ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری

متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری، به معین نمودن افرادی که حق درخواست اعاده دادرسی دارند، پرداخته است. یکی از نکات حقوقی در تفسیر ماده ۴۷۵ این قانون این است که همسر، وراث قانونی و وصی محکوم علیه در صورتی حق درخواست اعاده دادرسی خواهند داشت که محکوم علیه فوت یا غیبت داشته باشد.

فصل چهارم از قانون آیین دادرسی کیفری به بیان موضوع اعاده دادرسی اختصاص پرداخته است. اعاده دادرسی به فرآیندی گفته می شود که در طی آن، اشخاص واجد صلاحیت می توانند اعتراض خود را در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاه‌ ها اعم از آن که حکم مذکور به اجراء گذاشته شده یا نشده باشد، بیان دارند.

یکی از نکات مهم در خصوص اعاده دادرسی از احکام کیفری، رعایت شرایط و ضوابط بیان شده در متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد که مطابق با آن، تنها افرادی که از نظر قانون واجد صلاحیت می باشند، می توانند درخواست اعاده دادرسی نمایند. همچنین، اطلاع از تفسیر و نکات حقوقی این ماده، اهمیت بسیاری در روند اعاده دادرسی این گونه پرونده ها خواهد داشت.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر قصد داریم، در ابتدا به بیان متن ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری بپردازیم. سپس، در خصوص شرح و تفسیر این ماده توضیحاتی ارائه خواهیم کرد و در پایان نیز، نکات حقوقی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری توضیح داده خواهد شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، در این خصوص با ما همراه باشید.

متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری

همانطور که پیش تر بیان شد، اعاده دادرسی کیفری به نوعی اعتراض به احکام قطعی دادگاه می باشد که به موجب آن، پرونده ای که با حکم قطعی، مختومه اعلام شده است، مجددا مفتوح شده و مورد رسیدگی قرار می گیرد. مطابق با فصل چهارم قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاه‌ ها اعم از آن که حکم مذکور به اجراء گذاشته شده یا نشده باشد، در موارد زیر پذیرفته می‌ شود:

الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.

ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏ ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.

پ- شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضایی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی‌ گناهی یکی از آنان احراز گردد.

ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.

ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.

ج- پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی‌ گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.

چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

نکته ای که در این زمینه حائز اهمیت می باشد این است که مطابق با متن ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست اعاده دادرسی تنها از افراد خاصی پذیرفته می شود که این اشخاص بنابر متن صریح این ماده، شامل موارد زیر می شوند: الف) محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او و در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه، همسر و وراث قانونی و وصی او. ب) دادستان کل کشور. پ) دادستان مجری حکم.

شرح و تفسیر ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری

در قسمت گذشته، در خصوص متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری صحبت نموده و بیان کردیم که این ماده، تنها به سه دسته از افراد حق درخواست اعاده دادرسی می دهد که از جمله آن می توان به محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او اشاره نمود. در این بخش از مقاله قصد داریم تا به توضیح شرح و تفسیر ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری بپردازیم.

مهم ترین نکته در شرح و تفسیر متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری این است که همسر، وراث قانونی و وصی محکوم علیه در صورتی حق درخواست اعاده دادرسی خواهند داشت که محکوم علیه فوت یا غیبت داشته باشد. بنابراین، در مواردی که محکوم علیه خود زنده بوده و حاضر می باشد، همسر، وراث قانونی و وصی محکوم علیه حق اعاده دادرسی نخواهند داشت و ارائه درخواست از جانب آن ها موجب رد دادخواست اعاده دادرسی خواهد شد.

نکته دیگر در بیان شرح و تفسیر ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری این است که مطابق با رای وحدت رویه شماره ۸۲۵ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۲۶ هیات‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور، دادسرا سازمان واحدی است که تحت ریاست دادستان عهده‌ دار وظایف مقرر قانونی از جمله اجرای احکام کیفری است و پیش‌ بینی حق درخواست اعاده دادرسی در ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری، برای «دادستان مجری حکم» به مناسبت وظیفه اجرای احکام کیفری است که بر عهده دارد و تحت نظارت وی در دادسرا انجام می‌ شود.

اعمال حق مذکور، قائم به شخص دادستان نیست و به وسیله معاون دادستان یا دادیاری که امور مربوط، به او محول شده یا به عنوان «جانشین دادستان» انجام وظیفه می‌ کند، نیز قابل اعمال است. درخواست اعاده دادرسی به دیوان‌ عالی کشور تسلیم می‌ شود.

نکات حقوقی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری

در بخش های پیشین مقاله، بیان نمودیم که تفسیر و متن ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری، چیست و توضیح دادیم که این ماده، از موادی است که در راستای مشخص نمودن افرادی که حق اعاده دادرسی دارند، تصویب گردیده است. پس از بررسی تفسیر و متن ماده 475، در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره نکات حقوقی ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری، توضیحاتی ارائه نماییم.

مهم ترین نکته از نکات حقوقی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری این است که دیوان عالی کشور، پس از دریافت درخواست اعاده دادرسی از جانب افرادی که مطابق با ماده ۴۷۵ حق اعاده دادرسی دارند و پس از احراز انطباق موضوع درخواست با یکی از موارد موضوع ماده چهارصد و هفتاد و چهار این قانون، با تجویز اعاده دادرسی، رسیدگی مجدد را به دادگاه هم‌ عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی، ارجاع می‌ دهد و در غیر این صورت، قرار رد اعاده دادرسی صادر می‌ نماید.

هم چنین در مواردی که رییس قوه قضاییه رای قطعی صادره از هر یک از مراجع قضایی را خلاف شرع تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان‌ عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رییس قوه قضاییه برای این امر تخصیص می‌ یابد، رسیدگی و رای قطعی صادر نماید. شعب خاص مذکور، رای قطعی قبلی را نقض و رسیدگی مجدد اعم از شکلی و ماهوی را به عمل می‌ آورند و رای مقتضی صادر می‌ نمایند.

یکی از دیگر از نکات حقوقی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری این است که بنابر متن صریح ماده ششصد و سی و هفت قانون آیین دادرسی کیفری، علاوه بر اشخاص مندرج در ماده ۴۷۵ قانون آیین‌ دادرسی کیفری، رئیس سازمان قضایی نیز نسبت به احکام قطعی دادگاه‌ های نظامی حق درخواست اعاده دادرسی را دارد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تفسیر و نکات حقوقی ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر و نکات حقوقی ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند.