لایحه درخواست تخفیف مجازات

لایحه درخواست تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی را می توان در جرایم غیر قابل گذشتی که شاکی رضایت داده، ثبت کرد. ارائه این لایحه در مرحله اجرای احکام یا تجدیدنظر نیز ممکن می باشد و نحوه نوشتن آن با کمک نمونه تقاضاهای این امر با کمک وکیل و با ذکر مواردی چون جهات تخفیف، شماره دادنامه و سایر موارد لازم می باشد.

تخفیف مجازات، امکانی است که در قانون مجازات اسلامی ایران مورد پیش بینی قرار گرفته و برخی از محکومین، بعد از صدور رای قطعی، چنانچه از جهات تخفیف برخوردار باشند یا مشمول قواعد برخی مواد قانونی در خصوص تخفیف گردند، می توانند نسبت به تنظیم و ارائه درخواست آن اقدام کنند.

یکی از مهم ترین مواردی که در خصوص تخفیف مجازات و ​درخواست اعمال آن مطرح می گردد، بحث تقدیم لایحه درخواست تخفیف مجازات است که اطلاع از نحوه نوشتن و تنظیم این لایحه، نقش مهمی در پذیرش درخواست شخص متقاضی این امر، خواهد داشت.

لذا در مقاله حاضر، چیستی لایحه درخواست تخفیف مجازات، نحوه تنظیم و نوشتن آن بعد از صدور حکم قطعی و در اجرای احکام یا از دادگاه تجدیدنظر، بررسی شده و نمونه لایحه تقاضای تخفیف و تعلیق مجازات بر اساس جهات تخفیف و با وجود گذشت شاکی، ارائه گردیده است.

لایحه درخواست تخفیف مجازات چیست

در راستای پاسخ به این پرسش که لایحه درخواست تخفیف مجازات چیست؟ لازم به توضیح است که قانون گذار در قانون مجازات اسلامی در خصوص برخی جرایم، چنانچه یک یا چند مورد از موارد جهات تخفیف وجود داشته باشد، امکان درخواست تخفیف مجازات برای محکوم علیه را مورد پیش بینی قرار داده است.

برای این امر، بسته به اینکه پس از صدور حکم قطعی، پرونده در کدام یکی از مراحل رسیدگی بوده، مرجع صالح درخواست تخفیف مجازات متفاوت است اما بدون در نظر گرفتن این مساله، در تمامی مراحل، افراد باید به موجب لایحه درخواست تخفیف مجازات و تکمیل نمونه تقاضای این امر، از مرجع صالح، درخواست تخفیف مجازات را داشته باشند.

بنابراین، لایحه تخفیف مجازات، متنی است که محکوم علیه بعد از صدور حکم قطعی یا در مرحله تجدید نظر یا در اجرای احکام، ثبت کرده و به علت مواردی چون وجود جهات تخفیف، درخواست کاهش میزان مجازات خود را دارد. این لایحه، بسته به مرحله ای که پرونده در آن قرار دارد، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مامورین زندان، قاضی اجرای احکام و... تحویل مرجع صالح رسیدگی به این امر می شود.

نحوه تنظیم و نوشتن لایحه درخواست تخفیف مجازات

نحوه تنظیم و نوشتن لایحه درخواست تخفیف مجازات، پرسش اغلب محکومینی است که بعد از صدور حکم قطعی، قصد دارند با تقدیم یک لایحه و تقاضانامه، از مرجع صالح، تقاضای تخفیف مجازات را داشته باشند. لذا در این تیتر، در خصوص نحوه تنظیم و نوشتن نمونه تقاضانامه و لایحه درخواست تخفیف مجازات، توضیح داده خواهد شد.

برای تنظیم و نوشتن نمونه تقاضانامه و لایحه درخواست تخفیف مجازات، محکوم علیه باید مرجع رسیدگی کننده را در متن خود خطاب قرار داده، نام و نام خانوادگی، شماره ملی خود، شماره پرونده و شماره دادنامه مربوط به محکومیت خود را نوشته و با اشاره به جهات تخفیف، همچنین ضمیمه کردن ادله مثبت این جهات در صورت امکان، از مرجع صالح، تقاضای تخفیف مجازات را داشته باشد.

