جرم چاقوکشی

جرم چاقو کشی، این است که شخصی به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر، تظاهر یا قدرت‌ نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با کسی گلاویز شود. مجازات و حکم دعوا با چاقو با توجه به محاربه بودن یا نبودن عمل و میزان جراحات متفاوت است.

یکی از سلاح های سرد که غالبا در دعاوی فیزیکی مورد استفاده قرار می گیرد، چاقو می باشد. از آن جا که این سلاح، جزء ابزارهای کشنده محسوب می شود، قانون گذار به منظور حفظ آرامش و امنیت جان افراد، در مواد مختلف قانون مجازات اسلامی، حکم دعوا با چاقو و مجازات جرم چاقوکشی را بیان نموده است.

یکی از سوالات متدوالی که در این میان مطرح می شود، این است که جرم چاقوکشی چیست و مجازات و حکم دعوا و ایراد ضرب و جرح عمدی با چاقو چه می باشد. از طرف دیگر، افرادی که مورد جرم چاقوکشی واقع شده اند؛ لازم است که از جزئیات نحوه شکایت و نمونه شکواییه آن اطلاع داشته، تا بتوانند به احقاق حق خود اقدام نمایند.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که جرم چاقوکشی چیست و مجازات و حکم دعوا و ایراد ضرب و جرح عمدی با آن چه می باشد؛ به مجازات جرم چاقوکشی برای اولین بار و افراد زیر 18 سال بپردازیم. سپس در خصوص رضایت شاکی و راه های اثبات این جرم صحبت خواهیم کرد و در انتها؛ نحوه شکایت و نمونه شکواییه از جرم چاقوکشی و دیه آن، ارائه خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

جرم چاقوکشی چیست

یکی از مواردی که افراد هنجارشکن، به وسیله آن، اقدام به بر هم زدن نظم و امنیت در جامعه می نمایند، مبادرت به چاقوکشی می باشد. قانون گذار به منظور پیشگیری و جلوگیری از وقوع جرم و نیز، جبران خسارت های وارده به شخص بزه دیده، جرم چاقو کشی را تعریف نموده و برای آن مجازات تعیین کرده است.

در پاسخ به این سوال که جرم چاقوکشی چیست؛ می بایست به متن ماده 617 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم - تعزیرات) مراجعه نمود. مطابق با این ماده، جرم چاقوکشی، این است که شخصی به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر، تظاهر یا قدرت‌ نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

مطابق با این ماده، جرم چاقوکشی عبارت است از استفاده از چاقو به منظور تظاهر، قدرت نمایی، مزاحمت، اخاذی، مورد تهدید قرار دادن دیگران و... بنابراین، مصادیق جرم چاقوکشی متعدد بوده و منحصر در چند مورد خاص نیست، بلکه این جرم می تواند با توجه به عمل مرتکب، دارای مصادیق مختلف بوده و اقدام به جرم چاقوکشی تلقی گردد.

مجازات و حکم دعوا و ایراد ضرب و جرح عمدی با چاقو

در قسمت گذشته، در خصوص این که جرم چاقوکشی چیست؛ توضیح داده و بیان نمودیم که جرم چاقوکشی ب معنای استفاده از چاقو به منظور مزاحمت، اخاذی و... می باشد. در این قسمت از مقاله، قصد داریم تا به بیان مجازات و حکم دعوا و ایراد ضرب و جرح عمدی با چاقو بپردازیم.

در خصوص مجازات و حکم دعوا و ایراد ضرب و جرح عمدی با چاقو می توان بیان نمود که حکم این جرم، با توجه به اقدامی که مرتکب با چاقو به عمل آورده است، متفاوت می باشد. این امر به این معنی است که میزان مجازات و حکم مجرم، ثابت نبوده و کاملا بستگی به اقدام مرتکب دارد.

به طور مثال چنانچه فرد به وسیله جرم چاقوکشی، فردی را به صورت عمدی به قتل برساند، حکم و مجازات آن قصاص خواهد بود، اما چنانچه قتل به موجب چاقوکشی، به صورت غیرعمدی رخ داده باشد، فرد محکوم به پرداخت دیه آن می گردد.

اما چنانچه عمل مرتکب از مصادیق ماده 617 قانون مجازات اسلامی باشد؛ یعنی فرد به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌ نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

مطابق با ماده فوق، جرم چاقوکشی، چنانچه مصداق محاربه باشد، مجازات آن متفاوت است. در این راستا، لازم است که ابتدا جرم محاربه تعریف شود. مطابق با ماده 279 قانون مجازات اسلامی، محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن ها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. چنانچه عمل مرتکب جرم چاقوکشی، مصداق محاربه باشد، مجرم مطابق با ماده 282 قانون مجازات، به حد محاربه محکوم خواهد شد. حد محاربه یکی از چهار مجازات زیر است:

اعدام

صلب

قطع دست راست و پای چپ

نفی بلد

توجه به این نکته ضروری است که چنانچه استفاده از چاقو به قصد انجام اقدامات کاری باشد و خساراتی را برای دیگران در پی نداشته باشد و یا به منظور دفاع مشروع از خود باشد، مجازاتی را برای وی به همراه نخواهد داشت. همچنین، چنانچه عوامل تشدید مجازات نظیر تعدد و تکرار جرم در پرونده وجود داشته باشد، ممکن است قاضی مجازاتی افزودن بر موارد ذکر شده برای مرتکب معین گردد.

