ویژگی های ازدواج موقت

تعیین مدت، مشخص نمودن مهریه و عدم ارث از یکدیگر از جمله قوانین و ویژگی های اصلی ازدواج موقت می باشد. نحوه خواندن صیغه محرمیت موقت نیز به این صورت است که زن و مرد، می توانند خود به خواندن صیغه اقدام نموده و یا به شخص ثالث؛ نظیر عاقد مراجعه نمایند.

ازدواج فرآیندی است که در طی آن، زن و مرد با جاری شدن عقد نکاح به زوجیت یکدیگر در می آیند. عقد نکاح می تواند به دو صورت ازدواج دائم و یا موقت رخ دهد. ازدواج موقت یا منقطع، ازدواجی است که برای مدت معینی صورت گرفته باشد.

نکته قابل توجه در این زمینه این است که ازدواج منقطع در موارد بسیار مهمی نظیر مدت ازدواج و نیز قواعد ارث و مهریه، با ازدواج دائم متفاوت بوده و این امر ممکن است این پرسش را در ذهن افراد مطرح نماید که ویژگی های ازدواج موقت چیست؟

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که ویژگی های ازدواج موقت چیست و قوانین و نحوه خوانده صیغه محرمیت به چه صورتی می باشد؛ به شرایط صیغه موقت برای دختر مجرد بپردازیم. سپس در خصوص وظایف مرد در صیغه موقت صحبت خواهیم کرد و در انتها؛ به این پرسش پاسخ خواهیم داد که کجا صیغه موقت کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

ویژگی های ازدواج موقت چیست؟

قبل از پاسخ به این پرسش که ویژگی های ازدواج موقت چیست؟ لازم است که در ابتدا؛ توضیحات و تعریفی از ازدواج موقت یا منقطع ارائه شود که تا حد زیادی، ویژگی های آن را نیز بیان می دارد. مطابق با ماده 1075 قانون مدنی، نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.

بنابراین، مهم ترین ویژگی در نکاح منقطع مشخص نمودن مدت است، به طوری که عدم ذکر مدت به صورت عمدی، موجب بطلان عقد نکاح می گردد. ویژگی دیگر نکاح منقطع این است که مهریه می بایست در این عقد، مشخص و معین باشد.

ماده 1095 قانون مدنی، در خصوص عدم تعیین مهریه در نکاح موقت بیان می دارد که: «در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.» نکته دیگری که در خصوص مهریه در نکاح منقطع ضروری می باشد؛ این است که در نکاح منقطع موت زن در اثنای مدت نکاح؛ موجب سقوط و از بین رفتن مهریه نمی‌شود. همین حکم در موارد عدم نزدیکی مرد تا پایان مدت نکاح موقت نیز باقی است.

اما اگر شوهر با زن نزدیکی ننموده باشد و تمام مدت نکاح را به زن بذل نماید، می بایست نصف مهریه را به زن بپردازد. نکته دیگر در خصوص ویژگی های ازدواج موقت این است که در ازدواج موقت طلاق وجود ندارد و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت وی خارج می‌ شود. در نکاح موقت، نفقه به زن تعلق نمی گیرد.

علاوه بر این، عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای آن در مورد نکاح منقطع در غیر حامل دو طهر است؛ مگر این که زن با اقتضای سن عادت‌ زنانگی نبیند که در این صورت؛ ۴۵ روز می باشد، اما عده وفات، همان چهار ماه و ده روز است که در نکاح دائم نیز وجود دارد. همچنین، نکاح موقت نیازی به ثبت ندارد، مگر در موارد باردارشدن زوجه، توافق طرفین و یا شرط ضمن عقد. همچنین، در ازدواج موقت زن و مرد از هم ارث نمی برند؛ مگر این که تا یک سوم وصیت شده باشد.

قوانین ازدواج موقت

در قسمت های قبلی مقاله در خصوص ویژگی های مختص ازدواج موقت صحبت نموده و بیان کردیم که مهم ترین ویژگی ازدواج موقت تعیین مدت و مهریه در آن می باشد. در این بخش از مقاله در خصوص قوانین ازدواج موقت، توضیحاتی ارائه می شود.

قوانین ازدواج موقت در برخی موارد همانند ازدواج دائم بوده و افراد می بایست در این خصوص، به قواعد کلی نکاح مراجعه نمایند که این موارد شامل: ایجاد رابطه زوجیت و نیز محرمیت، اشتراک در موانع نکاح، ممنوعیت خواستگاری از زن شوهردار، لزوم نگه داشتن عده و محرمیت با خویشاوندان و حقوق قانونی فرزندان می باشد.

قانون مدنی در مواد مختلف خود به ویژه مواد 1045 قانون مدنی تا 1166 آن، قوانین و احکام نکاح موقت، را بیان نموده است. همچنین، در برخی قوانین مرتبط نظیر قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1353 و 1391 برخی ضوابط نکاح موقت ارائه گردیده است.

نحوه خواندن صیغه محرمیت

یکی از نکات اصلی در خصوص ازدواج موقت این است که متن صیغه به طور صحیح بین زن و مرد جاری شود. در این میان، ممکن است که این سوال در ذهن برخی افراد مطرح شود که نحوه خواندن صیغه محرمیت به چه صورتی است؟

در پاسخ به این سوال که نحوه خواندن صیغه محرمیت به چه صورتی است؛ می توان بیان داشت که طرفین عقد برای خواندن متن صیغه پس از رعایت شروط لازم، می توانند به عاقد، وکیل و یا شخص ثالث مراجعه نموده و یا خود، اقدام به خواندن متن صیغه نمایند. متن این صیغه در مواردی که این متن، از طرف زن یا مرد و یا شخص ثالث خوانده می شود، متفاوت می باشد.

اگر زن صیغه موقت را بخواند، باید بیان دارد: «زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّۀ المَعلُومَۀ، عَلَی المَهرِ المَعلُوم.» این عبارت به این معنی است که من خودم را به همسری تو در آوردم با مدت معین و با مهر معین و مرد در جواب  می گوید: قَبِلتُ؛ که به معنی قبول کردم می باشد.

اگر مرد صیغه محرمیت موقت را به وکالت از زن بخواند؛ باید بیان دارد که: ««زَوَّجتُ مُوَکِّلَتِی (نام خانم) نَفسِی، فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ، عَلَی المَهر المَعلُوم» و سپس از طرف خود؛ می گوید: «قَبِلتُ التَّزویج.» هم چنین، می توان برای خواندن متن صیغه موقت، به عاقد یا شخص ثالث مراجعه نمود که وی، صیغه را به وکالت از طرف زن و مرد قرائت می نماید.

در این روش، عاقد ابتدا به وکالت از خانم بیان می دارد: «زَوَّجتُ مُوکِّلَتی (نام خانم) مُوَکَّلی (نام آقا) فِی المُدَّۀِ المَعلُومَۀِ عَلَی المَهر المَعلُوم» سپس به وکالت از آقا می گوید: «قَبِلتُ التَّزویجَ لِمُوَکِّلی (نام آقا)»

شرایط صیغه موقت برای دختر مجرد

همانطور که پیش تر بیان شد، برای این که نکاح موقت صحیح واقع شود، می بایست شرایط و ضوابط لازم در این خصوص رعایت شود. از آن جایی که ممکن است برخی افراد با شرایط صیغه موقت برای دختر مجرد آشنایی نداشته باشند، در این قسمت از مقاله؛ به این احکام و شرایط به طور مفصل اشاره می گردد.

نخستین شرط صیغه موقت در قانون مدنی برای دختر مجرد این است که نکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدری او می باشد. هر‌گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه، از دادن اجازه خودداری کنند؛ اجازه وی ساقط گردیده و دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌ خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آن‌ ها قرار داده شده؛ پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص؛ به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.