سامانه ثبت الکترونیک لایحه قضایی، همان سامانه adliran.ir می باشد که فرد باید با مراجعه به آدرس آن و وارد شدن به سامانه ابلاغ ثنای خویش، از قسمت خدمات قضایی من و ثبت لایحه، نسبت به طی مراحل و درج لایحه خود، اقدام نماید که مطالعه مقاله زیر، برای کسب اطلاعات در این باره، پیشنهاد می گردد. شایان ذکر است که در حال حاضر و تا زمان نگارش این مقاله (مرداد 1402)، امکان ثبت لایحه تخفیف مجازات، از طریق این قسمت میسر نمی باشد.

درخواست تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی

ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می دارد: "هرگاه شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم غیر قابل گذشت، پس از قطعی شدن حکم از شکایت خود صرف نظر کند، محکوم علیه می‌تواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی، درخواست کند در میزان مجازات او تجدیدنظر شود.

در این صورت، دادگاه به درخواست محکوم علیه در وقت فوق العاده و با حضور دادستان یا نماینده او با رعایت مقررات ماده (۳۰۰) این قانون، رسیدگی می کند و مجازات را در صورت اقتضا در حدود قانون تخفیف می دهد یا به مجازاتی که مناسب تر به حال محکوم علیه باشد، تبدیل می کند. این رای قطعی است."

بنابراین، امکان درخواست تخفیف مجازات بعد از صدور حکم قطعی در شرایطی که در جرایم غیر قابل گذشت، شاکی از شکایت خود صرف نظر کند، در قانون مجازات، مورد پیش بینی قرار گرفته و می توان از دادگاه صادر کننده حکم قطعی، درخواست تجدیدنظر و تخفیف در میزان مجازات را داشت. شایان ذکر است، گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت نیز از اسباب تخفیف یا لغو مجازات محسوب می گردد.

تقاضای تخفیف مجازات در اجرای احکام

به موجب بند ب ماده 10 قانون مجازات اسلامی، امکان تقاضای تخفیف مجازات در اجرای احکام، میسر می باشد. بند ب ماده مذکور مقرر می دارد: "ب- اگر مجازات جرمی به موجب قانون لاحق، تخفیف یابد، قاضی اجرای احکام موظف است قبل از شروع به اجرا یا در حین اجرا از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، اصلاح آن را طبق قانون جدید تقاضا کند.

محکوم نیز می‌ تواند از دادگاه صادرکننده حکم، تخفیف مجازات را تقاضا نماید. دادگاه صادرکننده حکم با لحاظ قانون لاحق، مجازات قبلی را تخفیف می دهد. مقررات این بند در مورد اقدام تامینی و تربیتی که در مورد اطفال بزهکار اجرا می‌ شود نیز جاری است. در این صورت ولی یا سرپرست وی نیز می‌ تواند تخفیف اقدام تامینی و تربیتی را تقاضا نماید."

از دیگر مواد قانونی که به موجب آن ها، امکان تقاضای تخفیف مجازات در اجرای احکام میسر می باشد، ماده 77 و 80 قانون مجازات اسلامی است که به ترتیب مقرر می دارد: "قاضی اجرای احکام می‌ تواند با توجه به وضعیت محکوم و شرایط و آثار اجرای حکم، تشدید، تخفیف، تبدیل یا توقف موقت مجازات مورد حکم را به دادگاه صادرکننده رای پیشنهاد کند." و "چنانچه رعایت مفاد حکم دادگاه از سوی محکوم حاکی از اصلاح رفتار وی باشد دادگاه می‌ تواند به پیشنهاد قاضی اجرای احکام برای یکبار، بقیه مدت مجازات را تا نصف آن تقلیل دهد."

درخواست تخفیف مجازات از دادگاه تجدیدنظر

درخواست تخفیف مجازات از دادگاه تجدیدنظر، با ارائه لایحه این امر و با استناد به مواد 37 و 38 قانون مجازات اسلامی امکان پذیر است. بدین ترتیب که پس از صدور رای دارای قابلیت تجدیدنظرخواهی، محکوم علیه می تواند، نمونه لایحه درخواست و تقاضای تخفیف مجازات را بر اساس آنچه در تیتر دوم مقاله ذکر شد، تنظیم نماید.

سپس آن را در مهلت تجدیدنظر خواهی از حکم، برای دادگاه تجدیدنظر ارسال کرده و از این مرجع، تقاضای تخفیف مجازات خود را داشته باشد. شایان ذکر است که در صورتی که فرد، مدعی وجود جهات تخفیف مذکور در ماده 38 قانون مجازات اسلامی است، باید بتواند ادله خود را ارائه داده و موارد مورد ادعای خود را اثبات کند.

دادگاه تجدید نظر نیز درخواست و ادله فرد را بررسی کرده و در صورت امکان، مجازات فرد را تخفیف خواهد داد. شایان ذکر است در رای وحدت رویه شماره: ۵۸۳-۱۳۷۲.۷.۶ هیات عمومی دیوان عالی کشور در مورد صلاحیت مرجع صدور حکم تجدید نظر در رسیدگی به‌ درخواست تخفیف مجازات، بر این امر، یعنی صلاحیت این مرجع برای رسیدگی به درخواست تخفیف، صحه گذاشته شده و این مرجع را صالح به رسیدگی به درخواست تخفیف مجازات می داند.

نمونه لایحه تقاضای تخفیف و تعلیق مجازات

قبل از ارائه نمونه لایحه تقاضای تخفیف و تعلیق مجازات، باید موادی از قانون مجازات اسلامی، همچنین قانون آیین دادرسی کیفری را که در خصوص شرایط و امکان تقدیم این لایحه، تعیین تکلیف می نمایند مورد بررسی قرار داد. ماده 46 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: 

" در مجازات جرائم تعزیری درجه سه تا هشت، دادگاه می‌ تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات، می‌ تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین محکوم می‌ تواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری، تقاضای تعلیق نماید." 

از آنجا که شرایط تعلیق مجازات، همان شرایط تعویق صدور حکم است، باید ماده 40 قانون مجازات اسلامی را در این خصوص، مورد بررسی قرار داد که مقرر می دارد: "در جرائم موجب تعزیر درجه شش تا هشت، دادگاه می‌ تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است در صورت وجود شرایط زیر صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد:

الف- وجود جهات تخفیف؛ ب- پیش بینی اصلاح مرتکب؛ پ- جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران؛ ت- فقدان سابقه کیفری موثر؛ تبصره- محکومیت موثر، محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم، براساس ماده(۲۵) این قانون از حقوق اجتماعی محروم می کند." در زیر، یک نمونه لایحه تقاضای تعلیق مجازات، ارائه شده است.

همچنین، درخواست تخفیف مجازات، در برخی شرایط، مورد پیش بینی قرار گرفته است که یکی از آن ها، ماده 442 قانون آیین دادرسی کیفری است که مقرر می دارد: "در تمام محکومیت های تعزیری در صورتی که دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر نکرده باشد، محکوم علیه می‌تواند پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی با رجوع به دادگاه صادر کننده حکم، حق تجدیدنظرخواهی خود را اسقاط یا درخواست تجدیدنظر را مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات کند.

در این صورت، دادگاه در وقت فوق العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر می‌ کند. این حکم دادگاه قطعی است." در زیر، یک نمونه لایحه تقاضای تخفیف مجازات، بر اساس ماده 442 قانون آیین دادرسی کیفری، ارائه شده است.

علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص تعلیق اجرای مجازات، شرایط قانونی این امر و نحوه ارائه درخواست آن به موجب لایحه تعلیق مجازات، می توانند مقاله ای که در قسمت بیشتر بخوانید لینک شده است را مورد مطالعه قرار دهند.

نمونه درخواست تخفیف مجازات به لحاظ گذشت شاکی

ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می دارد:"هرگاه شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم غیر قابل گذشت، پس از قطعی شدن حکم از شکایت خود صرف نظر کند، محکوم علیه می‌ تواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی، درخواست کند در میزان مجازات او تجدیدنظر شود.

در این صورت، دادگاه به درخواست محکوم علیه در وقت فوق العاده و با حضور دادستان یا نماینده او با رعایت مقررات ماده (۳۰۰) این قانون، رسیدگی می کند و مجازات را در صورت اقتضا در حدود قانون، تخفیف می دهد یا به مجازاتی که مناسب تر به حال محکوم علیه باشد، تبدیل می کند. این رای قطعی است."

بنابراین قانون گذار، امکان درخواست تخفیف مجازات به لحاظ گذشت شاکی را در خصوص برخی جرایم دارای مجازات تعزیری، مورد پیش بینی قرار داده و با توجه به اینکه برای این درخواست، باید لایحه آن تقدیم مرجع صالح گردد در زیر، یک نمونه تقاضانامه یا لایحه درخواست تخفیف مجازات به لحاظ گذشت شاکی، ارائه گردیده است که علاقمندان به دانلود این نمونه لایحه، می توانند از طریق لینک زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تنظیم لایحه درخواست تخفیف مجازات در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله ا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تنظیم لایحه درخواست تخفیف مجازات پاسخ دهند.