چک موردی

چک موردی نوعی چک است که بسته به شرایط متقاضی تا سقف 5 فقره در سال به افراد فاقد دسته چک در سیستم بانکی تعلق می گیرد. این چک به افراد دارای سوء سابقه در سیستم بانکی ارائه نمی شود و سقف مبلغ آن با توجه به نتایج گزارش اعتباری حساب متقاضی در سامانه صیاد تعیین می شود.

چک بانکی از جمله اسناد تجاری است که برای پرداخت های بانکی با مبالغ بالا مانند خرید کالا و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. صدور دسته چک از سوی بانک های عامل برای همه افراد مقدور نیست و نیاز به شرایط خاصی دارد اما ممکن است شرایطی ایجاد شود که افراد فاقد دسته چک هم به در اختیار داشتن چک نیاز داشته باشند در نتیجه برای حل این مشکل، قانون ارائه چک موردی از سوی بانک مرکزی تصویب شد.

چک به عنوان ابزاری برای پرداخت و ضمانت و تضمین، در صورت عدم صدور صحیح تبعات و آثار قانونی برای صادر کننده و گیرنده خواهد داشت. جهت استفاده درست از چک موردی در سیستم بانکی لازم است تا افراد در خصوص جزئیات این موضوع کسب اطلاعات کرده تا در آینده بتوانند چک موردی را به راحتی دریافت کرده و امور مورد نظر خود را به وسیله آن انجام دهند.

در این مقاله به مفهوم چک موردی و ویژگی ها و شرایط دریافت آن پرداخته خواهد شد و مدارک لازم و نحوه دریافت و سقف مبلغ آن بررسی می شود. در ادامه نحوه برگشت زدن این چک توضیح داده شده و به پرسش هایی مانند این که چه کسانی نمی توانند چک تک برگی دریافت کنند یا کدام بانک ها چک موردی ارائه می دهند پاسخ داده می شود تا خوانندگان اطلاعات لازم و کافی را در این خصوص کسب نمایند.

چک موردی چیست؟

پرداخت بانکی از طریق صدور چک یکی از روش های متداول انجام امور بانکی است. چک ورقه ای است که به اعتبار آن، شخصی که چک در وجه او صادر شده می تواند مبلغ مشخصی را از بانک دریافت کند. امروزه خرید بسیاری از کالا ها و خدمات نیز از طریق صدور چک انجام می شود و در اختیار داشتن چک برای پرداخت های بانکی با مبالغ بالا، نیاز است.

طبق ضوابط بانک مرکزی اعطای دسته چک تنها به افرادی که حساب قرض الحسنه جاری در یکی از بانک های عامل داشته و از اعتبار بانکی مناسبی برخوردارند امکان پذیر است. در مواردی افرادی هم که موفق به دریافت دسته چک نشده اند یا نیازی به دریافت آن ندارند برای پرداخت های خود نیازمند صدور چک هستند. برای رفع نیاز این افراد به چک بانک مرکزی امکان دریافت چک موردی را مطرح کرده است. حال سوال ایجاد می شود که چک موردی چیست؟

در پاسخ به این سوال باید گفت افراد فاقد دسته چک می توانند با شرایط خاصی به بانک عاملی که در آن حساب سپرده جاری دارند مراجعه کرده و چک تک برگی تحویل بگیرند. این موضوع باعث می شود تا افرادی هم که اعتبار بانکی لازم برای دریافت دسته چک را ندارند از خدمات بانکی بهره مند شده و در انجام برخی پرداخت های خود که نیاز به صدور چک دارد با مشکل مواجه نشوند.

ویژگی های چک موردی

برای ارائه توضیحات در خصوص ویژگی های چک موردی باید گفت این چک تفاوت هایی با چک عادی دارد که می تواند به عنوان ویژگی های آن مطرح شود. به عنوان مثال دریافت چک موردی نیازی به در اختیار داشتن دسته چک ندارد در حالی که چک عادی باید متعلق به دسته چک صادر کننده باشد. برای دریافت چک موردی از بانک نیاز به داشتن یک حساب جاری در بانک مورد نظر است.

