متن ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری به بیان کیفیات و نحوه رسیدگی به پرونده ها، در دیوان عالی کشور اختصاص داده شده است. در تفسیر و نکات حقوقی ماده ۴۶۹، می توان بیان داشت که تشخیص مصادیق نقص تحقیقات با دیوان عالی کشور است و مرجع تالی موظف به تبعیت از نظر مرجع عالی است.

فصل سوم قانون آیین دادرسی کیفری به بیان کیفیت رسیدگی پرونده در دیوان‌ عالی کشور پرداخته است. دیوان عالی کشور، عالی ترین مرجع قضایی در ایران بوده که به جهت نظارت بر اجرای صحیح قوانین در دادگاه ها، ایجاد وحدت رویه قضایی و هم چنین، انجام مسئولیت هایی که به حکم قانون، بر آن محول شده، ایجاد گردیده است.

یکی از مواد مهم، پیرامون نحوه رسیدگی به پرونده ها در دیوان عالی کشور، ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد. اشخاصی که تقاضای فرجام خواهی به پرونده خود در دیوان عالی کشور را دارند؛ می بایست با این ماده و مندرجات آن آشنایی داشته باشند، زیرا کیفیت رسیدگی به پرونده به دادگاه تا حد زیادی بر اساس این ماده صورت می گیرد.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر قصد داریم، در ابتدا به بیان متن ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری بپردازیم. سپس، در خصوص شرح و تفسیر این ماده توضیحاتی ارائه خواهیم کرد و در پایان نیز، نکات حقوقی ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری و موارد آن توضیح داده خواهد شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، در این خصوص با ما همراه باشید.

نکات حقوقی ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری

بر اساس ماده چهارصد و بیست و هفت قانون آیین دادرسی کیفری، آرای دادگاه‌ های کیفری جز در مواردی که قطعی محسوب شده، حسب مورد در دادگاه تجدیدنظر استان همان حوزه قضایی قابل تجدیدنظر و یا در دیوان‌ عالی کشور قابل فرجام است. بنابر این فرجام خواهی از وظایف دیوان عالی کشور می باشد.

دیوان‌ عالی کشور نیز فقط نسبت به آنچه مورد فرجام خواهی واقع شده و نسبت به آن رای صادر شده است، رسیدگی می‌ کند و سایر بخش هایی از رای که مورد فرجام خواهی نیست، مورد پیگیری قرار نخواهد گرفت. در خصوص کیفیت رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور، متن ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می دارد:

«در موقع رسیدگی، عضو ممیز، گزارش پرونده و مفاد اوراقی را که لازم است قرائت می‌ کند و طرفین یا وکلای آنان، در صورت حضور، می‌ توانند با اجازه رییس شعبه، مطالب خود را اظهار دارند. همچنین دادستان کل یا نماینده وی با حضور در شعبه به طور مستدل، مستند و مکتوب نسبت به نقض یا ابرام رای معترض عنه یا فرجام‌ خواسته، نظر خود را اعلام می‏‏ کند. سپس اعضای شعبه با توجه به محتویات پرونده و مفاد گزارش و مطالب اظهار شده، با درج نظر دادستان کل کشور یا نماینده وی در متن دادنامه، به شرح زیر اتخاذ تصمیم می‏ کنند:

الف- اگر رای مطابق قانون و ادله موجود در پرونده باشد با ابرام آن، پرونده را به دادگاه صادرکننده رای اعاده می‌ نمایند.

ب- هرگاه رای مخالف قانون، یا بدون توجه به ادله و مدافعات طرفین صادر شده باشد یا رعایت تشریفات قانونی نشده و آن تشریفات به درجه‌ ای از اهمیت باشد که موجب بی‌ اعتباری رای شود، شعبه دیوان‌ عالی کشور، رای را نقض و به شرح زیر اقدام می‌ کند:

1- اگر عملی که محکوم علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت، جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب نباشد، رای صادره نقض بلا ارجاع می‌ شود.

