ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی

شرح و از مهم ترین نکات حقوقی متن ماده 639 قانون مجازات اسلامی جدید، این بوده که در قطع دست دارای انگشت، اگر بالاتر از مفصل مچ دست، قطع گردد، علاوه بر نصف دیه کامل، ارش نیز باید، پرداخت شود و تفسیر متن ماده ۶۳۹ بخش تعزیرات، این است که دایر و اداره کردن مراکز فساد و فحشا، فراهم کردن موجبات یا تشویق به آن، جرم می باشد.

از آنجا که تغییرات قانون مجازات اسلامی در روند زمان، سبب شده که از برخی مواد، دو شماره یکسان با محتوای متفاوت وجود داشته باشد لازم و ضروری است که از شرح و تفسیر و نکات حقوقی مواد دارای شماره یکسان که از لحاظ مفاد و محتوا متفاوت هستند، مطلع بود.

از جمله مهم ترین مواد دارای دو شماره ماده یکسان در قانون مجازات اسلامی، ماده ۶۳۹ می باشد که هریک از آن ها به ترتیب، پیرامون مواردی چون دیه دست در صورت وقوع برخی جنایات نسبت به آن و مجازات دایر کردن مراکز فساد و فحشا، فراهم کردن موجبات یا تشویق به آن، تعیین تکلیف می کنند و استفاده موثر از این مواد در کیس ها و موضوعات کیفری مرتبط با مفاد آن ها، صرفا در صورتی امکان پذیر است که فرد از شرح و تفسیر و نکات حقوقی مهم هریک، آگاه باشد.

لذا در مقاله حاضر، متن ماده 639 قانون مجازات اسلامی، مربوط به بخش جدید این قانون، مصوب 1392 و همچنین متن این ماده، مربوط به بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده قانون مجازات اسلامی، مصوب 1375، ارائه و شرح و تفسیر و نکات حقوقی هریک از آن ها، به طور جداگانه، توضیح داده شده است.

متن ماده 639 قانون مجازات اسلامی

قبل از ارائه شرح و تفسیر و ذکر نکات حقوقی مربوط به ماده 639 در بخش قانون مجازات اسلامی جدید و در بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، لازم و ضروری است که از متن این ماده در هریک از بخش های مذکور در قانون مجازات، مطلع بود. لذا در زیر، متن ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی آمده است.

متن ماده 639 قانون اسلامی جدید، مقرر می دارد: "دستی که دارای انگشتان است، اگر بالاتر از مفصل مچ و نیز دستی که دارای ساعد است اگر بالاتر از آرنج قطع گردد، علاوه بر نصف دیه کامل، موجب ارش مقدار زائدی که قطع شده نیز می‌ باشد."

متن ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، مصوب 1375 مقرر می دارد: "افراد زیر به حبس از یک تا ده سال محکوم می شوند و در مورد بند «‌الف»، علاوه بر مجازات مقرر، محل مربوطه به طور موقت با نظر دادگاه بسته خواهد شد:

الف - کسی که مرکز فساد یا فحشا دایر یا اداره کند. ب - کسی که مردم را به فساد یا فحشا تشویق نموده یا موجبات آن را فراهم نماید. تبصره - هر گاه بر عمل فوق، عنوان قوادی صدق نماید، علاوه بر مجازات مذکور، به حد قوادی نیز محکوم می گردد."

تفسیر ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی

تفسیر ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی جدید، مصوب سال 1392، مبنی بر این است که چنانچه کسی، عمدی یا غیر عمدی، دست شخص دیگری را قطع کند، موظف به پرداخت دیه و در مواردی ارش است. چنانچه جنایت وارده، سبب قطع دست دارای انگشت، آن هم بالاتر از مفصل مچ دست، یا سبب قطع دست دارای ساعد، آن هم بالاتر از آرنج گردد، علاوه بر پرداخت نصف دیه کامل انسان، ملزم به پرداخت ارش مقدار زائد قطع شده نیز خواهد بود.