از این منظر، شرایط دریافت چک تک برگی یا موردی مشابه چک عادی است اما دریافت چک موردی نیاز به اعتبارسنجی بانکی ندارد. در حالی که متقاضیان دریافت دسته چک می توانند با توجه به اعتبارشان در سیستم بانکی دسته چک دریافت کنند. البته باید توجه داشت که چک موردی سقف صدور داشته و این سقف بر اساس اعتبار حساب متقاضی دریافت چک توسط سامانه صیاد مشخص می شود.

نکته دیگری که به عنوان ویژگی چک موردی باید در نظر داشت این است که این چک قابل انتقال به غیر نیست. به این معنا که فردی که چک در وجه او صادر شده است امکان وثیقه گذاشتن یا واگذار کردن چک به شخص ثالث را ندارد. مراحل صدور چک موردی کاملا شبیه چک صیادی بوده و صدور و دریافت آن نیازمند به استفاده از سامانه صیاد بانک عامل است.

شرایط دریافت چک موردی

در بخش های قبلی مقاله به مفهوم چک موردی و ویژگی های آن پرداخته شد حال افراد باید در خصوص شرایط دریافت چک موردی اطلاعات داشته باشند. چک موردی که برای رفع نیاز مشتریان بانک ها برای انجام امور بانکی و دریافت خدمات از بانک در نظر گرفته شده است شرایط دریافت خاصی دارد. با اطلاع از این شرایط متقاضیان دریافت چک موردی می توانند برای دریافت این خدمت بانکی اقدام کنند و امور مورد نیاز خود را انجام دهند. شرایط دریافت چک موردی عبارتند از:

الزام به داشتن یک حساب سپرده جاری در یکی از بانک های عامل کشور

عدم نیاز به طی کردن مراحل اعتبارسنجی بانکی برای دریافت چک

امکان دریافت تنها 5 فقره چک موردی در هر سال

امکان دریافت تنها 2 فقره چک موردی به صورت هم زمان

عدم امکان دریافت چک موردی در صورت داشتن 2 فقره چک موردی پاس نشده در سیستم بانکی

این شرایط به جهت دسترسی افراد نیازمند به چک برای انجام امور بانکی در نظر گرفته شده است. همچنین شرایطی برای جلوگیری از سوء استفاده به وسیله چک موردی در سیستم بانکی لحاظ شده است مانند سقف دریافت چک در طول یک سال و عدم امکان دریافت چک موردی در صورت داشتن سوء سابقه در سیستم بانکی. با آگاهی از این شرایط متقاضیان دریافت چک موردی می توانند به بانک مورد نظر خود که در آن حساب جاری دارند مراجعه کنند.

مدارک لازم برای دریافت چک تک برگی

دریافت دسته چک از طریق افتتاح حساب قرض الحسنه جاری نیاز به ارائه مدارکی دارد. اما مهم ترین مرحله برای دریافت دسته چک، اعتبارسنجی بانکی است. متقاضیان دریافت دسته چک باید به بانک های عامل مراجعه کرده و با ارائه مدارک هویتی و میزان سپرده مورد نیاز اقدام به افتتاح حساب قرض الحسنه جاری کنند تا پس از استعلام سابقه متقاضی در سیستم بانکی، دسته چک به آن ها تعلق گیرد. اما مدارک لازم برای دریافت چک تک برگی عبارتند از:

