قوانین تصادف

قوانین تصادف در تصادفات منجر به خسارات و صدمات مالی و جانی یا جرح و مصدومیت، متفاوت است اما در تمامی این موارد، باید پلیس راهنمایی و رانندگی برای کشیدن کروکی حاضر شده، سپس پرونده مطالبه خسارت و دیه، تشکیل گردد و حسب مورد، از راننده مقصر، بیمه یا صندوق تامین خسارتهای بدنی، دیه یا خسارت، دریافت شود.

استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا شخصی، مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد و اکثر افراد، به دنبال این هستند که با وسیله نقلیه شخصی خود، اعم از خودرو و موتور اقدام به مسافرت و جابجایی نمایند و همین امر، تصادفات جاده ای و شهری را افزایش داده است.

از همین رو، قانون گذار، اقدام به پیش بینی قوانین تصادف، در تصادفات منجر به ایجاد خسارات مختلف برای وسیله نقلیه، همچنین، تصادفات منجر به ایجاد خسارات و صدمات مالی و جانی نموده است و تمامی دارندگان وسایل نقلیه عمومی و شخصی، باید از این قوانین، مطلع باشند.

لذا در مقاله حاضر، قوانین تصادف در خسارات مالی، در جرح و مصدومیت، در صورت فوت و صدمات جانی و در صورت تصادف با عابر پیاده بررسی گردیده، همچنین، در خصوص قوانین کارشناسی تصادفات و نکات حقوقی مهم تصادف، توضیح داده شده است.

قوانین تصادف در خسارات مالی

برخی تصادفات، صرفا سبب ایجاد خسارات مالی به وسیله نقلیه می گردند و برای بررسی اقدامات لازم در چنین تصادفاتی، باید قوانین تصادف در خسارات مالی را مورد بررسی قرار داد. قوانین تصادف در خسارات مالی، بر اساس قانون بیمه و قانون آیین دادرسی مدنی، به شرح زیر هستند:

طرفین تصادفات خسارتی، باید با پلیس راهنمایی و رانندگی، تماس گرفته تا در جهت کشیدن کروکی تصادف و تعیین مقصر، در محل وقوع حادثه، حضور پیدا کند؛ در صورتی که مقصر، دارای بیمه بدنه خودرو یا موتور و... باشد، طرفین باید به شرکت بیمه بدنه راننده مقصر، مراجعه کرده تا کارشناس، اقدام به تعیین خسارت نماید و مبلغ آن، تا سقف تعهد بیمه گزار، به زیان دیده پرداخت گردد. 

در مواردی که راننده مقصر، بیمه بدنه نبوده یا میزان خسارت ناشی از تصادفات رانندگی، بیشتر از سقف بیمه بدنه ماشین یا موتور راننده مقصر باشد، راننده مقصر، شخصا باید، نسبت به پرداخت مبلغ خسارات یا مازاد آن، به راننده زیان دیده، اقدام کند.

باید در نظر داشت، افت قیمت خودرو در تصادف، تنها در صورتی توسط شرکت بیمه بدنه پرداخت می گردد که راننده، هنگام انعقاد قرار داد بیمه بدنه، پوشش اضافی افت قیمت را نیز خریداری کرده باشد. بنابراین، راننده مقصری که از این پوشش اضافی برای پرداخت افت قیمت خودرو برخوردار نیست، شخصا باید، نسبت به پرداخت این امر، اقدام کند؛ مگر اینکه بر اساس قانون، خودرو آسیب دیده، مشمول افت قیمت نشود یا راننده خسارت دیده، رضایت دهد.

حداکثر مهلت اطلاع تصادف و خسارت به شرکت بیمه توسط بیمه شده، ظرف‌ پنج روز از تاریخ اطلاع از وقوع حادثه، می باشد و عدم اقدام در مدت مذکور، سبب سلب مسئولیت از شرکت بیمه، در راستای پرداخت خسارات ناشی از تصادف می گردد. البته، استثنا در این خصوص وجود داشته و آن هم زمانی است که بیمه‌ گزار، ثابت کند به علت برخی حوادث قهری یا آسیب های ناشی از تصادف و... ، امکان اطلاع رسانی به بیمه گر را نداشته است. (مستفاد از ماده 15 قانون بیمه)

در قانون بیمه، مرور زمان شکایت مطالبه خسارت از شرکت بیمه فرد مقصر، حداکثر، دو سال از زمان وقوع حادثه، در نظر گرفته شده است. یعنی بعد از این تاریخ، شرکت بیمه، مسئولیتی برای پرداخت خسارات ناشی از تصادف، نداشته و راننده مقصر، شخصا باید اقدام به پرداخت خسارت کند. (مستفاد از ماده 36 قانون بیمه)

شایان ذکر است، در تصادفات خسارتی که صرفا منجر به ایجاد خسارت بر خودرو افراد گردیده، طرفین می توانند بدون شکایت، به شرکت بیمه بدنه راننده مقصر، مراجعه کرده و با تحویل مدارک و طی پروسه های لازم، اقدام به دریافت خسارت از شرکت بیمه بدنه کنند، اما در صورتی که راننده مقصر، بیمه بدنه نداشته باشد یا طرفین، به هر نحوی نتوانند به توافق برسند، امکان شکایت حقوقی مطالبه خسارت، برای راننده زیان دیده، محفوظ است.

قوانین تصادف در جرح و مصدومیت

از آنجا که برخی تصادفات، صرفا منجر به خسارات مالی به وسیله نقلیه نمی گردند و می توانند سب جرح و مصدومیت نیز بشوند، قوانین تصادف در جرح و مصدومیت نیز مورد پیش بینی قانون گذار قرار گرفته که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، به برسی آن ها، پرداخته خواهد شد. این قوانین، عبارتند از:

در ابتدا باید با مامور راهنمایی و رانندگی، تماس گرفته شود تا برای کشیدن کروکی و تعیین مقصر و میزان تقصیر، در صحنه، حاضر گردد و همزمان با آمبولانس نیز تماس گرفته شود تا برای انتقال مصدومان تصادف، به محل وقوع تصادف بیاید.

پلیس راهنمایی و رانندگی، پس از کشیدن کروکی، دستور توقیف خودرو و انتقال آن به پارکینگ را صادر خواهد کرد و مجنی علیه (شخص آسیب دیده) یا وکیل و نماینده قانونی وی، باید اقدام به طرح شکایت مطالبه دیه تصادف و در صورت وارد شدن خسارت به ماشین، ثبت دادخواست ضرر و زیان ناشی از تصادف، نمایند و از دادگاه کیفری رسیدگی کننده، بخواهند هم زمان، در خصوص هر دو موضوع، حکم صادر نماید. 

البته، چنانچه هم زمان با ثبت شکواییه مطالبه دیه، دادخواست و درخواست مطالب ضرر و زیان و خسارات وارده بر وسیله نقلیه، ثبت نگردد، این امکان وجود خواهد داشت که بعدا و با ثبت دادخواست این امر، از مراجع حقوقی، پیگیری آن را خواستار شد.

در هر صورت، پس از ثبت شکواییه، پرونده در دادسرا تشکیل می گردد، تحقیقات لازم، ارجاع فرد آسیب دیده به پزشکی قانونی و مراحل برای ترخیص خودرو از پارکینگ، طی می شود و دادگاه، اقدام به صدور رای در خصوص پرداخت دیه ناشی از تصادف خواهد نمود.

زیان دیده، تا 20 روز بعد از صدور حکم قطعی، فرصت دارد تا به شرکت بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه راننده مقصر، مراجعه کرده و با ارائه مدارک لازم و حکم دادگاه، درخواست پرداخت دیه از سوی شرکت بیمه را داشته باشد، بعد از گذشت مهلت مذکور، اداره بیمه، مبلغ مربوط به دیه را به صندوق تامین خسارت های بدنی دادگستری واریز کرده و فرد برای دریافت دیه مندرج در حکم باید به دادگستری، مراجعه کند. (مستفاد از ماده 32 قانون بیمه اجباری)

شایان ذکر است که بر اساس قوانین تصادف در جرح و مصدومیت و مستفاد از ماده 714 تا 718 قانون مجازات اسلامی، "بی‌ احتیاطی یا بی‌ مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (‌اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا‌ متصدی وسیله موتوری منتهی به" جرح و مصدومیت، در مواردی می توانند سبب محکومیت راننده مقصر به مجازات هایی که در زیر ذکر می گردند شود:

حبس از دو ماه تا یک سال و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم؛ حبس از یک ماه تا سه ‌ماه و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدو‌م؛ حبس از پانزده تا هفتاد و پنج روز و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدو‌م؛ محکومیت به دو سوم حداکثر‌ مجازات هایی که ذکر گردید، همچنین، محرومیت تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی‌ وسایل موتوری.

قوانین تصادف در صورت فوت و صدمات جانی

از آنجا که فوت به علت تصادفات رانندگی، بسیار شایع است، قوانین تصادف در صورت فوت و صدمات جانی نیز مد نظر قانون گذار بوده و اقدام به پیش بینی و تصویب آن ها کرده است. قوانین تصادف در صورت فوت و صدمات جانی، به شرح زیر هستند:

همانند قوانین تصادف در صدمات مالی، همچنین خسارات مربوط به جرح و مصدومیت، در تصادفات جانی و منجر به فوت نیز آمبولانس و مامور راهنمایی و رانندگی، در صحنه حاضر خواهند شد و حسب مورد اقدام به انتقال فرد فوت شده به سردخانه و کشیدن کروکی تصادف، همچنین توقیف خودرو و انتقال آن به پارکینگ می کنند.

سپس، اولیای دم باید، از راننده مقصر و شرکت بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه او شکایت کرده و تقاضای صدور حکم مجازات و پرداخت دیه و خسارت را داشته باشند. پرونده در دادسرا تشکیل خواهد شد و مستفاد از ماده 714 قانون مجازات اسلامی، حکم به حبس شش ماه تا سه سال و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم‌، صادر خواهد گردید. شایان ذکر است، امکان مطالبه خسارات مالی وارده به وسیله نقلیه نیز به طور هم زمان یا به صورت جداگانه، وجود دارد.

در نهایت، اولیای دم، می توانند ظرف 20 روز از صدور حکم قطعی به شرکت بیمه شخص ثالث راننده مقصر یا پس از آن، به صندوق تامین خسارت های بدنی، مراجعه کرده و تقاضای دیه مجنی علیه را داشته باشند. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص قوانین تصادفات جانی می توانند مقاله پیشنهادی در لینک حتما بخوانید را مطالعه کنند.

قوانین تصادف با عابر پیاده

قوانین تصادف با عبار پیاده، به ویژه در مواردی که عابر مقصر است، پرسش اغلب رانندگان می باشد. لذا، در این تیتر از مقاله، قوانین تصادف با عابر پیاده در صورت جرح یا فوت وی با نظر به قوانینی چون، قانون مجازات (ماده 504)، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی (ماده 26) و قانون ایمنی راه ها و راه آهن (ماده 4) ذکر می گردند و عبارتند از:

در شرایطی که عابر پیاده مقصر باشد (عبور از مناطق ممنوعه، عدم توجه به علائم و مسیرهایی که برای عبور او تعبیه شده و...) و راننده نیز کلیه قوانین و مقررات را رعایت کرده و مقصر در تصادف شناخته نشود، مسئولیتی نخواهد داشت؛

با این وجود، عبار پیاده یا اولیای دم او، می توانند از مزایای بیمه شخص ثالث خودرو و موتور راننده، استفاده کنند. برای این امر، عابر یا اولیای دم او باید اقدام به شکایت کرده و پس از طی مراحل دادرسی، قرار منع تعقیب یا حکم برائت راننده را به شرکت بیمه شخص ثالث، ارائه دهند.

در صورت بیمه نبودن وسیله نقلیه، دیه عابر پیاده، از صندوق موضوع قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث، پرداخت خواهد شد. در صورتی که راننده مقصر تشخیص داده شود، با مجازات های قانونی تصادف منجر به جرح یا فوت که دیه و حبس است، روبرو خواهد شد.

قوانین کارشناسی تصادفات

از جمله مهم ترین مواردی که در تصادفات، اعم از تصادفات منجر به خسارات مالی، جرحی و جانی وجود دارد، ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری یا کارشناس بیمه برای تعیین و تشخیص مقصر است و کارشناس باید، بر اساس قوانین کارشناسی تصادفات، میزان و سهم تقصیر طرفین دعوای تصادف را مشخص کنند. این قوانین، در یک نگاه و توضیح اجمالی، به شرح زیر هستند:

بر اساس قوانین کارشناسی تصادف، چنانچه خودرویی در حاشیه اتوبان توقف کرده باشد و خودرویی از پشت سر با آن برخورد کند، راننده متوقف، مقصر شناخته خواهد شد و در سایر موارد که تصادف از پشت، در حال حرکت اتفاق می افتد، راننده ای که از پشت سر با راننده دیگر، تصادف کرده، مقصر شناخته می شود.