2- اگر رای صادره از نوع قرار و یا حکمی باشد که به علت ناقص بودن تحقیقات نقض شده است، برای رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده رای ارجاع می‌ شود.

3- اگر رای به علت عدم صلاحیت ذاتی دادگاه نقض شود، پرونده به مرجعی که دیوان‌ عالی کشور، دادگاه صالح تشخیص می‌ دهد، ارسال می‌ شود و مرجع مذکور مکلف به رسیدگی است.

4- در سایر موارد، پس از نقض رای، پرونده به دادگاه هم‌ عرض ارجاع می‌ شود.»

هم چنین این ماده، دارای یک تبصره نیز می باشد مطابق با آن: «در مواردی که دیوان‌ عالی کشور رای را به علت نقص تحقیقات نقض می‌ کند، مکلف است تمام موارد نقص تحقیقات را به تفصیل ذکر کند.» در قسمت های بعدی مقاله، به شرح و تفسیر و نکات حقوقی ماده 469 این قانون پرداخته خواهد شد.

نکات حقوقی ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری

بر اساس ماده چهارصد و بیست و هفت قانون آیین دادرسی کیفری، آرای دادگاه‌ های کیفری جز در مواردی که قطعی محسوب شده، حسب مورد در دادگاه تجدیدنظر استان همان حوزه قضایی قابل تجدیدنظر و یا در دیوان‌ عالی کشور قابل فرجام است. بنابر این فرجام خواهی از وظایف دیوان عالی کشور می باشد.

دیوان‌ عالی کشور نیز فقط نسبت به آنچه مورد فرجام خواهی واقع شده و نسبت به آن رای صادر شده است، رسیدگی می‌ کند و سایر بخش هایی از رای که مورد فرجام خواهی نیست، مورد پیگیری قرار نخواهد گرفت. در خصوص کیفیت رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور، متن ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می دارد:

«در موقع رسیدگی، عضو ممیز، گزارش پرونده و مفاد اوراقی را که لازم است قرائت می‌ کند و طرفین یا وکلای آنان، در صورت حضور، می‌ توانند با اجازه رییس شعبه، مطالب خود را اظهار دارند. همچنین دادستان کل یا نماینده وی با حضور در شعبه به طور مستدل، مستند و مکتوب نسبت به نقض یا ابرام رای معترض عنه یا فرجام‌ خواسته، نظر خود را اعلام می‏‏ کند. سپس اعضای شعبه با توجه به محتویات پرونده و مفاد گزارش و مطالب اظهار شده، با درج نظر دادستان کل کشور یا نماینده وی در متن دادنامه، به شرح زیر اتخاذ تصمیم می‏ کنند:

الف- اگر رای مطابق قانون و ادله موجود در پرونده باشد با ابرام آن، پرونده را به دادگاه صادرکننده رای اعاده می‌ نمایند.

ب- هرگاه رای مخالف قانون، یا بدون توجه به ادله و مدافعات طرفین صادر شده باشد یا رعایت تشریفات قانونی نشده و آن تشریفات به درجه‌ ای از اهمیت باشد که موجب بی‌ اعتباری رای شود، شعبه دیوان‌ عالی کشور، رای را نقض و به شرح زیر اقدام می‌ کند:

1- اگر عملی که محکوم علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت، جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب نباشد، رای صادره نقض بلا ارجاع می‌ شود.

2- اگر رای صادره از نوع قرار و یا حکمی باشد که به علت ناقص بودن تحقیقات نقض شده است، برای رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده رای ارجاع می‌ شود.

3- اگر رای به علت عدم صلاحیت ذاتی دادگاه نقض شود، پرونده به مرجعی که دیوان‌ عالی کشور، دادگاه صالح تشخیص می‌ دهد، ارسال می‌ شود و مرجع مذکور مکلف به رسیدگی است.

4- در سایر موارد، پس از نقض رای، پرونده به دادگاه هم‌ عرض ارجاع می‌ شود.»