مدارک شناسایی مانند شناسنامه و کارت ملی جدید

مدارک مربوط به داشتن حساب سپرده جاری در بانک مورد نظر

ارائه مستندات شغلی

ارائه آدرس دقیق محل کار و سکونت متقاضی دریافت چک

پر کردن فرم درخواست دریافت چک موردی

نتیجه اعتبارسنجی حاکی از عدم سوء سابقه در سیستم بانکی

پس از ارائه این مدارک به شعب بانک عاملی که متقاضی در آن حساب جاری دارد چک موردی طبق ضوابط ذکر شده در بخش های قبلی مقاله به وی تعلق خواهد گرفت. لازم به ذکر است که چک موردی اعطا شده به متقاضی دریافت چک دارای سقف مبلغ صدور بوده که این سقف برای اشخاص حقیقی و حقوقی با توجه به اعتبار آن ها در سیستم بانکی مشخص خواهد شد که در ادامه مقاله به آن پرداخته خواهد شد.

نحوه دریافت چک موردی

پس از اطلاع از شرایط و مدارک لازم برای دریافت چک موردی ، متقاضیان خواستار کسب اطلاعات در خصوص نحوه دریافت چک موردی هستند. در واقع باید گفت که دریافت چک موردی هیچ پیچیدگی خاصی نداشته و روند دریافت آن مانند دریافت چک صیاد است. متقاضیان دریافت چک موردی پس از ارائه مدارک مورد نیاز به بانک عامل که در بخش های قبلی مقاله به آن پرداخته شد ، باید همانند چک صیادی یک شناسه یکتا برای چک خود از سامانه صیاد دریافت کنند.

پس از طی این مراحل در صورت صلاحیت متقاضی، چک به وی اعطا خواهد شد و سایر مراحل مانند ثبت و وصول چک در سامانه صیاد، مشابه چک های عادی خواهد بود. نکته قابل توجه در این مورد این است که چک موردی مانند چک صیادی قابل انتقال به غیر نبوده و تنها در وجه فرد مشخصی صادر می شود. بنابراین این چک جنبه ضمانتی نداشته و فقط برای پرداخت های بانکی مورد استفاده قرار می گیرد. در خصوص سقف مبلغ چک موردی و تبعات برگشت خوردن این چک در بخش های بعدی مقاله توضیح داده می شود.

سقف مبلغ چک موردی

تمامی خدمات بانکی برای پرداخت وجوه، دارای سقف مشخصی هستند که چک موردی نیز از این قاعده مستثنی نیست. گرچه ارائه چک موردی به متقاضیان نیاز به اعتبارسنجی بانکی ندارد اما سقف مبلغ چک موردی برای صدور و پرداخت، با توجه به اعتبار حساب جاری متقاضی مشخص می شود. سقف صدور سالیانه برای افراد حقیقی و حقوقی متناسب با انفرادی یا مشترک بودن حساب آن ها و با استناد به نتایج گزارش اعتباری در سامانه صیاد تعیین می شود.

همان طور که در مقاله توضیح داده شد، دریافت چک موردی بیش از 5 فقره در طول یک سال امکان پذیر نبوده و بنابراین استعلام سقف مبلغ چک موردی اهمیت زیادی دارد. متقاضیان دریافت چک موردی می توانند با مراجعه به بانک عاملی که در آن حساب دارند و پس از ارائه مدارک لازم برای دریافت چک، سقف مبلغ چک خود را پس از اعلام نتایج گزارش اعتباری از سامانه صیاد پیگیری نمایند. برای کسب اطلاعات در خصوص نحوه برگشت زدن چک موردی، به ادامه مقاله مراجعه شود. 

نحوه برگشت زدن چک موردی

در مواقعی دریافت کننده چک بانکی، چک را برگشت می زند. در این خصوص باید توجه داشت که نحوه برگشت زدن چک موردی با چک های عادی تفاوت خاصی ندارد. دریافت کننده چک در صورتی که چک در سامانه صیاد ثبت شده باشد، می تواند به بانک عامل مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت دریافت کند و چک را برگشت بزند.

با توجه به قوانین وضع شده برای چک موردی ، در صورتی که چک موردی صادر شده برگشت بخورد، محرومیت های زیادی در انتظار صادر کننده چک خواهد بود. به عنوان مثال صادر کننده چک موردی برگشت خورده دیگر امکان افتتاح حساب جدید و یا دریافت کارت اعتباری جدید را نخواهد داشت. همچنین کلیه حساب ها و کارت های بانکی وی در موسسات اعتباری مسدود خواهد شد.

علاوه بر محدودیت های ذکر شده ، فرد دیگر قادر به دریافت و صدور چک موردی جدید نخواهد بود و تسهیلات بانکی به علت وجود سوء پیشینه در سیستم بانکی به وی تعلق نخواهد گرفت. همچنین امکان صدور ضمانت نامه های ارزی و ریالی برای وی دیگر وجود نخواهد داشت. بنابراین برگشت چک موردی می تواند مشکلات زیادی به همراه داشته و لازم است افراد با دقت و آگاهی از این چک ها استفاده کنند.

چه کسانی نمی توانند چک موردی بگیرند؟

در متن مقاله توضیح داده شد که دریافت چک موردی مانند چک عادی نیاز به اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری بانک ندارد اما بدیهی است که این چک به افراد خاصی تعلق نگیرد. چرا که اعطا چک موردی به افرادی که دارای سوء سابقه در سیستم بانکی باشد می تواند مشکلاتی را برای بانک ارائه دهنده و اشخاصی که چک در وجه آن ها صادر شده است ایجاد کند. حال سوال ایجاد می شود که چه کسانی نمی توانند چک موردی بگیرند؟ در پاسخ به این سوال می توان به افراد زیر اشاره کرد:

افراد ورشکسته

افراد محکوم به نداشتن دسته چک از سوی مراجع قضایی

افراد با سابقه چک برگشتی رفع سوء اثر نشده

نماینده و وکیل افرادی دارای سابقه چک برگشتی رفع سوء اثر نشده

افرادی که حساب آن ها با دستور مراجع قضایی مسدود شده است

افراد با سابقه چک موردی تسویه نشده

افراد مشخص شده در لیست بالا امکان دریافت چک موردی را از بانک های عامل طبق قوانین و مقررات نخواهند داشت. سایر افرادی که مشمول سوء سابقه در سیستم بانکی نیستند می توانند از طریق مراجعه به بانک های عامل و ارائه مدارک ذکر شده در بخش های قبلی مقاله ، درخواست خود برای دریافت چک موردی را ارائه نمایند.

چه بانک هایی چک موردی می دهند؟

متقاضیان دریافت چک موردی ممکن است با این پرسش مواجه باشند که چه بانک هایی چک موردی می دهند؟ پاسخ به این پرسش به افراد کمک می کند تا از ارائه چک موردی در بانک مورد نظر خود آگاه شده و در صورت امکان ارائه این چک به بانک مراجعه کرده و درخواست خود را تکمیل کنند. در پاسخ به این سوال باید گفت در ابتدای ابلاغ قانون چک موردی در سیستم بانکی کشور تنها برخی از بانک ها این خدمت را ارائه می دادند اما به تدریج با توجه به مصوبه بانک مرکزی، تمام بانک های عامل موظف به ارائه این خدمت شدند.

این مصوبه به این علت ابلاغ شد تا افراد به چک های مورد نیاز خود دسترسی راحت تری داشته باشند و مجبور به افتتاح حساب در برخی بانک های خاص نباشند. در حال حاضر ارائه چک موردی از خدمات تمامی بانک هاست و بانک های عامل طبق مقررات و شرایط و ضوابط لازم با دریافت مدارک مورد نیاز از متقاضی باید چک موردی را به وی تحویل دهند. متقاضیان دریافت چک موردی می توانند جهت کسب اطمینان از ارائه این خدمت در بانک عامل مورد نظر خود، از شعب بانک مربوطه استعلام بگیرند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه دریافت چک موردی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه دریافت چک موردی پاسخ دهند.