اجرت المثل اموال

مطابق با قانون، هر‌گاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی از اموال غیر، استیفا منفعت کند، صاحب مال مستحق اجرت‌ المثل خواهد بود. عوامل مختلفی از قبیل شرایط موجود، نحوه استفاده، مدت زمان تصرف و نوع مال بر میزان و جدول محاسبه اجرت المثل ایام تصرف، تاثیر گذار خواهد بود.

یکی از مفاهیم بسیار پرکاربرد در حقوق و نیز عرف جامعه، اجرت المثل می باشد. اجرت المثل به مبلغی گفته می شود که توسط قانون گذار یا بنابر عرف جامعه، برای جبران خسارات و... تعیین گردیده و مسئول و ضامن باید آن را به مالک پرداخت نماید.

یکی از موارد مربوط به اجرت المثل، اجرت المثل اموال می باشد. یکی از سوالات پر متداولی که در خصوص پرداخت اجرت المثل اموال، برای افراد مطرح می شود این است که اجرت المثل ایام تصرف از چه زمانی شروع می شود و نحوه و جدول محاسبه آن به چه صورت می باشد؟

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که اجرت المثل اموال چیست و قانون جدید آن چه می باشد؛ به این پرسش پاسخ دهیم که اجرت المثل ایام تصرف از چه زمانی شروع می شود. سپس در خصوص جدول محاسبه اجرت المثل اموال صحبت خواهیم کرد و امکان دانلود متن رای وحدت رویه اجرت المثل تصرف، فراهم خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

اجرت المثل اموال چیست؟

مطابق با ماده 337 قانون مدنی، هر‌گاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی از مال غیر، استیفا منفعت کند صاحب مال مستحق اجرت‌ المثل خواهد بود، مگر این که معلوم شود که اذن در انتفاع مجانی بوده است. در این میان، ممکن است که برخی افراد با اجرت المثل اموال آشنا نبوده و این سوال برای آن ها مطرح شود که اجرت المثل اموال چیست؟

در پاسخ به این پرسش باید بیان نمود که مطابق با ماده 337 قانون مدنی، اجرت المثل اموال، مبلغی است که توسط عرف یا مرجع قضایی، به دلیل استفاده و بهره برداری از اموال دیگران، تعیین گردیده و استفاده کننده ملزم به پرداخت آن به مالک و صاحب اموال می باشد.

توجه به این نکته ضروری است که تنها در یک حالت، شخص ملزم به پرداخت اجرت المثل استیفا از اموال، به مالک نخواهد بود و آن هم در مواردی است که اذن و اجازه مالک در انتفاع و بهره برداری از اموال، به صورت رایگان و مجانی صورت گرفته است.

قانون جدید اجرت المثل اموال

در قسمت گذشته، به این پرسش پاسخ دادیم که اجرت المثل اموال چیست و در این خصوص، بیان نمودیم که اجرت المثل اموال، مبلغی است که باید توسط شخصی که از اموال دیگران، به هر نحو، استیفا منفعت نموده، به مالک و صاحب مال، پرداخت شود. در این قسمت، قصد داریم تا به توضیح قانون جدید اجرت المثل اموال بپردازیم.

در خصوص قانون جدید اجرت المثل اموال، باید بیان شود که قانون گذار در مواد مختلفی از قانون مدنی و سایر قوانین مرتبط، به بیان شرایط، احکام و موارد تعلق اجرت المثل پرداخته و ضوابط آن را بیان کرده است. بنابراین، در این خصوص قانون ویژه ای که به طور خاص، به بحث اجرت المثل اموال پرداخته باشد، تدوین نگردیده و علاقمندان می بایست، در این حوزه به قوانین مرتبط مراجعه نمایند. برخی قوانین و مواد مرتبط با اجرت المثل اموال به شرح زیر می باشد:

قانون مدنی: مواد 320، 337، 488، 494، 495، 504، 533، 535 و....

قانون آیین دادرسی مدنی: مواد 165، 515

قانون اجرای احکام مدنی: ماده 48

روابط موجر و مستاجر مصوب سال 56 و 62: ماده 3 قانون مصوب سال 62 و ماده 11، 6، 14 و 16 قانون سال 56

 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب 1382: ماده 132 

هم چنین، از دیگر، قوانین جدید مرتبط به اجرت المثل اموال، می توان به بند الف ماده 148 مکرر قانون ثبت، ماده 26 اصلاحی آئین نامه قانون دفاتر اسناد رسمی و ماده 34 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع اصلاحی 1372 اشاره نمود.

اجرت المثل ایام تصرف از چه زمانی شروع می شود؟

اگر شخص استفاده‌کننده از مال، از پرداخت اجرت المثل ایامی که از مال استفاده کرده، خودداری کند، مالک و صاحب مال، بر حسب اجازه قانون، این اختیار را خواهد داشت که به طرح دعوا و مطالبه اجرت ‎المثل ایام تصرف اقدام کند.

مطالبه اجرت المثل ایام تصرف از حقوق قانونی مالک مال شناخته شده و شخص استفاده‌ کننده مجبور به پرداخت مبلغ آن می باشد. از جمله سوالاتی که در این خصوص، برای افراد مطرح می شود این است که اجرت المثل ایام تصرف از چه زمانی شروع می شود؟

در پاسخ به این سوال باید بیان نمود که مدت زمان اجرت المثل ایام تصرف در خصوص موضوعات مختلف متفاوت می باشد. به طور مثال، مطابق با ماده 494 قانون مدنی، اجرت المثل ایام تصرف در مواردی که مستاجر عین مستاجره را بدون اذن مالک مدتی در تصرف خود نگاه دارد، از زمانی است که قرارداد اجاره منقضی می شود.

در مواردی که برای اجاره بها، اجرت المسمی در نظر گرفته شده و مدت اجاره منقضی گردیده، مستاجر مطابق با قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال 56 مکلف است اجرت‌ المثل را به میزان اجرت‌ المسمی آخر‌ هر ماه اجاری، ظرف ده روز به موجر یا نماینده قانونی او بپردازد. 

در خصوص شروع زمان پرداخت اجرت المثل ایام تصرف، در مواردی که تصرف عدوانی بوده است، باید بیان داشت که بنابر تبصره ماده 165 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه متصرف عدوانی را به پرداخت اجرت‌ المثل زمان تصرف نیز محکوم می‌ نماید. بنابراین، زمان آغاز و خاتمه پرداخت اجرت المثل ایام تصرف، تاریخ شروع و پایان تصرف عدوانی می باشد.

جدول محاسبه اجرت المثل اموال

مطابق با قانون، در مواردی که استیفا از اموال، مجانی و رایگان تعیین نشده است، شخص می بایست اجرت المثل ایام تصرف را به مالک و صاحب مال پرداخت نماید. در این قسمت، قصد داریم تا به توضیح نحوه و جدول محاسبه اجرت المثل اموال بپردازیم.

مهم ترین نکته در تعیین و نحوه جدول محاسبه اجرت المثل اموال این است که این مبلغ، بنابر، عوامل مختلفی از قبیل شرایط موجود، نحوه استفاده، مدت زمان تصرف و نوع مال بستگی دارد. تعیین دقیق میزان اجرت المثل می تواند بر حسب عرف موجود و یا با ارائه دادخواست، در دادگاه صورت گیرد.

بنابراین، برای محاسبه اجرت المثل اموال، نمی توان نرخ و جدول خاصی را ارائه نمود و این امر، بر حسب نظر کارشناس و با مراجعه به عرف صورت می گیرد و ممکن است که مبالغ گوناگونی را شامل شود.

دانلود متن رای وحدت رویه اجرت المثل تصرف

رای وحدت رویه به آرایی گفته می شود که توسط دیوان عالی کشور صادر شده و در حکم قانون می باشد. کلیه دادگاه و مراجع قضایی نیز ملزم به پیروی از این گونه آرا بوده و می بایست مطابق با آن حکم صادر نمایند. از جمله آرای صادر شده توسط این دیوان، می توان به رای شماره 31 در پنجم آذر ماه 1363 اشاره نمود که بسیاری از حقوقدانان، از آن با عنوان رای وحدت رویه اجرت المثل نیز یاد می نمایند.

در این رای وحدت رویه، قانونگذار بين دعوی مطالبه و‌جوه مربوط به غيرمنقول ناشی از عقود قراردادها و دعوی مطالبه و‌جوه مربوط به غيرمنقول و نيز اجرت‌ المثل آن در غير مورد عقود و قراردادها قائل به تفکیک شده است. امکان دانلود متن رای وحدت رویه اجرت المثل تصرف در قسمت زیر فراهم شده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد محاسبه و قانون اجرت المثل اموال در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون محاسبه و قانون اجرت المثل اموال پاسخ دهند.