ماده 156 قانون مجازات، در این خصوص بیان می دارد: «هر زمان شخصی به موجب دفاع از جان و مال و ناموس خود یا فرد دیگری در مقابل خطری که به صورت فعلی رخ‌ داده و یا قریب‌ الوقوع می‌ باشد، اقدام به عملی نماید که مطابق قانون جرم محسوب می‌ گردد، در صورت وجود شرایطی مجازات نمی‌ شود.» در مقابل، عوامل تخفیف مجازات نظیر حسن سابقه، ممکن است که منجر به کاهش مجازات فرد متهم گردد.

مجازات جرم چاقوکشی برای اولین بار و افراد زیر 18 سال

در بسیاری از مواقع، افرادی که اقدام به چاقوکشی می نمایند زیر 18 سال بوده و یا برای اولین بار اقدام به چنین عملی می نمایند. در این میان، یکی از سوالاتی که مطرح می شود؛ این است که، مجازات جرم چاقوکشی برای اولین بار و افراد زیر 18 سال چه می باشد و آیا قانون گذار برای آن ها تخفیفی در نظر گرفته است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید بیان داشت که این مجازات با توجه به حدی یا تعزیری بودن و همچنین سن مرتکب متفاوت می باشد.

به طور مثال، براساس ماده 88 قانون مجازات، درباره اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرایم تعزیری می‌ شوند و سن آن‌ ها در زمان ارتکاب، نه تا پانزده ‌سال تمام شمسی است، حسب مورد، دادگاه یکی از تصمیمات این ماده را اتخاذ می کند که این تصمیمات شامل نگهداری این افراد در کانون اصلاح و تربیت، اخطار و تذکر و یا اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم و... می شود. بنابراین، چنانچه مرتکب جرم چاقوکشی تعزیری، زیر 18 سال باشد و شرایط ماده 88 در مورد وی صادق باشد، مطابق با این ماده با او برخورد خواهد شد.

هرگاه عمل نابالغ مرتکب جرم چاقوکشی، مصداق یکی از جرایم موجب حد یا قصاص گردد (نظیر محاربه) در صورتی که از دوازده تا پانزده سال قمری داشته باشد، در درجه اول به یکی از اقدامات اخطار و تذکر و یا اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم و یا نگهداری در کانون اصلاح و تربیت محکوم می‌ شود و در غیر این صورت، یکی از اقدامات مقرر در بندهای (الف) تا (پ) ماده 88 قانون مجازات در مورد آن‌ ها اتخاذ می‌ گردد. درباره نوجوانانی که مرتکب جرم چاقوکشی تعزیری می‌ شوند و سن آنها در زمان ارتکاب، بین پانزده ‌تا هجده سال تمام شمسی است مجازات‌ های زیر اجراء می‌ شود:

نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از دو تا پنج سال در مورد جرایمی‌ که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه یک تا سه است.

نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از یک تا سه سال در مورد جرایمی‌ که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه چهار است.

نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از سه ماه تا یک سال یا پرداخت جزای نقدی پانزده میلیون ریال تا شصت و پنج میلیون ریال یا انجام یکصد و هشتاد تا هفتصد و بیست ساعت خدمات عمومی رایگان در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه پنج است.

پرداخت جزای نقدی تا یک میلیون ریال در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه هفت و هشت است.

در صورتی که شخص برای اولین بار مرتکب جرم چاقوکشی شده باشد؛ هیچ تفاوتی با سایر افراد نخواهد داشت و متناسب با میزان جراحات و نوع جرم، به مجازات آن محکوم خواهد شد. با این حال؛ اگر فرد دارای شرایط تخفیف مجازات (نظیر ندامت یا حسن سابقه) و یا عوامل تشدید آن باشد، ممکن است که قاضی آن را در بیان میزان حکم موثر قرار دهد.

رضایت شاکی در جرم چاقوکشی

در بخش های پیشین مقاله به ماهیت و چیستی جرم چاقوکشی، مجازات و حکم ضرب و جرح عمدی با چاقو و مجازات جرم چاقوکشی برای اولین بار و افراد زیر 18 سال پرداخته و بیان نمودیم که بسته به این که جرم چاقوکشی مصداق محاربه باشد یا نباشد، مجازات آن متفاوت می باشد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به توضیح تاثیر رضایت شاکی در جرم چاقوکشی بپردازیم.

بر اساس قانون غیر قابل گذشت بودن جرایم چاقوکشی، اخاذی و ... و تطبیق برخی از موارد با جرم محاربه، مصوب سال 1363، چون عمل چاقوکشی دارای جنبه عمومی است و موجب اخلال در نظم و آرامش و آسایش عمومی می‌ گردد، مجرم بر طبق مواد قانون مجازات، محکوم گردیده و گذشت شاکی یا شاکیان هم موجب موقوفی تعقیب نخواهد بود.

بنابراین، می توان بیان داشت که جرم چاقوکشی، از جمله جرایم غیرقابل گذشت می باشد. از این رو به دلیل، آثار مخرب و زیان بار این جرم، اگر شاکی علیه فرد مرتکب جرم چاقو کشی شکایت نکند یا پس از طرح شکایت، رضایت دهد، شخص متهم برای بررسی جنبه عمومی جرم چاقوکشی تحت تعقیب قرار خواهد گرفت. با این حال، اگر فرد شاکی خصوصی نداشته باشد، می تواند درخواست تخفیف مجازات خود را به دادگاه صادرکننده رای قطعی تقدیم نموده و دادگاه نیز درحدود مقررات، تخفیف مقتضی را برای وی در نظر خواهد گرفت.

راه های اثبات جرم چاقوکشی

به منظور این که شخص بزه دیده، بتواند جرم چاقوکشی توسط متهم را اثبات نماید، می بایست با ادله اثبات در امور کیفری آشنایی داشته باشد. نکته قبال توجه در این زمینه این است که راه های اثبات جرم چاقوکشی هیچ تفاوتی با سایر امور جزایی نداشته و با همان دلایل اثبات می گردد.

مطابق با ماده 160 قانون مجازات اسلامی، ادله اثبات جرم عبارت از اقرار کتبی و شفاهی، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است. اقرار عبارت از اخبار شخص به ارتکاب جرم از جانب خود است و شهادت نیز، اخبار شخصی غیر از طرفین دعوی به وقوع یا عدم وقوع جرم توسط متهم یا هر امر دیگری نزد مقام قضایی می باشد.

براساس ماده 201 قانون مجازات اسلامی، سوگند به معنی گواه قراردادن خداوند بر درستی گفتار اداء کننده سوگند است. علم قاضی نیز یعنی، یقین حاصل از مستندات بین در امری است که نزد وی مطرح می شود. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که هر کدام از ادله مذکور، دارای شرایط و ضوابطی بوده که در صورت عدم رعایت، موجب اثبات جرم نمی گردد.

نحوه شکایت و نمونه شکواییه از جرم چاقوکشی

همانطور که پیش تر اشاره گردید، یکی از جرایمی که در قانون مجازات اسلامی از آن یاد شده و مجازات آن هم مشخص گردیده است؛ جرم چاقوکشی می باشد. به منظور آشنایی با فرآیند شکایت از این جرم، در این قسمت به نحوه شکایت و نمونه شکواییه از جرم چاقوکشی پرداخته شده است.

به منظور شکایت از این جرم، شاکی در ابتدا می بایست در سامانه ثنا ثبت نام نموده و مراحل احراز هویت خود را پشت سر گذارد. پس از آن، وی می بایست به همراه مدارک هویتی و اسناد مربوط به اثبات جرم، به نزد دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و شکواییه خود را با پرداخته هزینه دادرسی به ثبت رساند. جهت آشنایی علاقمندان، در قسمت زیر یک نمونه شکواییه از جرم چاقوکشی ارائه گردیده است.

همانطور که در فایل فوق بیان گرده است، هر نمونه شکواییه جرم چاقوکشی از قسمت های مختلفی تشکیل گردیده که شامل مشخصات شاکی، مشتکی عنه و نحوه و اطلاعات وقوع جرم می شود. پس از ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی، درخواست فرد به دادگاه صالح ارجاع گردیده و وی می تواند ادامه مراحل از طریق سامانه ثنا پیگیری نمایند. 

دیه جرم چاقوکشی

براساس ماده 448 قانون مجازات اسلامی، دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است. بنابراین، چنانچه مرتکب جرم چاقوکشی، به وسیله این ابزار، جنایتی را که حکم آن قصاص نیست به جسم دیگری، وارد آورد، می بایست دیه آن را پرداخت نماید.

مسئول پرداخت دیه جرم چاقوکشی، در صورتی که جنایت عمدی و شبه‌ عمدی باشد؛ بر عهده خود مرتکب است. در جنایت خطای محض؛ در صورتی‌ که جنایت با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود، پرداخت دیه برعهده عاقله است و اگر با اقرار مرتکب یا نکول او از سوگند یا قسامه ثابت شد؛ بر عهده خود او است. مهلت پرداخت دیه چاقوکشی نیز، از زمان وقوع جنایت به‌ ترتیب زیر است، مگر اینکه به ‌نحو دیگری تراضی شده باشد:

الف– در عمد موجب دیه، ظرف یک سال قمری

ب– در شبه‌ عمد، ظرف دو سال قمری

پ– در خطای محض، ظرف سه سال قمری

مقدار دیه چاقوکشی، برحسب این که آسیب به کدام عضو وارده شده است و مقدار جراحت چه قدر بوده است، متفاوت می باشد. به طور مثال چنانچه عمل چاقوکشی به سر و صورت آسیب رساند، دیه آن متفاوت و از زمانی است که جراحت موجب آسیب به دست و پای شخص گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حکم مجازات جرم چاقوکشی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم مجازات جرم چاقوکشی پاسخ دهند.