هم چنین این ماده، دارای یک تبصره نیز می باشد مطابق با آن: «در مواردی که دیوان‌ عالی کشور رای را به علت نقص تحقیقات نقض می‌ کند، مکلف است تمام موارد نقص تحقیقات را به تفصیل ذکر کند.» در قسمت های بعدی مقاله، به شرح و تفسیر و نکات حقوقی ماده 469 این قانون پرداخته خواهد شد.

نکات حقوقی ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری

بر اساس ماده چهارصد و بیست و هفت قانون آیین دادرسی کیفری، آرای دادگاه‌ های کیفری جز در مواردی که قطعی محسوب شده، حسب مورد در دادگاه تجدیدنظر استان همان حوزه قضایی قابل تجدیدنظر و یا در دیوان‌ عالی کشور قابل فرجام است. بنابر این فرجام خواهی از وظایف دیوان عالی کشور می باشد.

دیوان‌ عالی کشور نیز فقط نسبت به آنچه مورد فرجام خواهی واقع شده و نسبت به آن رای صادر شده است، رسیدگی می‌ کند و سایر بخش هایی از رای که مورد فرجام خواهی نیست، مورد پیگیری قرار نخواهد گرفت. در خصوص کیفیت رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور، متن ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می دارد:

«در موقع رسیدگی، عضو ممیز، گزارش پرونده و مفاد اوراقی را که لازم است قرائت می‌ کند و طرفین یا وکلای آنان، در صورت حضور، می‌ توانند با اجازه رییس شعبه، مطالب خود را اظهار دارند. همچنین دادستان کل یا نماینده وی با حضور در شعبه به طور مستدل، مستند و مکتوب نسبت به نقض یا ابرام رای معترض عنه یا فرجام‌ خواسته، نظر خود را اعلام می‏‏ کند. سپس اعضای شعبه با توجه به محتویات پرونده و مفاد گزارش و مطالب اظهار شده، با درج نظر دادستان کل کشور یا نماینده وی در متن دادنامه، به شرح زیر اتخاذ تصمیم می‏ کنند:

الف- اگر رای مطابق قانون و ادله موجود در پرونده باشد با ابرام آن، پرونده را به دادگاه صادرکننده رای اعاده می‌ نمایند.

ب- هرگاه رای مخالف قانون، یا بدون توجه به ادله و مدافعات طرفین صادر شده باشد یا رعایت تشریفات قانونی نشده و آن تشریفات به درجه‌ ای از اهمیت باشد که موجب بی‌ اعتباری رای شود، شعبه دیوان‌ عالی کشور، رای را نقض و به شرح زیر اقدام می‌ کند:

1- اگر عملی که محکوم علیه به اتهام ارتکاب آن محکوم شده به فرض ثبوت، جرم نبوده یا به لحاظ شمول عفو عمومی و یا سایر جهات قانونی متهم قابل تعقیب نباشد، رای صادره نقض بلا ارجاع می‌ شود.

2- اگر رای صادره از نوع قرار و یا حکمی باشد که به علت ناقص بودن تحقیقات نقض شده است، برای رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده رای ارجاع می‌ شود.

3- اگر رای به علت عدم صلاحیت ذاتی دادگاه نقض شود، پرونده به مرجعی که دیوان‌ عالی کشور، دادگاه صالح تشخیص می‌ دهد، ارسال می‌ شود و مرجع مذکور مکلف به رسیدگی است.

4- در سایر موارد، پس از نقض رای، پرونده به دادگاه هم‌ عرض ارجاع می‌ شود.»

هم چنین این ماده، دارای یک تبصره نیز می باشد مطابق با آن: «در مواردی که دیوان‌ عالی کشور رای را به علت نقص تحقیقات نقض می‌ کند، مکلف است تمام موارد نقص تحقیقات را به تفصیل ذکر کند.» در قسمت های بعدی مقاله، به شرح و تفسیر و نکات حقوقی ماده 469 این قانون پرداخته خواهد شد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تفسیر و نکات متن ماده 469 قانون آیین دادرسی کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر و نکات متن ماده ۴۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند.