معامله از راه دور

معامله از راه دور، عقدی است که محل وقوع آن، در بستر الکترونیک و سامانه های مخابراتی بوده و زمان وقوع عقد، بعد از تحقق ایجاب و قبول می باشد. در نحوه تنظیم قرارداد چنین معاملاتی، یکی از طرفین، اطلاعات و موارد ضروری قانونی را برای دیگری، قرائت یا ارسال کرده و پس از اعلام قبول طرف دیگر و امضای دیجیتال، معامله منعقد خواهد شد.

از آنجا که حتی یک خرید ساده از سوپرمارکت و فروشگاه نیز نوعی از انواع معامله در قانون محسوب می شود، می توان گفت، معاملات، بخش لاینفکی از زندگی روزمره افراد هستند و همین امر، ضرورت اطلاع از انواع آن از حیث نحوه تنظیم قرارداد را ضروری می سازد.

معامله از راه دور، یکی از انواع معاملات از حیث نحوه تنظیم آن است که امروزه و با توجه به رواج استفاده از وسایل الکترونیک و دنیای مجازی، همچنین سایت های اینترنتی فروش وسایل، بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و لازم است تا از معنا، شرایط و مدارک، نحوه تنظیم و قواعد حاکم بر محل و زمان وقوع عقد از راه دور، مطلع بود تا بتوان، اثر حقوقی مد نظر را ایجاد کرد. 

لذا در مقاله حاضر، معنای معامله از راه دور، شرایط و مدارک لازم برای این عقد، نحوه تنظیم قرارداد و قواعد حاکم بر محل و زمان عقد در این معامله، بررسی شده و فایل دانلود نمونه متن این نوع از انواع قرارداد، ارائه گردیده است.

معامله از راه دور به چه معناست؟

در پاسخ به این پرسش که معامله از راه دور به چه معناست؟ باید گفت، مقصود از معامله از راه دور، عقودی هستند که نحوه تنظیم قرارداد و انعقاد آن ها، به صورت الکترونیک یا از طریق وسایل ارتباطی، نظیر تلفن همراه و پیامک، می باشد.

چنین قراردادی، در صورتی که مطابق قواعد و ضوابط قانونی تنظیم گردد، صحیح بوده و دارای اعتبار و آثار قانونی مد نظر طرفین خواهد بود و هر دو طرف عقد واقع شده، ملزم به رعایت مفاد قرارداد و پایبندی به تعهدات خود هستند.

در خصوص معامله از راه دور، شایان ذکر است که علی رغم عدم اشاره مستقیم قانون گذار به چنین قراردادی، در هیچ یک از مواد قانونی، باطل بودن آن، مورد اشاره قرار نگرفته و تصویب قانون تجارت الکترونیک نیز به نوعی، صحه ای بر پذیرفته بودن چنین قراردادهایی از منظر قانونی هستند.

شرایط و مدارک لازم برای قرارداد از راه دور

در خصوص شرایط و مدارک لازم برای قرارداد از راه دور باید گفت، با توجه به تنوع قراردادهایی که امکان انعقاد آن ها از راه دور وجود دارد، نظیر عقد بیع، قرارداد کار و... همچنین با توجه به تنوع موضوع قراردادها، نمی توان شرایط و مدارک یکسانی را برای انعقاد تمام معاملات از راه دور نام برد.

اما در یک نگاه کلی و با توجه به رایج ترین قراردادهای از راه دوری که وجود دارند، همچنین با در نظر گرفتن قواعد عمومی قراردادها و شرایط صحت معاملات، ضروری ترین شرایط و مدارک لازم در عموم قراردادها و عقود از راه دور، عبارتند از:

طرفین، از اهلیت قانونی لازم، برای انعقاد عقد، برخوردار باشند؛ با میل و رضا و به دور از هرگونه اکراه اقدام به انعقاد قرارداد نمایند؛ قصد و رضای خود را بر انعقاد و انشای عقد، اعلام کنند؛ موضوع عقد را به طور دقیق، مشخص کرده و با هدف و جهتی مشروع، اقدام به انعقاد معامله نمایند.

مدارک لازم برای انعقاد عقد و معامله از راه دور، سند مربوط به موضوع معامله، مدارک هویتی، امضای الکترونیک، سفته یا چک الکترونیک صادره برای پرداخت یا ضمانت، مدارک مثبت وکالت قانونی و رسمی یا نمایندگی قانونی و سایر موارد، بسته به موضوع قرارداد و نوع عقد، هستند.

نحوه تنظیم و انعقاد معامله از راه دور

نحوه تنظیم و انعقاد معامله از راه دور، می تواند شفاهی و با استفاده از تماس تلفنی یا کتبی و با استفاده از سامانه های اینترنتی و مخابراتی، نظیر پیامک، ایمیل، سایت های اینترنتی و... باشد که در هریک از این موارد، طرفین، موظف هستند، قواعدی که در قانون تجارت الکترونیک و قانون مدنی ذکر شده را رعایت نمایند.

ماده 36 قانون تجارت الکترونیک، مقرر می دارد: "در صورت استفاده از ارتباط صوتی، هویت تامین‌ کننده و قصد وی از ایجاد تماس با مصرف‌ کننده، باید به طور روشن و صریح در شروع هر مکالمه بیان شود." بنابراین، نحوه تنظیم قرارداد از راه دور به صورت شفاهی و از طریق تماس های صوتی، مستلزم این است که هویت و قصد تامین کننده، صراحتا مشخص باشد.

در قرارداد شفاهی از راه دور، پس از تعیین تکلیف در خصوص مفاد قرارداد، اعم از تاریخ انعقاد، تاریخ اجرا، شرح دقیق موضوع، ثمن و نحوه پرداخت آن، همچنین شروط ضمن عقد و اعلام ایجاب و قبول، طرفین ملزم به رعایت تعهدات خود بوده و در صورت تخطی، هریک می تواند پیگیری های قانونی را انجام دهند.

در قرارداد از راه دور کتبی در بستر الکترونیک، بر اساس ماده 33 قانون تجارت الکترونیک، که مقرر می دارد: "فروشندگان کالا و ارائه‌ دهندگان خدمات، بایستی اطلاعات موثر در تصمیم‌ گیری مصرف‌ کنندگان جهت خرید و یا قبول شرایط را از زمان مناسبی قبل از عقد، در اختیار مصرف‌ کنندگان قرار دهند...." فروشنده موظف است مواردی چون؛

 "مشخصات فنی و ویژگی های کاربردی کالا و یا خدمات؛ هویت تامین‌ کننده، نام تجاری که تحت آن نام به فعالیت مشغول می‌ باشد و نشانی وی؛ آدرس پست الکترونیکی، شماره تلفن و یا هر روشی که مشتری در صورت نیاز بایستی از آن طریق با فروشنده ارتباط برقرار کند.؛ کلیه هزینه‌هایی که برای خرید کالا بر عهده مشتری خواهد بود (از جمله قیمت کالا و یا خدمات، میزان مالیات، هزینه حمل، هزینه تماس).

مدت زمانی که پیشنهاد ارائه شده معتبر می‌ باشد.؛ شرایط و فرایند عقد از جمله ترتیب و نحوه پرداخت، تحویل و یا اجرا، فسخ، ارجاع، خدمات پس از فروش.:" را در در اختیار طرف دیگر قرارداد بگذارد، و این ها، حداقل اطلاعاتی هستند که باید قبل از معامله الکترونیک و از راه دور، در اختیار مصرف کننده یا همان خریدار، قرار گیرند.

مستفاد از ماده 34 قانون تجارت الکترونیک، تامین‌ کننده باید، پس از تایید اطلاعات مقدماتی مذکور در پاراگراف های قبل، مواردی چون، آدرس محل تجاری یا کاری تامین‌ کننده را به منظور نیاز به شکایت؛ اطلاعات و موارد مربوط به ضمانت و پشتیبانی پس از فروش؛ شرایط و عواقب فسخ معامله و قراردادهای مربوط به انجام خدمات را به طور واضح و دقیق، برای طرف مقابل، ارسال کند.

زمان

طرف دیگر قرارداد، باید با مطالعه موارد ارسال شده یا در صورت ارسال کتبی متن قرارداد با مطالعه دقیق آن، با امضای الکترونیک و درج مشخصات خود یا در اختیار قراردادن مشخصات خود به طرف دیگر، قبول خود را اعلام نماید تا قرارداد، منعقد گردد. شایان ذکر است در برخی قراردادهای کتبی از راه دور، به موجب ایمیل و مسیج و ... چنانچه قانون گذار، قواعد دیگری را در نظر گرفته باشد، رعایت آن ها ضروری است.

محل و زمان عقد در معامله از راه دور

در خصوص محل و زمان عقد در معامله از راه دور باید گفت، با توجه به اینکه محل وقوع معامله، تعیین کننده دادگاه صالح رسیدگی کننده به اختلاف های احتمالی و در مواردی محل ایفای مفاد قرارداد می باشد و از آنجا که قانون، در خصوص این قراردادها ساکت است، اکثر حقوق دانان، در شرایطی که طرفین عقد، توافقی در خصوص محل وقوع عقد نداشته، اقامتگاه قانونی آن ها را، محل وقوع قرارداد تعیین می کنند.

در خصوص زمان عقد در معامله از راه دور نیز می توان به ماده 36 قانون تجارت الکترونیک، مراجعه کرد که مقرر می دارد: "اطلاعات اعلامی و تاییدیه اطلاعات اعلامی به مصرف‌ کننده، باید در واسطی بادوام، روشن و صریح بوده و در زمان مناسب و با وسائل مناسب ارتباطی، در مدت معین و بر اساس لزوم حسن نیت در معاملات و از جمله ضرورت رعایت افراد ناتوان و کودکان ارائه شود."

با در نظر گرفتن ماده مذکور، می توان گفت، زمان وقوع عقد، باید تابع عرف و با در نظر گرفتن حسن نیت در معاملات، همچنین، ضرورت های مخصوص افراد ناتوان باشد و اساسا در رویه قضایی، زمان قطعی انعقاد عقد را پس از تحقق ایجاب و قبول (با رعایت شرایط صحت معاملات) در نظر می گیرند، مگر در مواردی که قانون گذار، تشریفات و قواعد ویژه ای را برای انعقاد عقد، تعیین کرده باشد.

دانلود نمونه معامله از راه دور

با توجه به اینکه داشتن نمونه معامله از راه دور، می تواند در تنظیم صحیح آن، بسیار راهگشا بوده و مقصود از این معامله را برای خوانندگان محترم واضح تر سازد، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، فایل دانلود نمونه معامله از راه دور ارائه شده تا مخاطبین محترم، در مواقع نیاز، از آن استفاده نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تنظیم قرارداد معامله از راه دور در کانال تلگرام حقوق عقود و قراردادها عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تنظیم قرارداد معامله از راه دور پاسخ دهند.