ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی

متن ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص جهات اعاده دادرسی حقوقی تعیین تکلیف می نماید که شرح و تفسیر و از جمله مهم ترین نکات حقوقی ماده ۴۲۶ از این قرار است که اعاده دادرسی حقوقی یکی از مهم ترین طرق فوق العاده اعتراض به آرا بوده که صرفا در خصوص آرای قطعیت یافته مصداق دارد.

اصل بر این است که نمی توان نسبت به آرای قطعیت یافته محاکم حقوقی اعتراض نمود مگر اینکه قانون گذار در خصوص آن آرا، طرق فوق العاده اعتراض، اعم از فرجام خواهی و اعاده دادسی را پیش بینی نموده باشد و فرد بتواند جهات ممکن کننده اعتراض فوق العاده به رای قطعی را اثبات کند.

متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، از جمله مهم ترین موادی است که در خصوص یکی از پر کاربرد ترین طرق فوق العاده اعتراض به آرا، یعنی اعاده دادرسی حقوقی، تعیین تکلیف می نماید و تنها در صورتی می توان با کمک این ماده به رای قطعیت یافته دادگاه های حقوقی اعتراض نمود که از شرح و تفسیر و نکات حقوقی ماده 426 آگاه بود.

لذا در مقاله حاضر متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ارائه شده و پس از توضیح شرح و تفسیر این ماده، نکات حقوقی و مهم ماده 426 ذکر گردیده است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر پیرامون این امر، می توانند ادامه مقاله را دنبال کنند.

متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی

از آنجا که قانون گذار در خصوص روش های اعتراض به رای دادگاه و طرق فوق العاده اعتراض به آرا، من جمله اعاده دادرسی، هم در مواد قانون آیین دادرسی کیفری و هم در مواد قانون آیین دادرسی مدنی تعیین تکلیف کرده، مخاطبان اعاده دادرسی حقوقی و کیفری، حسب مورد باید به یکی از این دو قانون، مراجعه کنند.

همانطور که در مقدمه نیز ذکر شد، مهم ترین ماده ای که در قانون آیین دادرسی مدنی، به اعاده دادرسی حقوقی پرداخته و متقاضیان این شیوه از اعتراض باید به آن ماده مراجعه کنند، ماده ۴۲۶ این قانون است که در کادر زیر، متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، ارائه گردیده است:

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اعاده دادرسی حقوقی که متن ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی به توضیح جهات و قواعد آن پرداخته می توانند، مقاله پیشنهادی در قسمت حتما بخوانید را مورد مطالعه قرار دهند. در ادامه، شرح و تفسیر ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ارائه شده است.

شرح و تفسیر ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی

در شرح و تفسیر ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی باید گفت، اعاده دادرسی حقوقی یکی از مهم ترین طرق فوق العاده اعتراض به آرا است که صرفا در صورت پیش بینی شدن آن در قانون و وجود موارد تقاضای اعاده دادرسی حقوقی مورد نظر قانون گذار، نسبت به رای قطعیت یافته، قابلیت اعمال دارد.

در اعاده دادرسی حقوقی، فرد اقدام به اعتراض به حکمی که قطعی شده می نماید و بدین ترتیب، رسیدگی به ماهیت دعوایی که به موجب حکم دادگاه، قطعیت یافته، دوباره آغاز می شود، منوط بر اینکه جهات اعاده دادرسی حقوقی وجود داشته و برای دادگاه، محرز گردند.

متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، جهات مد نظر قانون گذار برای اعاده دادرسی حقوقی را ذکر کرده و حتی وجود یکی از جهات مندرج در متن ماده، کافی است تا فرد بتوانند نسبت به رای قطعیت یافته، تقاضای اعاده دادرسی حقوقی کرده و به سبب آن، پرونده به دیوان عالی کشور، ارسال گردد.

برای درک بهتر ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی و تکمیل شرح و تفسیر حقوقی آن، در ادامه این تیتر از مقاله حقوقی دینا، برخی جهات مندرج در متن ماده ۴۲۶ که حاوی نکات بخصوصی است مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، متقاضی اعاده دادرسی باید:

یا بتواند اثبات کند موضوعی که قاضی اقدام به صدور حکم در خصوص آن کرده، مساله مورد ادعای خواهان دعوی نبوده و به عنوان مثال، خواهان الزام به ایفای تعهد را مد نظر داشته حال آنکه قاضی رای به پرداخت وجه و خسارت تاخیر تادیه صادر نموده است.

یا بتواند اثبات کند حکم صادره توسط قاضی، بیشتر از خواسته مد نظر خواهان بوده؛ مثلا خواهان در دادخواست خود مطالبه 40 میلیون تومان را داشته حال آنکه قاضی به پرداخت 45 میلیون تومان رای داده است.

یا بتواند اثبات کند حکم صادره قطعیت یافته مورد اعاده، بدون آنکه سبب قانونی برای مغایرت وجود داشته باشد، با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده در تضاد است.

