مجازات تعزیری مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می گردد. مجازات های تعزیری در یک تقسیم بندی به هشت درجه طبقه بندی می شوند. درجه اول شدید ترین و درجه هشتم خفیف ترین میزان مجازات تعزیری را دراد.
برای مشاوره تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری
برای مشاوره تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری
قانونگذار در ماده 19 قانون مجازات اسلامی مجازات تعزیری را به هشت درجه تقسیم کرده است. درجه بندی مجازات تعزیری در قانون مجازات به چند دلیل صورت گرفته است. اولا اینکه قاضی نمی تواند در مجازات حدی و مجازات های نوشته شده در قانون تغییر و تبدیل و تخفیف ایجاد کند، در نتیجه در این دسته از مجازات ها امکان درجه بندی وجود ندارد، به همین دلیل با در نظر گرفتن مجازات های تعزیری و درجه بندی آنها قاضی می تواند مجازات را تبدیل کند و تغییر دهد.
ضمن اینکه مجازات های درجه بندی شده تعزیری با توجه به شدت و حدت جرم تعیین می شوند. درجه بندی کردن مجازات تعزیری باعث می شود که مجازات ها به صورت فردی و متناسب با شخصیت مجرم و شرایط جرم تعیین شود. به این ترتیب درجه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی روش مناسبی برای تعیین درست مجازات است.
از این رو در این مقاله قصد داریم تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری را ارائه نموده و مجازات های تعزیری درجه یک تا هشت را به تفصیل شرح بیان کنیم. در آخر نیز به بررسی جزای نقدی درجات مجازات تعزیری و آخرین تغییرات آن بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری با ما همراه باشید.
مجازات تعزیری مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می گردد. نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به موجب قانون تعیین می شود.
مجازات های تعزیری بر حسب نوع جرم ارتکابی، توسط قاضی پرونده تعیین می شوند. انگیزه مرتکب و وضعیت ذهنی و روانی وی حین ارتکاب جرم، شیوه ارتکاب جرم، گستره نقض وظیفه و نتایج زیان بار آن، اقدامات مرتکب پس از ارتکاب جرم و سوابق و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتکب و تاثیر تعزیر بر وی از موارد مهم در تعیین مجازات تعزیری برای مرتکب می باشد. مجازات های تعزیری به هشت درجه تقسیم می شوند. در ادامه جدول تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری بر حسب میزان حبس و جزای نقدی آن ارائه شده است:
| درجه مجازات | مدت حبس | میزان جزای نقدی |
| تعزیری درجه یک | بیش از 25 سال | بیش از ۲,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه دو | حبس بیش از 15 تا 25 سال | بیش از ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه سه | حبس بیش از 10 تا 15 سال | بیش از ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه چهار | حبس بیش از 5 تا 10 سال | بیش از ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه پنج | حبس بیش از 2 تا 5 سال | بیش از ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه شش | حبس بیش از 6 ماه تا 2 سال | بیش از ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری درجه هفت | حبس از 91 روز تا 6 ماه | بیش از ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| تعزیری در جه هشت | حبس تا 3 ماه | تا ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
در جدول فوق درجه تعزیر، مدت حبس و میزان جریمه آن مشخص شده است. تعیین میزان مدت مجازات و میزان جزای نقدی بر اساس حداقل و حداکثر مندرج در هر درجه بر عهده قاضی می باشد علاوه بر مجازات های مندرج در جدول، ماده 19 قانون مجازات اسلامی مجازات های دیگری را نیز در هر درجه تعیین کرده است.
مجازات تعزیری درجه یک شدید ترین نوع مجازات در بین درجات هشتگانه مجازات ها می باشد. این نوع مجازات برای جرایم سنگین بوده و تعیین میزان آن بر عهده قاضی می باشد. قاضی باید با رعایت اوضاع و احوال پرونده به اقدام به صدور رای نماید. به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی، مجازات تعزیری درجه یک به شرح زیر تعیین می گردد.
حبس بیش از بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از 2,800,000,000 ریال یا به عبارتی دو میلیارد و هشتصد میلیون ریال
مصادره کل اموال
انحلال شخص حقوقی
به موجب تبصره 6 ماده 19 قانون مجازات اسلامی، الحاقی به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، :«تمام حبس های ابد غیر حدی مقرر در قانون به حبس درجه یک تبدیل می شود.» مستند به ماده 37 قانون مجازات اسلامی در صورت وجود جهات مخففه جرم، قاضی می تواند با رعایت شرایطی به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری به جای مصادره اموال، مرتکب را به جزای نقدی درجه یک تا چهار با تشخیص خود، محکوم نماید.
