اعمال منافی وصیت

اعمال منافی وصیت را می توان در مورد هر کدام از اجزا وصیت، یعنی موصی، موصی به، موصی له و وصی به طور جداگانه و قبل و بعد از نگارش وصیت، بررسی نمود. ضمانت اجرای این اقدامات، نیز بسته به نوع اعمال منافی عفت متفاوت بوده و می تواند مواردی نظیر بطلان و عدم نفوذ را بر درگیرد. 

مطابق با مواد قانون مدنی، وصیت به دو نوع مختلف، یعنی وصیت تملیکی و عهدی تقسیم بندی می شود. منظور از وصیت به طور کلی این است که کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری به صورت مجانی تملیک نموده (وصیت تملیکی) یا یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور (وصیت عهدی) سازد.

در این میان، ممکن است مطابق با قوانین، افراد از انجام برخی امور در وصیت منع شده و به عبارتی آن اعمال، اعمال منافی با وصیت شناخته شود. یکی از سوالاتی که در این میان مطرح می شود این است که اعمال منافی وصیت چیست و شامل چه مواردی می شود؟

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پاسخ به این پرسش که اعمال منافی وصیت چیست و شامل چه مواردی می شود؛ به ضمانت اجرای انجام اعمال منافی وصیت بپردازیم. سپس در انتها؛ امکان دانلود یک نمونه دادخواست اعمال منافی وصیت فراهم خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

اعمال منافی وصیت چیست

وصیت‌ سندی قانونی‌ می باشد که بر اساس آن، شخص وصیت‌ کننده یا موصی، برای اموال خود تعیین تکلیف کرده یا یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می‌ نماید. مطابق با ماده 826 قانون مدنی، به وصیت کننده، موصی؛ به کسی که وصیت تملیکی به نفی وی شده، موصی له؛ مورد وصیت موصی به و کسی که به موجب وصیت عهدی، ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می‌ شود؛ وصی نامیده می گردد.

قانون گذار در موارد 825 تا 843 قانون مدنی، احکام و ضوابط وصیت را بیان نموده است و افراد را موظف نموده که بر طبق آن، نسبت به نگارش و اجرای وصیت نامه اقدام نمایند. بنابر این در پاسخ به این پرسش که اعمال منافی وصیت چیست؛ می توان به طور کلی پاسخ داد که اعمال منافی وصیت، اقداماتی است که بر خلاف شرایط و ضوابط قانونی، در مورد وصیت نامه رخ می دهد.

این اعمال می تواند در هنگام نگارش وصیت و یا بعد از آن توسط موصی، موصی له یا وصی رخ دهند. بنابراین، اعمال منافی وصیت محدود به زمان قبل از وصیت و یا شخص موصی، نگردیده و این اقدامات می تواند حتی پس از مرگ موصی و قرائت وصیت و عمل به آن، توسط بازماندگان نظیر موصی له و وصی رخ دهند.

اعمال منافی وصیت شامل چه مواردی می شود؟

در قسمت گذشته به پاسخ این پرسش پرداختیم که اعمال منافی وصیت چیست؛ و در این خصوص بیان نمودیم که قانون گذار در مواد 825 تا 843 قانون مدنی و سایر قوانین مرتبط، ضوابط و شرایط وصیت را بیان نموده و افراد را موظف نموده که بر طبق آن عمل نمایند. واضح است که اگر چنانچه، موصی، موصی له و یا وصی برخلاف ضوابط فوق اقدام کنند؛ مرتکب اعمال منافی وصیت شده اند.

در این میان، ممکن است که این سوال برای افراد مطرح شود که اعمال منافی وصیت شامل چه مواردی می شود؟ در پاسخ به این پرسش می بایست بیان نمود که اعمال منافی وصیت را می توان در مورد هر کدام از اجزا وصیت، یعنی موصی، موصی به، موصی له و وصی به طور جداگانه و قبل و بعد از نگارش وصیت، بررسی نمود، زیرا هر کدام از این اجزا، دارای شرایط مختص به خود بوده که عدم رعایت آن ها، می تواند منجر به بروز اقدامات منافی وصیت شود.

اعمال خلاف وصیت در خصوص موصی: همان طور که پیش تر ذکر شد، به کسی که اقدام به وصیت می نماید، موصی گفته می شود. اعمال خلاف وصیت نامه در خصوص موصی شامل موارد قید شده به این شرح می باشد: جائزالتصرف نبودن موصی نسبت به مورد تصرف؛ وصیت و مرگ موصی پس از مجروح یا مسموم نمودن خود، وصیت به قصد محروم نمودن یک یا چند نفر از ورثه از ارث.

اعمال خلاف وصیت در خصوص موصی به: موصی به در واقع به مورد وصیت گفته می شود. در واقع موصی به، مالی است که است که مورد وصیت واقع شده است. اعمال خلاف در وصیت در مورد موصی به شامل مواردی نظیر وصیت به صرف مال در امر غیر‌ مشروع، وصیت به مال غیر، وصیت به زیاده بر ثلث ترکه، می شود.