همچنین، همانطور که پیش تر بیان شد؛ مدت صیغه و مهریه باید در این نوع نکاح مشخص باشد و علاوه بر این؛ موانع نکاح نیز وجود نداشته باشد که از جمله آن میتوان به عدم وجود خویشاوندی نسبی، نبودن طرفین در حالت احرام و... اشاره نمود.

همچنین، در صیغه موقت برای دختر مجرد وجود قصد و رضایت نیز شرط می باشد. ماده 1070 قانون مدنی در این خصوص بیان می دارد: «رضای زوجین شرط نفوذ عقد است و هر‌گاه مکره بعد از زوال کره عقد را اجازه کند نافذ است مگر این که اکراه به درجه بوده که عاقد‌ فاقد قصد باشد.» همچنین، ثبت ازدواج در مواردی که قانون ثبت آن را ضروری دانسته، الزامی می باشد.

وظایف مرد در صیغه موقت

در بخش های پیشین مقاله به شرایط و قوانین ازدواج موقت و نیز نحوه خواندن صیغه اشاره گردید و بیان شد که مهم ترین نکته در ازدواج موقت مشخص نمودن مهریه و مدت نکاح می باشد. در این قسمت به وظایف مرد در صیغه موقت پرداخته می شود.

همین‌ که نکاح به طور صحیح واقع شد؛ روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌ شود. از جمله وظایف مرد در صیغه موقت میتوان به حسن معاشرت، معاضدت در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد اشاره نمود.

همچنین، در نکاح موقت؛ زن حق نفقه ندارد و مرد وظیفه ای به پرداخت آن ندارد؛ مگر این که شرط شده یا آ‌ن‌ که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. با این حال، پرداخت مهریه هم چنان به عهده مرد باقی است. در موادری نیز که مرد ملزم به ثبت نکاح موقت می باشد (یعنی موارد باردارشدن زوجه، توافق طرفین، شرط ضمن عقد) می بایست ازدواج موقت را در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت رساند.

کجا صیغه موقت کنیم؟

یکی از پر تکرارترین سوالاتی که در حوزه صیغه و ازدواج موقت بیان می شود این است که کجا صیغه موقت کنیم؟ و افراد در چه مکان و به چه طریقی می توانند اقدام به عقد نکاح موقت نمایند؟ در پاسخ به این پرسش می توان به دو شیوه با مراجعه به دفترخانه (محضر) یا بدون مراجعه به دفترخانه اقدام نمود.

در شیوه مراجعه به محضر، مرد و زن می توانند به همراه مدارک مورد نیاز نظیر کارت ملی، شناسنامه، عکس، اجازه نامه پدر (در دختر باکره) یا گواهی دادگاه و ... به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند. در این دفاتر؛ دفتر دار پس از جاری نمودن صیغه عقد و اخذ پذیرش زوجیت از جانب زن و مرد، به آن ها صیغه نامه محضری ارائه می نماید. واضح است که دریافت صیغه نامه محضری همچون خدمات دیگری که در دفترخانه انجام می گیرد؛ مستلزم پرداخت هزینه می باشد.

توجه به این نکته ضروری است که در موارد لزوم ثبت ازدواج موقت، مراجعه به دفاتر ثبت نکاح، الزامی است. در شیوه بدون مراجعه به دفترخانه، خود زن و مرد متن صیغه موقت را می خوانند و ثبت کتبی و نیز شاهد گرفتن برای آن، الزامی نیست. با این حال؛ رعایت سایر شروط نکاح موقت نظیر رضایت پدر و تعیین مهریه و مدت، امری الزامی می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قوانین و ویژگی های ازدواج موقت در کانال تلگرام حقوق خانواه عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قوانین و ویژگی های ازدواج موقت پاسخ دهند.