حسابداری چیست

در ارائه بهترین تعریف حسابداری می توان گفت، به علم خلاصه، تجزیه و تحلیل و گزارش معاملات انجام شده در یک کسب و کار یا پروژه و... حسابداری گفته می شود که دارای انواعی نظیر حسابداری مالی و شرکتی و اصول اولیه ای چون، بدهی و دارایی بوده و فرمول آن، دارایی را جمع بدهی ها و حقوق سهام داران می داند.

حسابدار و حسابداری، از مهم ترین افراد و ارکان یک سازمان و شرکت تجارتی یا غیر تجاری کوچک یا بزرگ هستند که نقش بی بدیلی در سر و سامان دادن به اوضاع مالی، مالیاتی و ایجاد نظم در اموری همچون پرداخت بیمه کارکنان، به نمایندگی از کارفرما و شخصیت حقوقی دارند.

با توجه به اینکه انتخاب یک حسابدار خوب، لازمه موفقیت مالی و مالیاتی در هر شرکت و موسسه تجارتی و غیرتجاری می باشد، ضروری بوده تا استخدام کننده حسابدار یک مجموعه، تا حدودی واقف باشد که حسابداری چیست، انواع آن، کدام است و چه اصول اولیه ای بر این رشته حاکم هستند تا بتواند در مصاحبه های شغلی، مناسب ترین فرد را برای این سمت، تشخیص داده و استخدام نموده و تا حدودی بر روند کار وی، نظارت داشته باشد.

لذا در مقاله حاضر، بهترین تعریف در پاسخ به این پرسش که حسابداری چیست ارائه گردیده و سپس، در خصوص انواع، اصول اولیه و فرمول حسابداری، توضیح داده شده است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این امر می توانند، ادامه مقاله را دنبال کنند.

بهترین تعریف حسابداری چیست؟

در پاسخ به این پرسش که بهترین تعریف حسابداری چیست؟ لازم به توضیح است که حسابداری از شاخه های علوم اقتصاد است و در عالم حقوق، در حقوق تجارت، کاربردی فراوان دارد. در دنیای تجارت و حقوق مربوط به این حوزه، در اصطلاح عرفی، به حسابداری، زبان تجارت می گویند؛ چراکه نشان دهنده وضعیت و نتایج فعالیت اقتصادی یک سازمان یا شرکت و موسسه تجاری یا غیر تجاری است.

به عبارتی، حسابداری، علم اعداد و تجزیه و تحلیل آن ها در مسائل مالی مربوط به یک بیزنس و فعالیت تجاری یا غیر تجاری، در قالب شرکت خصوصی، دولتی، موسسه و سازمان است و این اعمال را به وسیله حسابدار که بر اصول اولیه و فرمول های این علم وقوف دارد، انجام می دهد.

در واقع، حسابداری از جمله علومی است که به کمک آن می توان اقدام به خلاصه، تجزیه و تحلیل و گزارش معاملات انجام شده و رخ دادهای مالی در سازمان و شرکت تجاری و غیر تجاری خصوصی و دولتی نمود و طی یک فرایند، معاملات مالی مربوط به یک تجارت و شغل را شناسایی، ثبت و گزارش کرد.

به طور اجمالی می توان در پاسخ به این پرسش که بهترین تعریف حسابداری چیست؟ گفت؛ به علم خلاصه، تجزیه و تحلیل و گزارش معاملات انجام شده در یک کسب و کار یا پروژه و... حسابداری گفته می شود که در این علم، حسابدار با کمک جنبه علمی حسابداری که به نوعی، جنبه نظارتی نیز هست، اقدام به خلاصه، تجزیه و تحلیل و گزارش معاملات انجام شده در سازمان ها و شرکت ها و... نموده و در نهایت، با تهیه گزارشی از معاملات انجام گرفته، اوضاع مالی یک شرکت را رصد می نماید.

شایان ذکر است، گزارشاتی که از سوی حسابداری هر سازمان به مدیران آن ارائه می گردد، کمک می کند تا مدیران، به خوبی و به صورتی ملموس و قابل فهم، بتوانند وضعیت اقتصادی مجموعه خود را رصد کرده، نقص ها را اصلاح و تصمیماتی بهتر در راستای برطرف کردن عیوب، تقویت نقاط قوت مجموعه و موفقیت مالی بیشتر شرکت، اخذ کنند.

انواع حسابداری چیست

حسابداری، دارای انواع و اقسام مختلفی بوده که هر یک از انواع آن، بخشی از مسائل و نیازهای یک موسسه یا مجموعه یا شرکت و سازمان خصوصی و دولتی، تجاری یا غیر تجاری را پوشش داده و مسائل مربوط به حوزه خود را با کمک حسابدار واقف به اصول اولیه و فرمول آن نوع، مدیریت می نماید. در زیر، توضیح داده شده که انواع حسابداری چیست و هرکدام، چه ویژگی هایی دارد.

حسابداری مالی:

این حسابداری، به حسابداری نقدی و تعهدی، تقسیم می شود. حسابداری نقدی، زمانی تحقق می یابد که تراکنش های مالی ای نظیر پرداخت و دریافت، اتفاق افتند یعنی وجهی دریافت و یا پرداخت شود که در این شرایط، حسابدار مالی، اطلاعات را ثبت می نماید تا در تهیه گزارشات خود، از آن ها، استفاده کند.

حسابداری مالی تعهدی اما، صرف ایجاد تعهدی مالی به واسطه عقد و قرارداد، تحقق یافته و حسابدار، اطلاعات مربوط به تعهدات مالی به موجب قرارداد یا عقود را بدون توجه به مبادله وجه نقدی یا عدم آن، ثبت می کند و از اطلاعات ثبت شده، در تنظیم گزارشات مالی و تحلیلی خود، استفاده خواهد کرد.

در این نوع از انواع حسابداری، اساسا حسابدار، در پی ایجاد تصویری شفاف از وضعیت مالی کسب و کار، از گذشته تا کنون است و برای این امر، اقدام به نظارت بر اطلاعات مالی سازمان می نماید تا بتواند گزارشات خود را تنظیم کرده و عملکرد و وضعیت کسب و کار یا سازمان را به صورت دقیق و جزئی بررسی کند.

در حسابداری مالی، گزارش هایی چون گردش حساب، ترازنامه سود و زیان، ترازنامه آزمایشی، با کمک رصد مواردی چون دفاتر کل؛ دفاتر روزنامه؛ حساب های دریافتی؛ حساب های پرداختی؛ حقوق و دستمزد؛ هزینه و دارایی های ثابت، تنظیم می شوند.

حسابداری شرکتی:

از دیگر انواع حسابداری، حسابداری شرکتی است که در آن، حسابدار، با هدف ایجاد یک تصویر روشن، واضح و دقیق در خصوص عملکرد مالی کسب و کار، همچنین مشخص کردن دقیق سود و زیان حاصل از فعالیت شرکت برای پرسنل، سهامداران، سازمان های نظارتی و سایر افراد خارج از شرکت، اموری نظیر خرید، فروش، خزانه، تولید، اموال، حقوق و دستمزد را مدیریت می نماید. تمام مجموعه های خدماتی، بازرگانی، پیمانکاری، تولیدی، دولتی، صنفی و.. به این نوع از انواع حسابداری، احتیاج دارند.

حسابداری مدیریتی:

این نوع از انواع حسابداری، دارای سه نوع حسابداری مدیریت عملکرد؛ حسابداری مدیریت استراتژی و حسابداری مدیریت ریسک بوده که در آن، حسابدار در راستای تحلیل وضعیت سازمان، بهبود تصمیم‌ گیری و رشد سازمان، اقدام به تهیه گزارش های مالی مورد نیاز می نماید و آن را در اختیار مدیران شرکت ها، قرار می دهد. مدیران، با کمک گزارش های ناشی از حسابداری مدیریتی می توانند، برنامه ریزی موثرتری داشته، هزینه ها را کاهش و بهره وری را افزایش دهند.

حسابداری بهای تمام شده یا حسابداری صنعتی:

این نوع از انواع حسابداری، برای شرکت ها و مجموعه هایی کاربرد دارد که نیازمند اطلاع از قیمت تمام شده محصول یا خدمت یا پروژه خود و محاسبه آن بوده و قصد دارند، قیمتی مناسب برای محصول، خدمت یا پروژه خود، تعیین کنند.

در این راستا، حسابدار، تمامی مخارج و هزینه هایی را که مستقیم و غیر مستقیم در فرایند تکمیل پروژه، ارائه خدمت یا تولید محصول، دخیل بوده را شناسایی کرده و سهم هر یک را تعیین می نماید و با تهیه گزارشی کامل، امکان قمیت گذاری دقیق محصول یا خدمت یا پروژه را فراهم می آورد.

 حسابداری مالیاتی:

در حسابداری مالیاتی، حسابدار، تمام تمرکز خود را بر روی داده هایی خواهد گذاشت که به طور مستقیم یا غیر مستقیم، بر مالیات مجموعه ای که برای آن، فعالیت می کند اثر دارند و با بکارگیری تحلیل درست، همچنین، دانش مالیاتی به روز خود، شرکت و مجموعه را در راستای پرداخت مالیات کم تر با تخفیفات هرچه بیشتر هدایت کرده و از جریمه شدن مالیاتی شرکت، پیشگیری می نماید.