اعمال خلاف وصیت در خصوص موصی له: همانطور که در قسمت های قبلی بیان شد، موصی له به کسی گفته می شود که وصیت تملیکی به نفع او صورت گرفته است. اعمال خلاف وصیت در خصوص موصی له به سبب عدم رعایت شرایط آن، شامل موجود نبودن یا عدم توانایی تملک موصی له، مرده متولد شدن حمل (به غیر از موارد سقط)، قبول موصی له قبل از فوت موصی می گردد.

اعمال خلاف وصیت در خصوص وصی: وصی فردی است که به موجب وصیت عهدی، ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می‌ شود. در صورتی که ضوابط لازم در خصوص این جزء از وصیت نیز صورت نگیرد، اعمال خلاف وصیت محقق شده که عبارت است از: وصی قراردادن صغیر، عمل وصی برخلاف وصیت موصی، وصی قراردادن بر صغیر به غیر از پدر و جد پدری.

ضمانت اجرای انجام اعمال منافی وصیت

در بخش های پیشین مقاله در خصوص ماهیت و تعریف اعمال منافی وصیت و نیز این پرسش که اعمال منافی وصیت شامل چه مواردی می شود؛ صحبت نموده و توضیح دادیم قانون گذار اعمال خلاف وصیت را به طور جداگانه، برای هر یک از اجزا وصیت ذکر نموده است.

در صورتی که افراد این شرایط یا ضوابط را رعایت ننمایند، می بایست با ضمانت اجرای آن مواجه شوند. ضمانت اجرای انجام اعمال منافی وصیت در رابطه با هر یک از این اقدامات متفاوت بوده و شامل موارد مختلفی می شود که از جمله آن می توان به بطلان وصیت و عدم نفود آن اشاره نمود. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا برخی از مهم ترین موارد ضمانت اجرای انجام اعمال منافی وصیت را توضیح دهیم.

قبول موصی له قبل از فوت موصی موثر واقع نمی شود و موصی می‌ تواند از وصیت خود رجوع کند؛ حتی در مواردی که موصی له مورد وصیت را‌ قبض کرده باشد. همچنین، این امکان وجود دارد که موصی له انواع وصیت نامه را نسبت به قسمتی از موصی به قبول کند که در این صورت؛ وصیت نسبت به قسمتی که قبول شده، صحیح و ‌نسبت به قسمت دیگر باطل است.

هر‌گاه کسی به قصد خودکشی خود را مجروح یا مسموم کند یا اعمال دیگر از این قبیل که موجب هلاکت است؛ مرتکب گردد و پس از ‌آن وصیت نماید، آن وصیت در صورت مرگ وی، باطل است. هم چنین، اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست.

 وصیت به صرف مال در امر غیر‌ مشروع باطل است. همچنین، موصی به باید ملک موصی باشد و وصیت به مال غیر، ولو با اجازه مالک نیز باشد، باطل تلقی می گردد. وصیت نسبت به زیاده بر ثلث ترکه؛ نافذ نمی باشد، مگر به اجازه وراث و اگر بعضی از ورثه اجازه نمایند؛ فقط نسبت به سهم افراد راضی، نافذ است.

همچنین، بر اساس ماده 859 قانون مدنی، وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند و الا ضامن و منعزل می گردد. علاوه بر این، وصی نسبت به اموالی که بر حسب وصیت در ید او می‌ باشد، حکم امین را دارد و ضامن نمی‌ شود؛ مگر در صورت تعدی یا تفریط. بنابراین، چنانچه تعدی یا تفریط نماید، ضامن است.

دانلود نمونه دادخواست اعمال منافی وصیت

در صورتی که در وصیت نامه، اعمال منافی وصیت رخ دهد، ذی نفع یا ذی نفعان می توانند به منظور حفظ منافع خویش، دادخواست متناسب با عمل منافی وصیت را تکمیل نموده و پس از ثبت آن در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، نسبت به پیگیری آن در مراجع ذی صلاح اقدام نمایند. در قسمت زیر امکان دانلود نمونه دادخواست اعمال منافی وصیت فراهم شده است.

افراد می توانند با دانلود و مطالعه این نمونه دادخواست، از محتوای آن مطلع گردیده برای نگارش نمونه دادخواست های مشابه از آن استفاده نمایند. آن چه در مورد این نمونه دادخواست، حائز اهمیت می باشد این است که، افراد می بایست برای نگارش نمونه دادخواست خود، شرایط و اوضاع و احوال حاکم بر پرونده را در نظر گرفته و مطابق با آن، مواردی را به دادخواست خود اضافه یا کم نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اعمال منافی وصیت و ضمانت اجرای آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعمال منافی وصیت و ضمانت اجرای آن پاسخ دهند.