حسابرسی شرکت

در پاسخ به این سوال زمان و مراحل حسابرسی شرکت چیست، باید گفت زمان حسابرسی شرکت می تواند در طی سال مالی و یا در انتهای آن باشد و شامل مراحلی از قبیل نامه درخواست از سایر بخش های شرکت برای تهیه مدارک مورد نیاز، تشکیل پرونده، تهیه و گرفتن تراز آزمایشی، تهیه کاربرگ و.... می شود. 

اشخاص در حقوق ایران به دو دسته، اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی تقسیم بندی می شوند. اشخاص حقوقی و یا شرکت ها، به محض ایجاد و ثبت، موظف بوده که تکالیف و وظایف قانونی خود را انجام دهند که از جمله آن می توان به مسئله حسابرسی شرکت اشاره نمود.

از آن جا که رسیدگی به حساب های شرکت، در اموری نظیر پرداخت مالیات، بیمه و.... موثر است، صاحبان شرکت ها و بنگاه ها، می بایست با نحوه و زمان حسابرسی شرکت، آشنایی داشته و مدارک و اسناد لازم در این خصوص را تهیه نمایند. 

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که حسابرسی شرکت چیست و زمان آن چه می باشد؛ به مدارک و اسناد لازم برای این امر بپردازیم. سپس در خصوص مراحل حسابرسی شرکت ها صحبت خواهیم کرد و یک نمونه نامه درخواست حسابرسی شرکت ارائه خواهد شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

حسابرسی شرکت چیست؟

از جمله اموری که شرکت ها و کلیه کسب و کارها، نیاز به انجام آن دارند، حسابرسی نسبت به امور مالی خود می باشد. حسابرسی به صاحبان مشاغل و شرکت ها، کمک می نماید تا از بروز اشتباه و تقلب در اسناد خود جلوگیری نموده و ضمن ایجاد شفافیت، از وارد آمدن ضرر و زیان به خود جلوگیری نمایند. در این میان، ممکن است که برخی افراد با حسابرسی شرکت آشنایی نداشته و این سوال برای آن ها مطرح شود که ماهیت حسابرسی شرکت چیست؟

در یک تعریف کلی از حسابرسی شرکت، می توان بیان نمود که حسابرسی شرکت، به معنی رسیدگی و تهیه گزارش نسبت به صورت های مالی شرکت موردنظر و بررسی عملیات و معاملات صورت گرفته در آن از لحاظ رعایت مقررات وضع شده توسط مراجع تصمیم گیرنده و نیز قوانین حاکم بر فعالیت واحدهای اقتصادی، می باشد. 

عموما انجام حسابرسی شرکت، توسط حسابرس انجام می شود. حسابرس به شخصی گفته می شود که مسئولیت و وظیفه انجام حسابرسی مالی شرکت و یا تطبیق آن با گزارشات مالی را بر عهده دارد. وظایف حسابرس در شرکت عموما شامل موارد زیر می شود:

بررسی صحت اسناد مالی و حسابداری با اصول حسابداری و موارد قانونی آن

تهیه و ارائه گزارش نهایی به ذی نفعان اصلی پس از انجام بررسی های لازم

بررسی و ارزیابی سیاست ها و توان مالی شرکت، برای ارتقا کارایی آن

توجه به این نکته ضروری است که حسابرس با حسابدار شرکت متفاوت است. حسابرس به شخصی اطلاق می شود که کار حسابداران را مورد ارزیابی و بررسی قرار داده و بعد از اطمینان از صحت، آن را به اشخاص ذی نفع، من جمله هیات مدیره گزارش می دهد.

زمان حسابرسی شرکتها

در قسمت گذشته، به این سوال که حسابرسی شرکت چیست؛ پاسخ داده و بیان نمودیم که وظایف حسابرس چه می باشد. در این قسمت از مقاله، قصد داریم تا به توضیح زمان حسابرسی شرکتها و بنگاه ها و نیز واحدهای اقتصادی بپردازیم.

حسابرسی در شرکت ها، می تواند به سه نوع مختلف صورت گیرد که شامل حسابرسی ضمنی، حسابرسی مداوم و حسابرسی نهایی می شود. انواع حسابرسی شرکت ها (ضمنی، مداوم و نهایی) با یکدیگر تفاوت هایی داشته که عمده آن، مربوطه به زمان حسابرسی می شود. بنابراین، می توان چنین نتیجه گیری نمود که زمان حسابرسی شرکت ها با توجه به نوع آن می تواند شامل سه قسم گردد که در قسمت زیر به تعریف هر یک پرداخته خواهد شد:

حسابرسی ضمنی: حسابرسی ضمنی به نوعی از حسابرسی گفته می شود که در آن، حسابرس، بخشی از فرآیند رسیدگی به حساب ها را به دلیل محدودیت هایی که بعد از پایان سال مالی ایجاد می شود، در طول سال مالی انجام می دهد.

حسابرسی مداوم: حسابرسی مداوم به حسابرسی گفته می شود که در آن حسابرس، کلیه فرآیند حسابرسی شرکت را نظیر مباحث مربوط به پرداخت مالیات را در طول سال مالی و به طور مداوم انجام می دهد که به همین دلیل، به این نوع از حسابرسی، حسابرسی مداوم گفته می شود.

حسابرسی نهایی: حسابرسی نهایی نیز، نوعی از حسابرسی است که در آن، حسابرس، کلیه فرآیند های مربوط به حسابرسی و بررسی و تطبیق اسناد مالی شرکت را در انتهای سال مالی و یا بعد از تکمیل و بسته شدن پرونده مالی شرکت انجام می دهد.

با توجه به توضیحات فوق، می توان چنین نتیجه گیری نمود که زمان حسابرسی شرکتها، می تواند در طول سال مالی و یا در انتهای سال مالی انجام شود که دسته اول (یعنی حسابرسی در طول سال مالی) خود به دو قسم، تقسیم می شود که شامل انجام کلیه فرآیند حسابرسی در طول سال مالی و یا انجام بخشی از آن، در طول سال مالی می شود.

مدارک لازم برای حسابرسی شرکت

به منظور انجام حسابرسی شرکت، حسابرس می بایست اسناد و مدارک لازم در این خصوص را تهیه نموده و گرد آوردی نماید. از آن جا که ممکن است برخی افراد با این اسناد، آشنایی نداشته باشند، در این قسمت از مقاله به مدارک لازم برای حسابرسی شرکت پرداخته می شود که شامل اسناد زیر است:

اسناد معتبر رسمی و غیر رسمی

اظهارات اشخاص

مشاهدات عینی

منظور از اسناد معتبر رسمی و غیر رسمی، کلیه فاکتورهای خرید و فروش، قبوض پرداختی، قراردادهای شرکت، رسیدهای صادره، صورت جلسات و .... می شود. با این حال، حسابرس شرکت تنها نمی تواند بر حسب این اسناد؛ فرآیند حسابرسی شرکت را انجام دهد و باید در این خصوص، از اظهارات اشخاصی نظیر کارکنان، مدیران و مسئولان و نیز مشاهدات عینی و تطبیق اسناد با شرایط واقعی نیز استفاده نماید. 

توجه به این نکته ضروری است که برای بررسی و ارزیابی اسناد مالی شرکت و انجام فرآیند حسابرسی آن، رسیدگی به دفاتر شرکت (نظیر دفتر کل، روزنامه و...) و تطبیق آن با سایر مدارک و نیز مشاهده گزارشات بازرسان، نیز ضروری است. هچنین، امکان دریافت اسناد مالی شرکت، با نامه درخواست از سایر بخش های شرکت، نیز امکان پذیر می باشد که در بخش های بعدی مقاله به آن پرداخته خواهد شد.

مراحل حسابرسی شرکت ها

در قسمت های پیشین مقاله، در خصوص ماهیت و چیستی حسابرسی شرکت و نیز زمان و مدارک لازم برای آن، توضیحاتی ارائه گردید. در این قسمت قصد داریم تا به توضیح نحوه و مراحل حسابرسی شرکت ها بپردازیم.

نخستین مرحله از حسابرسی شرکت ها، تشکیل پرونده می باشد. تشکیل پرونده شامل دو نوع جاری و دائم می شود. پرونده جاری، به پرونده ای گفته می شود که اطلاعات حسابرسی شرکت در سال جاری در آن قرار می گیرد، اما پرونده حسابرسی دائم، به پرونده ای گفته می شود که اطلاعات حسابرسی شرکت، در پایان هر سال مالی، در آن قرار می گیرد. 

در صورتی که شرکت تازه شروع به فعالیت نموده باشد، حسابرس باید هر دو نوع پرونده را ایجاد نماید، اما اگر سال ها از فعالیت شرکت می گذرد، به احتمال زیاد، پرونده حسابرسی دائم برای شرکت تشکیل گردیده و حسابرس تنها باید نوع جاری آن را ایجاد نماید.

مرحله بعدی، تهیه و یا گرفتن تراز آزمایشی از شرکت می باشد. تراز آزمایشی، یک گزارش است که معمولا در پایان هر سال مالی، برای سرمایه گذاران و موسسان مالی خارج از شرکت منتشر می شود و این موضوع را بررسی می نماید که آیا اعتبارات و بدهی های موجود در دفتر حسابداری با یکدیگر منطبق می باشند یا خیر.

مرحله بعدی تهیه کاربرگ های حسابرسی شرکت می باشد که در شرکت های مختلف با توجه به نوع فعالیت آن، متفاوت می باشد. از جمله این کاربرگ ها می توان به کاربرگ اصلی 3000 اشاره نمود که دارای مانده سرفصل های حساب‌ ها و فاکتورها پرداختی تجاری و غیر تجاری، هزینه‌ های پیش دریافت شده، سایر حساب های پرداختی، ذخایر و ... می شود.

پس از آن نوبت به دریافت فرم تاییدیه از بانک هایی است که شرکت در آن حساب دارد یا از آن ها وجوهی را تحت عنوان وام یا تسهیلات دریافت نموده است. برخی از این این فرم ها شامل فرم تاییدیه کالاهای امانی، فرم تاییدیه سرمایه‌ گذاری، فرم تاییدیه بدهی یا طلب و ... می شود. در نهایت نیز نوبت به رسیدگی به حساب صندوق و تنخواه گردان می رسد.

نمونه نامه درخواست حسابرسی شرکت

حسابرس شرکت، می تواند برای رسیدگی بهتر به امور مالی شرکت، از سایر بخش های شرکت، نظیر بخش امور مالی، با نامه درخواست، تقاضا نماید که مدارک و اسناد مورد نیاز را به وی ارائه نماید. به جهت آشنایی بیشتر متقاضیان با این امر، در قسمت زیر یک نمونه نامه درخواست حسابرسی شرکت و درخواست دریافت اسناد مورد نیاز در انجام فرآیند حسابرسی قرار داده شده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد زمان و مراحل حسابرسی شرکت در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون زمان و مراحل حسابرسی شرکت پاسخ دهند.