حسابرسی:

یکی از انواع حسابداری، حسابرسی است که در راستای اطمینان حاصل کردن از قانونی و صحیح بودن فعالیت مالی مجموعه های تجاری و غیر تجاری، سازمان ها و موسسات دولتی و غیر دولتی، ایجاد شده و در آن، حسابرس، با بررسی تمام گزارشات و صورت وضعیت های مالی یک مجموعه، به درستی و مطابق قوانین بودن تراکنش های یک بنگاه اقتصادی، پی خواهد برد.

حسابرسی، خود دارای انواع مختلف، نظیر حسابرسی داخل سازمان، خارج سازمان و حسابرسی مالیاتی می باشد. حسابرسی داخل سازمان، توسط تیم مالی و حسابداری مجموعه انجام خواهد شد تا اطمینان حاصل شود تراکنش های مالی بنگاه اقتصادی، مطابق قانون بوده و خلل و نقصی در آن ها نیست؛

در حسابرسی خارجی، این امر (حسابرسی)، با اهدافی نظیر آماده سازی انتشار اسناد مالی برای سهامداران و از طریق دعوت یک شرکت حسابرس مستقل انجام خواهد پذیرفت و در حسابرسی مالیاتی، مامور سازمان مالیات، وضعیت تراکنش های مرتبط با مالیات و بی نقص و قانونی بودن آن ها را مورد بررسی قرار می دهد.

حسابداری حقوقی:

حسابداری حقوقی، زمانی به کار خواهد رفت که پرونده ای مالی یا پرونده ای که از جهاتی، جنبه مالی دارد، در دادگاه صالح، مطرح بوده و قاضی پرونده، برای صدور رای، نیاز به بررسی مالی و نظر کارشناس رسمی داگستری که متخصص در حوزه موضوع پرونده می باشد، دارد. حسابدار حقوقی، تمامی اسناد مالی مربوط به پرونده مطروحه را بررسی کرده و طی یک نظر کارشناسی که قابل اعتراض نیز می باشد، گزارش مالی خود را به قاضی پرونده، ارائه خواهد داد تا رای مقتضی، صادر شود.

حسابداری منابع انسانی:

در این نوع از انواع حسابداری، تمرکز حسابدار، بر هزینه های مربوط به پرسنل یک مجوعه بوده و با بررسی کارایی پرسنل، مزایایی که دریافت کرده و خدماتی که ارائه می دهند و پس از تهیه گزارش، به موسسات و مجموعه ها این امکان را می دهد که بهترین تصمیم را در خصوص پرسنل خود، اخذ کنند.

حسابداری عمومی:

حسابداری عمومی، می تواند دربرگیرنده تمام انواع حسابداری بوده که در آن، یک حسابدار، به استخدام شرکت، سازمان یا مجموعه در خواهد آمد و حسب مورد و بسته به نیاز شرکت، انواع حسابداری و دانش مرتبط با آن را به کار برده و گزارش های لازمه را تنظیم و ارائه می نماید.

اصول اولیه در حسابداری چیست؟

وقوف بر فرمول ها و اصول اولیه در حسابداری، از مهم ترین و ضروری ترین موارد برای هر حسابدار است و تنها با دانستن این اصول اولیه و فرمول ها است که هر حسابدار می تواند، گزارش های لازم در انواع حسابداری را تهیه کرده و تحلیل های مالی مورد نیاز را ارائه دهد. لذا در این تیتر از مقاله، به این پرسش که اصول اولیه در حسابداری چیست؟ پاسخ داده خواهد شد و در تیتر بعدی، فرمول انواع حسابداری، مورد بررسی قرار می گیرد.

با استناد به آنچه در کتب مربوط به علم حسابداری آمده، مواردی چون، دارایی‌، بدهی‌، سرمایه، درآمد و هزینه‌ها از مهم ترین اصول اولیه در حسابداری هستند که در ادامه این تیتر، برای فهم بهتر خوانندگان محترم، تعریفی مختصر از هریک از اصول اولیه مذکور، ارائه خواهد شد.

دارایی، یکی از مهم ترین اصول اولیه در حسابداری است که فاکتور و مبنای ارزیابی آن، پول است. یعنی، تمام آنچه یک شخصیت حقیقی و شخص حقوقی، بر اثر فعالیت و معاملات مختلف به دست می آورد، اعم از پول نقد، کالا، ساختمان، سهام، اموال منقول و غیر منقول، دریافتی های نقدی و تعهدی، دارایی محسوب می شوند، در تنظیم گزارشات مالی حسابدار در انواع حسابداری، لحاظ شده و مبنا قرار می گیرند.

 بدهی‌، از دیگر اصول اولیه در حسابداری است که مقصود از آن، تعهدات مالی (پولی یا غیر پولی) شخص حقیقی یا حقوقی به دیگر اشخاص حقیقی یا حقوقی است. منشا بدهی در حسابداری، مواردی چون معاملات، انواع وام بانکی، تعهدات و رویدادهایی در حال و گذشته است و در هر صورت، باید با مواردی چون پرداخت پول نقد، تحویل کالا یا مال منقول و غیر منقول، پرداخت گردند.

سرمایه، اصلی دیگر از اصول اولیه در حسابداری، به منظور افزایش ثروت شخص حقیقی یا حقوقی است و مقصود از آن، دارایی‌های مالی، اعم از سپرده های بانکی، پول نقد، اموال منقول و غیر منقول و تجهیزات است که معمولا از آن ها برای مواردی چون رشد بیزنس شخص حقیقی و حقوقی و ایجاد یک شرایط پایدار و با ثبات مالی، استفاده می گردد.

 درآمد، اصلی از اصول اولیه در حسابداری است که مقصود از آن، دارایی و درآمدی بوده که شخص حقیقی یا حقوقی، از محل فروش کالا یا ارائه خدمات خود، در مدت زمانی معین، به دست آورده و آن را صرف مواردی چون، مخارج روزانه می نماید. فرمول محاسبه درآمد، ضرب قیمت فروش کالاها و خدمات در تعداد واحدها یا مقدار فروخته شده ها است.

هزینه‌، اصلی دیگر از اصول اولیه در حسابداری است و به مخارجی گفته می شود که توسط شخص حقیقی یا حقوقی، برای مواردی چون خرید مواد، دستمزد، اجاره و … پرداخت می گردند و به همین سبب است که حسابدارن، هزینه را عاملی می دانند که باعث مواردی چون خارج شدن وجوه نقدی و کاهش دارایی ها و افزایش بدهی ها می شود. هزینه، در نظر برخی از حسابداران، عامل کاهش ناخالص دارایی‌ ها و یا افزایش ناخالص بدهی‌ ها و تغییر در سرمایه تلقی می گردد.

فرمول حسابداری چیست؟

از جمله موارد و گزارش هایی که یک حسابدار، باید تنظیم نموده تا به سازمان های نظارتی ای چون اداره مالیات، ارائه شود، ترازنامه است. برای تهیه این گزارش و سایر موارد، حسابدار باید بر فرمول یا معادله حسابداری و اجزای ترازنامه، واقف بوده و بداند فرمول حسابداری چیست؟ لذا در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، در خصوص این مورد مهم در حسابداری، توضیح داده خواهد شد.

مقدمه توضیح در خصوص فرمول حسابداری، ذکر این پیش زمینه است که موقعیت مالی هر کسب و کار، بر اساس ترازنامه و اجزای کلیدی آن (ترازنامه) مشخص می گردد. مقصود از اجزای کلیدی ترازنامه، داریی ها و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام (در ترازنامه مخصوص شخص حقوقی و شرکت های سهامی) می باشد و معادله و فرمول حسابداری، نمایش ارتباط این اجزا، با یکدیگر است.

معادله یا فرمول حسابداری، کل دارایی یک شرکت را برابر با مجموع بدهی های آن و حقوق صاحبان سهام می داند و این ارتباط دو سویه، در علم حسابداری، به عنوان پایه و اساس سیستم حسابداری دو طرفه در نظر گرفته می شود. به کمک معادله و فرمول حسابداری، می توان تضمین کرد که گزارش ترازنامه، متعادل باقی می ماند. 

بر اساس متعادل ماندن ترازنامه به واسطه فرمول حسابداری، یعنی (دارایی ها = (بدهی ها + حقوق سهامداران)) که به آن، معادله ترازنامه نیز می گویند، این اطمینان وجود دارد که حساب های شرکت دقیق است و هر ورودی در سمت بدهکار، یک ورودی مربوطه در سمت دیگر دارد و توازن میان دو یا سه جزء دارایی ها و بدهی ها و حقوق صاحبان سهام (در خصوص شرکت ها) بر قرار است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص بهترین تعریف حسابداری، انواع و اصول اولیه آن در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون بهترین تعریف حسابداری، انواع و اصول اولیه آن پاسخ دهند.