انواع مالیات در ایران

در پاسخ به این سوال که انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود؛ باید بیان داشت که مالیات در ایران به دو دسته مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی می شود که مالیات بر درآمد و دارایی از انواع مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده و واردات از انواع مالیات غیر مستقیم است.

مالیات در حقوق ایران و بسیاری از کشورها، هزینه ای است که توسط دولت از مودیان اخذ شده و صرف تامین هزینه های عمومی و دولتی می گردد. این هزینه انواع مختلفی داشته که از جمله آن می توان به تقسیم مالیات، به دو دسته مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم اشاره کرد.

هر کدام از این دو دسته، یعنی مالیات مستقیم و غیر مستقیم، خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند که از جمله آن می توان به مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و... اشاره نمود. از آن جایی که پرداخت مالیات متعلق توسط مودیان و مشمولان آن الزامی است، افراد می بایست با انواع مالیات و موارد هر کدام آشنایی داشته باشند.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود و انواع مالیات مستقیم و غیر مستقیم در ایران می باشد؛ به بیان انواع مالیات شرکت ها بپردازیم. سپس در خصوص انواع مالیات بر ارزش افزوده صحبت خواهیم کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود؟

مالیات، هزینه مالی اجباری یا نوعی خراج بوده که توسط سازمان امور مالیات به منظور تهیه هزینه‌ های مختلف عمومی و دولتی، به مالیات دهنده و افراد تحمیل می‌ شود. پرداخت کننده مالیات، مودی مالیاتی نامیده شده و می تواند شامل شخصیت حقیقی و حقوقی شود.

یکی از سوالات متداولی که در زمینه پرداخت مالیات برای افراد مطرح می شود این است که انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود؟ در پاسخ به این پرسش که انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود؛ باید بیان نمود که مالیات در حقوق ایران به دو دسته مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم بندی می شود. 

مالیات مستقیم، مالیاتی است که به طور مستقیم و بی واسطه توسط سازمان امور مالیات، از درآمد یا دارایی مودیان اخذ می شود، اما مالیات غیر مستقیم، مالیاتی است که مبلغ آن به طور غیر مستقیم بر قیمت کالا و خدمات ارائه شده؛ لحاظ گردیده و از مصرف کنندگان به طور نامحسوس اخذ می شود. هر کدام از انواع مالیات مستقیم و غیر مستقیم خود به موارد گوناگونی تقسیم شده که در قسمت های بعدی مقاله به آن پرداخته خواهد شد.

انواع مالیات مستقیم در ایران

در قسمت گذشته به این پرسش پاسخ دادیم که انواع مالیات در ایران به چند دسته تقسیم می شود؛ و در این خصوص، بیان نمودیم که مالیات مستقیم یکی از انواع مالیات در ایران می باشد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح انواع مالیات مستقیم در ایران بپردازیم.

بنابر قانون مالیات مستقیم مصوب سال 1366، مالیات مستقیم در حقوق ایران به مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم بندی می شود. مالیات بر دارایی نوعی مالیات مستقیم است که خود به دو نوع مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر تقسیم می شود.

مالیات بر ارث، نوعی مالیات مستقیم است که به موجب آن برخی اموال و دارایی‌ هایی که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می‌ یابد؛ مشمول مالیات می شود که این موارد، بنابر، ماده 17 قانون مالیات مستقیم شامل موارد زیر می شود:

سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار

سهام و سهم‌ الشرکه و حق تقدم آن ها

حق‌ الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آن ها تصریح نشده است

انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی

املاک و حق واگذاری محل 

اموال و دارایی‌ های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ ها پرداخت شده است.

نوع دیگر مالیات در دارایی، مالیات حق تمبر می باشد. برخی موارد پرداخت مالیات حق تمبر شامل برگه های چک صادره از بانک ها، برات، فته‌ طلب (‌سفته) و نظایر آن ها، کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا معامله و مورد استفاده قرار داده می‌ شود، کارت معافیت، گواهینامه رانندگی بین‌ المللی، پلاک ترانزیت و ... می باشد.

نوع دیگر مالیات مستقیم، مالیات بر درآمد می باشد. مالیات بر درآمد نوعی دیگری از مالیات مستقیم می باشد که دولت ها آن را بر درآمدهای ایجاد شده، توسط مشاغل و افراد در حوزه قضایی خود اعمال می نمایند. این نوع مالیات، شامل مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات درآمد اتفاقی و مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف می شود.

انواع مالیات غیر مستقیم در ایران

در قسمت های قبلی مقاله، انواع مالیات در ایران و موارد شمول مالیات مستقیم بیان گردید. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به توضیح انواع مالیات غیر مستقیم در ایران بپردازیم که شامل موارد قید شده در قسمت زیر، می گردد:

انواع مالیات غیر مستقیم در ایران، به اقسام مالیات بر مصرف (مالیات بر ارزش افزوده) و مالیات بر واردات (حقوق و عوارض گمرکی) تقسیم بندی می شود. مالیات بر مصرف و یا مالیات بر ارزش افزوده گونه ای از مالیات غیر مستقیم است که ناشی از تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می‌ باشد. نرخ رسمی مالیات بر ارزش افزوده، در سال جاری، برای تمامی کالاها برابر با 9 درصد است.

مالیات بر واردات کالا که با عنوان حقوق و عوارض گمرکی شناخته می شود، نوعی مالیات غیر مستقیم است که در گمرک به دلیل صادرات و واردات کالا از مودی دریافت می شود. مطابق با قانون امور گمرکی، حقوق گمرکی معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا تعیین شده است.

انواع مالیات شرکت ها

همانطور که پیش تر اشاره شد، مودیان مالیاتی هم شامل اشخاص حقیقی و هم شامل اشخاص حقوقی می گردند. به جهت آشنایی علاقمندان، در این قسمت از مقاله، قصد داریم تا به توضیح انواع مالیات شرکت ها بپردازیم.

انواع مالیات شرکت ها نیز تا حدودی مشابه انواع مالیات اشخاص حقیقی بوده و تفاوت چندانی میان آن ها وجود ندارد. این امر به این معنی است که مالیات پرداختی از جانب شرکت ها نیز به دو دسته کلی، مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم تقسیم بندی می شود.

نکته ای که در پرداخت مالیات مستقیم از جانب شرکت ها وجود دارد؛ این است که مالیات بر درآمد شرکت ها تابع، قوانین خاص بوده و بر اساس فصل پنجم قانون مالیات مستقیم محاسبه می شود. 

مطابق با ماده 105 این قانون، جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیت های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل‌ می‌ شود، پس از وضع زیان‌ های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ ای‌ می‌ باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵٪) خواهند بود.

همچنین، شرکت ها مکلفند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی‌، همراه با فهرست هویت شرکاء و سهام‌ داران و حسب مورد میزان سهم‌ الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آن ها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص‌ حقوقی در آن واقع است؛ تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.

همچنین، اگر موضوع فعالیت شرکتی، واردات و یا صادرات کالا باشد، می بایست همانند اشخاص حقیقی، حقوق و عوارض گمرکی آن را پرداخت نماید. هم چنین، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیز با توجه به موارد شمول آن، هم برای اشخاص حقیقی و هم برای اشخاص حقوقی جاری است.

انواع مالیات بر ارزش افزوده

همانطور که پیش تر بیان شد، یکی از انواع مالیات های غیر مستقیم، مالیات بر ارزش افزوده می باشد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح انواع مالیات بر ارزش افزوده بپردازیم که شامل موارد زیر می شود:

مالیات بر ارزش افزوده تولید

مالیات بر ارزش افزوده مصرف

مالیات بر ارزش افزوده درآمد

مالیات بر ارزش افزوده مصرفی، بر اساس کالاها و خدمات مصرفی بوده و کلیه مخارج سرمایه ‌گذاری ناخالص از پایه مالیاتی حذف گردیده است. مالیات بر ارزش افزوده تولیدی، هم بر کالاهای مصرفی و هم بر کالاهای سرمایه ‌ای تعلق گرفته و بیشترین پایه مالیاتی را ایجاد می نماید. مالیات بر ارزش افزوده درآمد؛ مالیات بر فروش تولید خالص کالاهاست. در این مالیات، استهلاک از پایه کسر شده و سرمایه ‌گذاری خالص مشمول پرداخت مالیات می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع مالیات در ایران در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون انواع مالیات در ایران پاسخ دهند.