به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی، مجازات تعزیری درجه دو، دومین مجازات از شدیدترین مجازات های تعزیری قانون مجازات اسلامی می باشد. تعیین میزان مجازات و درجه آن به تشخیص قاضی است. مجازات تعزیری درجه 2 به موجب ماده 19 قانون مذکور به شرح ذیر است:
حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از یک میلیارد و پانصد میلیون ریال (۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰) تا دو میلیارد و هشتصد میلیون ریال (۲,۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰)
قانونگذار به صراحت در تبصره 2 ماده 61 قانون حمایت از جوانی جمعیت و خانواده مجازات تعزیری درجه دو را در موردی پیشبینی کرده است: «هر کس به هر عنوان به طور گسترده دارو، مواد و وسایل سقط غیرقانونی جنین را فراهم و یا معاونت و مباشرت به سقط غیرقانونی جنین به طور وسیع نماید و یا در چرخه تجارت سقط جنین فعال و یا موثر باشد در صورتی که مشمول حکم این ماده نباشد، علاوه بر مجازات تعزیری درجه دو، به پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر عواید حاصل از ارتکاب جرم محکوم می‌گردد.»
در خصوص مجازات تعزیری درجه سه این نکته حائز اهمیت است که قانونگذار گفته است در جرایم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. یعنی در مجازات تعزیری درجه 3 با روند تخفیف و کاهش مجازات با نظر قاضی روبرو هستیم. میزان مجازات تعزیری درجه 3 به شرح زیر است:
حبس بیش از ده تا پانزده سال
جزای نقدی بیش از یک میلیارد و یک میلیارد ریال ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا یک و نیم میلیارد ریال ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰
یکی از مواردی که قانونگذار به طور دقیق مجازات تعزیری درجه 3 را پیشبینی کرده است ماده 288 قانون مجازات اسلامی می باشد. به موجب این ماده :« هرگاه اعضای گروه باغی، قبل از درگیری و استفاده از سلاح، دستگیر شوند، چنانچه سازمان و مرکزیت آن وجود داشته باشد به حبس تعزیری درجه سه و در صورتی که سازمان و مرکزیت آن از بین رفته باشد به حبس تعزیری درجه پنج محکوم می شوند.»
میزان مجازات های تعزیری به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی مشخص شده است. مجازات تعزیری درجه 4 علاوه بر مجازات های حبس و جزای نقدی، مجازات دیگری را پیشبینی کرده که ناظر به شغل افراد شاغل در مناصب دولتی هستند؛ می باشد. میزان مجازات تعزیری درجه چهار به شرح زیر است:
حبس بیش از پنج تا ده سال
جزای نقدی بیش از پانصد میلیون ریال ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تا یک میلیارد ریال ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰
انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی
انفصال از خدمات دولتی به معنای ممنوعیت کارمند از پرداختن به شغل است و در معنای حقوقی منع اشتغال استخدام رسمی دولت به خدمت دولت برای همیشه می باشد. یکی از مواردی که این مجازات پیشبینی شده ماده یک قانون تشدید مجازات ارتشا اختلاس و کلاهبرداری است.
به موجب این ماده در صورتی که شخص کلاهبردار بر خلاف واقع عنوان یا سمت قوای سه گانه را اخذ کرده باشد یا جرم کلاهبرداری را از طریق وسایل ارتباط جمعی انجام داده باشد، علاوه بر رد اصل مال بر صاحبش به حبس از ۲ تا ۱۰ سال و انفصال ابد از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم میشود.
در حبس تعزیری درجه پنج تا هفت دادگاه صادر کننده حکم قطعی، در صورت گذشت شاکی می تواند با اخذ تامین مناسب مرتکب را تحت نظامی با عنوان نیمه آزادی قرار دهد. در این صورت مرتکب می بایست تعهد به انجام یک فعالیت شغلی، حرفه ای، اموزشی و... وفق ماده 5 قانون مجازات اسلامی بنماید. میزان مجازات تعزیری درجه پنج مطابق ماده 19 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:
حبس بیش از دو تا پنج سال
جزای نقدی بیش از دویست و چهل میلیون ریال ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا پانصد میلیون ریال ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
ممنوعیت دایم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
ممنوعیت دایم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی
همانطور که اشاره شد مجازات تعزیری درجه 5 علاوه بر حبس و جزای نقدی سه عنوان مجازات دیگر را در برگرفته است. منظور از محرومیت از حقوق اجتماعی محروم شدن از حقوق مندرج در ماده 26 قانون مجازات اسلامی می باشد. اگر چنانچه شخص حقوقی به موجب ماده 143 قانون مجازات اسلامی مرتکب جرمی شناخته شود، به یکی از مجازات های ممنوعیت دایم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی یا ممنوعیت دایم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی محکوم می شود.