همچنین، بر اساس قوانین کارشناسی تصادف، در مواردی، سهم هر دو راننده، در تصادف یکسان تشخیص داده می شود و در این شرایط، کارشناس، بر اساس قانون پنجاه پنجاه در قوانین کارشناسی تصادفات، اقدام به صدور و نوشتن نظر خود می کند.

در کارشناسی تصادفات رخ داده در میدان و چهار راه، همواره حق با خودرویی است که نسبت به خودروهای دیگر تقدم داشته و در تصادفات فرعی به اصلی، خودرویی مقصر است که از فرعی وارد جاده اصلی شود و بدین ترتیب، از جلو یا بغل با خودرویی که در حال ورود به فرعی است، تصادف می کند.

بر اساس قوانین کارشناسی تصادفات، در تصادفات ناشی از سبقت غیر مجاز، راننده ای که سبقت غیر مجاز گرفته مقصر شناخته می شود و در تصادفات از بغل، خودرویی که بدون بررسی آیینه ها و زدن راهنما، تغییر مسیر می دهد و حسب مورد از سمت راست، سمت چپ یا بغل به بغل، منجر به ایجاد تصادف می گردد، مقصر شناخته خواهد شد. همچنین در تصادفات شاخ به شاخ، کارشناس، خودرویی را که سبقت گرفته، مقصر می شناسد.

نکات حقوقی مهم در تصادفات

تمامی عابرین پیاده یا دارندگان و رانندگان وسایل نقلیه موتوری، باید از نکات حقوقی مهم در تصادفات مالی و خسارتی، جانی و منجر به جرح و مصدومیت، آگاه باشند، لذا در این تیتر از مقاله، این نکات حقوقی مهم، بررسی و ذکر خواهند شد. نکات حقوقی مهم در تصادفات، به شرح زیر هستند:

صرف نظر اینکه راننده مقصر، دارای گواهینامه باشد یا خیر، شرکت بیمه بدنه خودرو و بیمه شخص ثالث، خسارات و دیه ناشی از تصادف را خواهد پرداخت، لکن این حق برای شرکت بیمه، محفوظ است که به بیمه کننده خودرو، مراجعه نموده و خسارات پرداختی را مطالبه نماید.

 باید مد نظر داشت، تصادف بدون گواهینامه، قتل عمدی محسوب نمی گردد و چنین تصادفی نیز از مصادیق تصادف غیر عمدی است. همچنین باید مد نظر داشت در تصادفات صرفا خسارتی تا سقف 30 میلیون تومان، در صورت توافق دو راننده می توان بدون ارائه کروکی، از شرکت بیمه، خسارت گرفت.

مستفاد از ماده 36 قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، "در حوادث منجر به فوت، در صورت مطالبه اولیای دم یا قائم‌ مقام متوفی یا درخواست مسبب حادثه، بدون نیاز به رای مراجع قضائی، پس از دریافت گزارش ها .... بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه و یا صندوق، حسب مورد می‌ توانند خسارت بدنی را به ورثه قانونی متوفی با رعایت ماده (۳۱) این قانون بپردازند."

مستفاد از ماده 34 قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه، " در حوادث رانندگی منجر به خسارت بدنی غیر از فوت، بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه و یا صندوق، حسب مورد باید بلافاصله حداقل پنجاه‌درصد(۵۰%) از دیه تقریبی را به اشخاص ثالث زیان‌دیده پرداخت ‌کرده و باقی‌ مانده آن‌ را پس از معین‌ شدن میزان قطعی دیه با رعایت مواد (۳۱) و (۳۲) این قانون بپردازند."

یک نکته مهم دیگر این است که در صورتی که تصادف با جسمی نظیر درخت، جدول و... رخ دهد، برای دریافت خسارت به اجسام و راننده از شرکت بیمه شخص ثالث و خسارت خودرو و موتور از بیمه بدنه، حتما باید گزارش و کروکی پلیس ارائه شود تا شرکت، اقدام به پرداخت خسارت به راننده کند. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین تصادف در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قوانین تصادف پاسخ دهند.