یا بتواند اثبات کند، حیله و تقلبی توسط طرف مقابل رای مورد اعاده به کار رفته که در حکم صادره قطعیت یافته از سوی دادگاه موثر بوده و رای بر اساس آن حیله و نیرنگ صادر شده است.

یا بتواند اثبات کند اسناد و مدارک مکتومی (پنهان) یافت شده که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی هستند و در زمان دادرسی، پنهان بوده و یا در دسترس متقاضی اعاده دادرسی حقوقی نبوده اند. در ادامه، نکات حقوقی مهم ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، ذکر می گردند.

نکات حقوقی ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی

پس از ارائه شرح و تفسیر متن ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، در این بخش از مقاله حقوقی دینا، نکات حقوقی و مهم این ماده که باید مد نظر افراد متقاضی اعاده دادرسی حقوقی باشد، ذکر خواهند شد. نکات حقوقی ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی عبارتند از:

اعاده دادرسی را تنها می توان نسبت به حکم قطعی صادره از دادگاه و در صورت وجود سایر شرایط قانونی، اعمال نمود.

صرف وجود و اثبات یکی از جهات ذکر شده در ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی برای اقدام به اعاده دادرسی حقوقی کافی است.

از یک جهت، صرفا یک بار می توان اقدام به اعاده دادرسی نمود.

 مهلت اعاده دادرسی حقوقی 20 روز برای افراد مقیم ایران و 2 ماه برای افراد مقیم خارج از ایران آن هم از تاریخ ابلاغ رای می باشد.

بدون صدور قرار رد یا پذیرش درخواست اعاده دادرسی، دادگاه نمی تواند وارد رسیدگی شده و رای صادر نماید. باید مد نظر داشت که صدور قرار رد دادخواست اعاده دادرسی بدون صدور قرار رد یا پذیرش درخواست اعاده دادرسی صحیح نیست.

فرد باید درخواست اعاده خود را به دادگاه صادر کننده حکم مورد اعاده تقدیم کند تا درخواست اعاده و پرونده، جهت رسیدگی، به دادگاهی که حکم قطعی را صادر کرده ارسال شوند. اگر جهات اعاده محرز گردد، رای نقض و حکم مقتضی صادر می شود و در غیر این صورت، همان رای قبلی ابرام و پرونده به شعبه، بازگشت داده خواهد شد.

 قرار رد دادخواست اعاده دادرسی، قابل اعتراض و تجدیدنظرخواهی نیست.

در صورتی که قرار قبولی اعاده دادرسی صادر گردد، دادگاه مکلف به رسیدگی ماهیتی و سپس صدور حکم می باشد و صدور قرار شکلی صحیح نیست.

 از مصادیق اعمال حیله و تقلب و از جهات اعاده دادرسی، استناد به رایی است که نقض شده و به موجب آن رای (نقض شده)، حکم قطعی به نفع فرد صادر گردیده است.

 شهادت شهود از موجبات اعاده دادرسی نیست؛ زیرا شهادت شهود یکی از ادله اثبات دعوا بوده که با سند مکتوم متفاوت است.

اعاده دادرسی در مورد آرای داوری، قابل رسیدگی نیست و اعاده مخصوص احکام دادگاه ها می باشد اما، از آنجا که مراجعه به داوری از حقوق اصحاب دعوا بوده، موافقت نامه داوری، به عنوان سند مکتوم موجب اعاده دادرسی از رای قطعی دادگاه، پذیرفته خواهد شد منوط بر اینکه از شرایط مکتوم بودن که در ادامه ذکر می گردد، برخوردار باشد.

 لازمه مکتوم بودن سند، وجود آن در حین دادرسی و قبل از صدور حکم قطعی و عدم دسترسی به آن می‌ باشد. یعنی، سند مکتوم، سندی است که در جریان دادرسی وجود داشته و اگر این سند بعدا تنظیم گردیده باشد، از شمول موارد اعاده دادرسی خارج خواهد بود؛ البته، صرف مکتوم بودن سند کافی نیست و سند مکتوم باید، دلیل حقانیت مدعی اعاده دادرسی نیز باشد.

در صورتی که اثبات گردد صورت جلسه جدید مورد استناد برای اعاده دادرسی، قبلا در میان اوراق و اسناد شخصی خواهان بوده ولیکن تا کنون ارائه نشده، موضوع منطبق با سند مکتوم مندرج در بند ۷ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی نیست. 

همچنین، تامین دلیل جدید التحصیل از مصادیق سند مکتومی که در جریان دادرسی وجود داشته لیکن در اختیار متقاضی اعاده دادرسی نبوده، نیست.

بر اساس بند 4 ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، در اعاده دادرسی حقوقی، حکم صادره قطعی مورد اعاده، باید با حکم دیگری در خصوص همان دعوا که قبلا مورد رسیدگی قرار گرفته متضاد باشد. باید در نظر داشت که وجود تعارض میان مفاد رای دادگاه بدوی و رای دادگاه تجدیدنظر در دو پرونده متفاوت، شامل عنوان مغایرت بین دو حکم (بند 4 ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی) نیست.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نکات حقوقی ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکات حقوقی ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی پاسخ دهند.