ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی

شرح و تفسیر و از مهم ترین نکات حقوقی متن ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی که در خصوص جرم افساد فی الارض تعیین تکلیف می کند این است که افساد فی الارض، جرمی مقید به نتیجه است و تنها در شرایطی که جرایم ذکر شده در ماده 286 سبب مواردی چون اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی و.. شوند، این جرم، تحقق می یابد.

قانون مجازات اسلامی، چهار نوع مجازات حد، قصاص، دیه و تعزیر را در متن مواد خود پیش بینی کرده و برای برخی از جرایم، مجازات های سالب حیات، یعنی مجازات های که به واسطه آن ها، جان مجرم به علت ارتکاب به جرمی خاص، گرفته می شود، پیش بینی شده است.

یکی از جرایمی که دارای مجازات اعدام است، افساد فی الارض بوده و از آنجا که این مجازات، مستقیما جان انسان ها را نشانه می رود، ارکان و شرایط تحقق آن، به تفصیل در متن ماده 286 قانون مجازات اسلامی، مورد تصریح قرار گرفته و تمامی افراد در معرض اتهام به این جرم و وکلا و قضات، باید به شرح و تفسیر متن ماده و نکات حقوقی آن واقف باشند تا از تضییع حق انسانی بی گناه، به واسطه تفسیری غلط یا نادیده گرفتن برخی نکات حقوقی، جلوگیری شود.

لذا در مقاله حاضر، متن ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی ارائه شده و پس از ذکر شرح و تفسیر قانونی این ماده، نکات حقوقی مهم آن ذکر گردیده است که علاقمندان به کسب اطلاعات در این خصوص می توانند ادامه مقاله را دنبال کنند.

متن ماده 286 قانون مجازات اسلامی

مفسد فی الارض، یکی از اصطلاحات به کار رفته در قانون مجازات اسلامی جدید بوده و افساد فی الارض، در قانون مذکور، جرم انگاری شده است. قانون گذار، در صورت تحقق این جرم (افساد فی الارض)، مرتکب آن را مستحق مجازات اعدام دانسته و به همین جهت، اطلاع از ارکان عمومی و اختصاصی جرم فساد فی الارض، بسیار حائز اهمیت می باشد. 

از این رو، قانون گذار متن ماده 286 قانون مجازات اسلامی را به طور اختصاصی به جرم افساد فی الارض و تعیین ارکان تحقق این جرم، اختصاص داده و اشخاصی که مایلند بدانند، مفسد فی الارض کیست، باید به متن این ماده، مراجعه کنند. متن ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد:

علاقمندان به کسب اطلاعات حقوقی بیشتر در خصوص مفسد فی الارض و شرایطی که سبب محکومیت چنین شخصی به مجازات اعدام می گردد می توانند، مقاله پیشنهادی در قسمت حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار داده و بدین ترتیب، اطلاعات لازم را کسب نمایند.

تفسیر ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی

پس از ارائه متن ماده 286 قانون مجازات اسلامی جدید در تیتر اول، در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، شرح و تفسیر متن این ماده که اطلاع از آن برای تشخیص جرم فساد فی الارض و متهم کردن دیگری به این جرم، بسیار مهم است، ارائه خواهد شد.

در توضیح شرح و تفسیر ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی​، می توان گفت، زمانی می توان فردی را متهم به افساد فی الارض کرد و گفت که جرم افساد فی الارض محقق شده که سه رکن به طور هم زمان باهم وجود داشته باشند؛

 اولا یکی از جرایم جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن ها اتفاق بیفتد؛

ثانیا، جرایم مذکور در پاراگراف قبل، باعث مواردی چون اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا موجب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع شوند.

ثالثا، قاضی رسیدگی کننده به پرونده جرم افساد فی الارض، قصد اخلال گسترده در نظم عمومی، ایجاد ناامنی، ایراد خسارت عمده و یا اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع و یا علم به موثر بودن اقدامات انجام شده را احراز وکشف کند.

در صورتی که هر سه رکن با هم وجود داشته باشند، متهم به جرم افساد فی الارض، مجرم شناخته خواهد شد و به حکم اعدام، محکوم می گردد، در غیر این صورت، مجازات اعدام منتفی و بر اساس سایر مواد قانون مجازات اسلامی، حکم هریک از جرایم رخ داده، صادر می شود.

 چنانچه جرم ارتکابی، مشمول مجازات قانونی دیگری نباشد، قاضی رسیدگی کننده با در نظر گرفتن میزان نتایج زیانبار جرم، مرتکب را به حبس تعزیری درجه پنج یا شش محکوم می‌ نماید که بر اساس ماده 19 قانون مجازات اسلامی، به ترتیب برابر حبس بیش از دو تا پنج سال یا حبس بیش از شش ماه تا دو سال می باشد.

نکات حقوقی ماده 286 قانون مجازات اسلامی

نکات حقوقی ماده 286 قانون مجازات اسلامی، از مهم ترین مواردی است که باید مد نظر وکلا و متهمین به جرم فساد فی الارض باشد. از این رو در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، این نکات حقوقی مهم و اثر گذار در سرنوشت پرونده جرم فساد فی الارض، ارائه می گردد که عبارتند از:

معاونت در صورتی سبب صدور حکم اعدام برای معاون خواهد شد که معاونت در جرایم ذکر شده در ماده 286، سبب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد؛ در این شرایط، معاون مفسد فی الارض شناخته و اعدام خواهد شد.

 بر اساس ماده 127 این قانون، صرف معاونت در افساد فی الارض، بدون اینکه سبب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد، حبس تعزیری درجه دو یا سه را در پی خواهد داشت که به ترتیب برابر با حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال و حبس بیش از ده تا پانزده سال است.

جرایم مندرج در ماده 286 قانون مجازات، یعنی جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا، حصری بوده و صرف ارتکاب آن ها با وجود شرایطی که در تیتر، همچنین دو پاراگراف قبل گفته شد، تحقق جرم افساد فی الارض را در پی خواهد داشت و جرم دیگری در این دایره نمی گنجد.

جرم فساد فی الارض، از جمله جرایم مقید به نتیجه است؛ یعنی اخلال شدید در عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع، باید بر اثر ارتکاب جرایم ذکر شده در ماده ۲۸۶ محقق گردد و در صورتی که رفتار مرتکب به یکی از این نتایج منتهی نشود، افساد فی الارض تحقق نخواهد یافت و بسته به رفتار مجرمانه، مرتکب به مجازات جرایم دیگری که در قانون مجازات پیش بینی شده، محکوم می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نکات حقوقی ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکات حقوقی ماده 286 قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند.