانواده، محروم می گردند. به همین علت و در راستای حمایت از حقوق کارگران، نهاد جمعه کاری و فوق العاده جمعه کاری در قانون کار، پیش بینی شده که فرمول و نحوه محاسبه مخصوص به خود را داد.

لذا در مقاله حاضر، تعریف جمعه کاری، فرمول محاسبه کار در روز جمعه و تعطیلی در قانون کار و درصد و میزان حقوق جمعه کاری، بررسی شده و تفاوت این نهاد با اضافه کاری و تعطیل کاری ذکر گردیده است که علاقمندان به کسب اطلاعات در این خصوص می توانند، ادامه مقاله را دنبال کنند.

تعریف جمعه کاری در قانون کار چیست

برای بررسی اینکه تعریف جمعه کاری در قانون کار چیست، باید ماده 62 قانون کار و بخشی از تبصره 1 آن را مورد بررسی قرار داد که مقرر داشته: "روز جمعه، روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می‌ باشد... کارگرانی که به هر عنوان، ... روزهای جمعه کار می‌ کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه ... اضافه بر مزد، دریافت خواهند کرد."

بنابراین، مقصود از جمعه کاری در قانون کار این است که کارگری، به درخواست و دستور کارفرمای خود یا به علت ماهیت شغل خود، در روز تعطیل جمعه، اقدام به انجام کار نماید و در ازای آن، از یک روز تعطیل دیگر، در هفته، برخوردار شود.

شایان ذکر است، در صورت تحقق جمعه کاری، کارفرما موظف است، علی رغم پرداخت فوق العاده جمعه کاری، به علت کار کردن کارگر در روز تعطیل جمعه، یک روز در طی هفته را نیز به عنوان روز تعطیل کارگر، تعیین کرده تا کارگرد در آن روز، اقدام به استراحت کند؛ در صورتی که این امر، محقق نشود، کارگر برای کار در روز جمعه، هم مستحق دریافت جمعه کاری و هم مستحق دریافت اضافه کاری، خواهد شد.

فرمول محاسبه جمعه کاری

فرمول محاسبه جمعه کاری در قانون کار، بسته به اینکه کارگر، در روز جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری را به عنوان روز تعطیل داشته باشد، با زمانی که کارگری، در روز جمعه کار کند اما روز تعطیل دیگری در طی هفته نداشته باشد، متفاوت است. 

فرمول محاسبه جمعه کاری، زمانی که کارگر، در روز جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری را به عنوان روز تعطیل نداشته باشد، عبارت است از: 40 درصد مزد عادی روزانه، ضرب در تعداد جمعه هایی که شخص اقدام به جمعه کاری کرده است (برای فوق العاده جمعه کاری) + تعداد ساعات کاری انجام شده در روز جمعه، ضرب در حقوق یک ساعت کار عادی، ضرب در 40 درصد ( اضافه کاری). یعنی در این حالت، کارگر، هم از فوق العاده جمعه کاری و هم از اضافه کاری، برخوردار می شود.

فرمول محاسبه جمعه کاری، زمانی که کارگر، در روز جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری را به عنوان روز تعطیل داشته باشد، عبارت است از: 40 درصد مزد عادی روزانه، ضرب در تعداد جمعه هایی که شخص اقدام به جمعه کاری کرده است.

شایان ذکر است، افرادی که کار شیفتی یا نوبتی دارند یا شب کاری نیز می کنند و این امر مصادف با جمعه می گردد، علاوه بر فوق العاده جمعه کاری، از درصدهای پیش بینی شده برای فوق العاده نوبت کاری و فوق العاده شب کاری نیز برخوردار می شوند.

درصد و میزان حقوق جمعه کاری

سوالاتی نظیر اینکه درصد حقوق جمعه کاری کارگران شیفتی یا درصد و میزان حقوق جمعه کاری نگهبانان چقدر بوده و اینکه جمعه کاری ساعتی چند است؟ بسیار مطرح می گردند لذا، در این تیتر از مقاله، درصد و میزان حقوق جمعه کاری در قانون کار، بررسی گردیده و توضیح داده خواهد شد.

 در زمانی که کارگر، در روز جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری را به عنوان روز تعطیل داشته باشد، باید در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه، ۴۰% اضافه بر مزد خود، تحت عنوان فوق العاده جمعه کاری دریافت کند. (مستفاد از تبصره 1 ماده 62 قانون کار) 

در حالت دوم، یعنی در زمانی که کارگر، در روز جمعه کار کند و در ازای آن، روز دیگری را به عنوان روز تعطیل نداشته باشد، باید در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه، ۴۰% اضافه بر مزد دریافت کند و به علت اضافه کاری، از 40 درصد اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی نیز، برخوردار گردد. (مستفاد از مواد 59 و 62 قانون کار)

البته، باید در نظر داشت، در خصوص کارگرانی که اقدام به شب کاری یا کار شیفتی نموده و این امر مصادف با جمعه نیز می شود، حق برخورداری از فوق العاده های نوبت کاری یا کار شیفتی و شب کاری، علاوه بر جمعه کاری و اضافه کاری (در صورتی که اضافه کاری، تحقق یافته باشد)، محفوظ است.

تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری و تعطیل کاری

پس از توضیحاتی که در تیترهای قبلی مقاله، در خصوص چیستی جمعه کاری و فرمول محاسبه آن در قانون کار، ذکر گردید، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری و تعطیل کاری، بررسی خواهد شد. البته، قبل از ذکر تفاوت ها، باید از اضافه کاری و تعطیل کاری، تعریفی ارائه گردد.

مقصود از تعطیل کاری، این است که یک کارگر، در روز تعطیلی غیر از جمعه، اقدام به کار کردن نماید که در این شرایط، مستحق دریافت فوق العاده تعطیل کاری خواهد شد و در قانون، کار کردن در روز تعطیل، نوعی، اضافه کاری محسوب می گردد. 

مقصود از اضافه کاری نیز این است که کارگری، در طی روز، هفته یا ماه، با موافقت و رضایت خود، اقدام به انجام کار اضافه، مازاد بر ساعات کاری مجاز و قانونی در هفته نماید. ساعت کاری مجاز در هفته برای مشاغل عادی، 44 ساعت و برای مشاغل سخت و زیان آور، 36 ساعت بوده و ارجاع کار اضافی به مشاغل سخت، ممنوع و تخلف است. با در نظر گرفتن موارد مذکور، در خصوص تفاوت جمعه کاری، تعطیل کاری و اضافه کاری باید گفت؛

 اولا، فوق العاده جمعه کاری، 40 درصد مزد روزانه کارگر است، حال آنکه اضافه کاری و تعطیل کاری، 40 درصد مزد هر ساعت کار عادی روزانه کارگر می باشد.

ثانیا، تحقق تعطیل کاری، در روز تعطیل رسمی ای غیر از جمعه بوده، تحقق جمعه کاری، صرفا در روز جمعه است و اضافه کاری، در صورت کارکردن اضافه بر ساعات کاری مجاز در روز، هفته و ماه، قابل تحقق خواهد بود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص چیستی جمعه کاری و فرمول محاسبه آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون چیستی جمعه کاری و فرمول محاسبه آن پاسخ دهند.