مجازات تعزیری درجه شش وفق ماده 19 قانون مجازات اسلامی شامل 8 نوع مجازات مختلف است. جزای نقدی مندرج در این درجه با رعایتی شرایط قابل تخفیف می باشد. نحوه تعیین مجازات اشخاص حقوقی مندرج در این قسمت و همچنین مجازات نمایندگان شخصیت حقوقی مطابق با قانون خواهد بود. مجازات تعزیری درجه شش در قانون مجازات اسلامی به شرح زیر می باشد:
حبس بیش از شش ماه تا دو سال
جزای نقدی بیش از شصت میلیون ریال ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا دویست و چهل میلیون ریال۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰
شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرایم منافی عفت
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال
انتشار حکم قطعی در رسانه ها
ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
مرور زمان در جرایم با مجازات تعزیری درجه 6 با انقضای پنج سال از تحمل مجازات می باشد. همچنین از جمله شرایط تخفیف جزای نقدی درجه ۶ تبدیل و تعلیق آن، وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف و نداشتن بیش از دو فقره سابقه کیفری موثر، می باشد.
مجازات تعزیری درجه هفت از جمله مجازات هایی است که شدت و حدت آن نسبت به درجات قبلی تا حد قابل توجهی کمتر بوده و در جرایم با اثار قابل جبران تعیین می شود. به طور مثال اگر رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن گردد و نه اثری از خود در بدن برجای بگذارد ضمان منتفی است لکن در موارد عمدی در صورت عدم تصالح، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می شود. میزان مجازات تعزیری درجه هفت به شرح زیر است:
حبس از نود و یک روز تا شش ماه
جزای نقدی بیش ازسی میلیون ریال ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ تا شصت میلیون ریال۶۰,۰۰۰,۰۰۰
شلاق از یازده تا سی ضربه
محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه
لازم به ذکر است اگر چنانچه مجازاتی که توسط قاضی برای مرتکب در نظر گرفته شده منطق با هیچ یک از درجات ماده 19 قانون مجازات اسلامی نباشد، مجازات مزبور درجه هفت در نظر گرفته می شود. بند ت ماده 134 قانون مجازات اسلامی اصلاحی به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در رابطه با مجازات درجه هفت این طور می گوید:
«در تعدد جرائم درجه هفت و درجه هشت با یکدیگر، حسب مورد مطابق مقررات این ماده اقدام می شود و جمع جرائم درجه هفت و درجه هشت با درجه شش و بالاتر سبب تشدید مجازات جرائم اخیر نمی شود. در جمع این جرائم با جرائم درجه شش و بالاتر، به طور جداگانه برای جرائم درجه هفت و درجه هشت مطابق این ماده تعیین مجازات می شود و در هر صورت مجازات اشد قابل اجرا است.»
آخرین درجه مجازات در تقسیمات طبقه بندی مجازات های تعزیری مجازات تعزیری درجه هشت می باشد. این درجه پایین ترین درجه مجازات با سبک ترین میزان مجازات می باشد. این مجازات قابل تبدیل و تخفیف با نظر قاضی می باشد. میزان مجازات تعزیری درجه هشت به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:
حبس تا سه ماه
جزای نقدی تا ۳۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال
شلاق تا ده ضربه
در تعیین میزان مجازات ممکن است حداقل و حداکثر مجازات نام برده در دادنامه مربوط به درجات مختلف باشند در این صورت باید گفت مجازاتی که حداقل آن منطبق بر یکی از درجات و حداکثر آن منطبق با درجه بالاتر باشد، از درجه بالاتر محسوب می شود. در ادامه برای آشنایی با جنبه عمومی جرم یا جرم غیر قابل گذشت مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.
به موجب ماده 28 اصلاحی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۹ جزای نقدی، به تناسب نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی، هر سه سال یک بار به پیشنهاد وزیر دادگستری و تصویب هیات وزیران تعدیل و در مورد احکامی که بعد از آن صادر می شود، لازم الاجرا می باشد. بر همین اساس آخرین اصلاحیه میزان جزای نقدی درجات مجازات تعزیری به شرح زیر اعلام شده است:
تا زمان منتشر نشدن در روزنامه سمی تمام مبالغی که پیش از این گفتیم لازم الاجرا می باشند.مبالغ مذکور نیز از زمان انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور لازم الاجرا خواهد بود. مبالغ مندرج در تصویر نسبت به سه سال قبل بیش از ۳۰۰ درصد افزایش داشته و بر اساس نرخ بانک مرکزی تعیین شده است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری پاسخ دهند.
برای مشاوره تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری
برای مشاوره تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