تفسیر ماده 639 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، مصوب سال 1375، مبنی بر این است که دایر کننده، اداره کننده، فراهم آورنده موجبات یا حتی تشویق کننده به فساد و فحشا، مرتکب جرم شده و مجازات خواهد شد که این مجازات، حسب مورد، می تواند حبس و یا حبس و حد قوادی باشد.

مستفاد از نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۶۸۴ تاریخ ۱۴۰۰/۱۱/۱۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه، می توان گفت، مقصود از فساد، زنا و دیگر جرایم دارای ماهیت جنسی بوده و جشن‌های خانوادگی یا میهمانی‌ ها و عروسی‌ های غیر شرعی در دایره شمول فساد و فحشا مذکور در ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات، نیستند.

و چنانچه شخصی، اقدام به تهیه یا اداره محلی نماید، که در آن، جرایم جنسی صورت می گیرد، مرتکب جرم اداره یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا شده است. دلایل ذکر شده در نظریه حقوقی مورد اشاره، این است که قانون گذار، ماده 639 را ذیل فصل هجدهم این قانون که به جرایم ضد عفت و اخلاق عمومی پرداخته آورده و با توجه به اینکه در تبصره ماده ۶۳۹ نیز به قوادی اشاره شده، محرز می گردد، صرفا زنا و جرایم دارای ماهیت جنسی، در دایره شمول لفظ فساد و فحشا هستند.

نکات حقوقی ماده 639 قانون مجازات اسلامی

نکات حقوقی ماده 639 قانون مجازات اسلامی، موردی است که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ چراکه تنها با تسلط به نکات حقوقی است که شخص درگیر با پرونده های موضوع ماده ۶۳۹، به نحو موثری می تواند از مفاد این ماده، به نفع خود، استفاده نماید.

اولین نکته حقوقی در خصوص ماده 639 قانون مجازات اسلامی جدید این است که مبنای محاسبه مبلغ نصف دیه کامل انسان، نصف دیه کامل در ماه های غیر حرام بوده و صرف نظر از تاریخ صدور رای یا تاریخ ارتکاب جرم، نرخ دیه، بر حسب نرخ روز پرداخت آن یا در اصطلاح حقوقی، قیمت دیه در یوم الادا، محاسبه خواهد شد.

از دیگر نکات حقوقی در خصوص ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی جدید این است که مبلغ ارش در قطع دست دارای انگشت، آن هم بالاتر از مفصل مچ دست، یا قطع دست دارای ساعد، آن هم بالاتر از آرنج را قاضی با در نظر گرفتن نظر پزشکی قانونی، تعیین خواهد کرد و مبلغ آن، از پیش تعیین شده و مشخص نیست. 

از نکات حقوقی ماده 639 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، این است که میزان مجازات حبس دایر، اداره کردن، فراهم آوردن موجبات یا تشویق به فساد و فحشا، حبس از یک تا ده سال است و در صورتی که جرم، دایر یا اداره کردن مرکز فساد و فحشا باشد، محل مربوطه، موقتا و با نظر دادگاه، بسته خواهد شد. 

همچنین، مستفاد از تبصره ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات و مواد 242 تا 244 قانون مجازات اسلامی جدید، اگر عمل فرد، مصداق جرم قوادی قرار گیرد، یعنی مصداق به هم رساندن دو یا چند نفر برای زنا یا لواط لحاظ شود، مرتکب، علاوه بر حبس مذکور به حد قوادی نیز محکوم می گردد.

حد قوادی، در ارتکاب این جرم، در مرتبه اول، برای زن و مرد، هفتاد و پنج ضربه شلاق می باشد اما برای مردان، در مرتبه دوم، علاوه بر حد، تبعید تا یکسال را نیز در پی خواهد داشت. شایان ذکر است که تنها در صورتی حد قوادی، اعمال می گردد که عمل قواد، سبب تحقق زنا یا لواط شده باشد و افرادی که برای زنا و یا لواط به یکدیگر، رسانده شده اند، بالغ باشند نه نابالغ.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نکات حقوقی ماده 639 قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکات حقوقی ماده ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند.