جرم توهین و مجازات آن

جرم توهین، نسبت دادن یک امر وهن آور به شخصی بوده به نحوی که عرفا به خفیف شدن و کسر شان وی منتهی گردد. حکم مجازات جرم توهین بسته به این عامل که توهین ساده ( توهین به افراد عادی) یا مشدد (توهین به اشخاص حقوقی) باشد، متفاوت و به ترتیب مشمول مواد 608 و 609 قانون مجازات اسلامی می باشد. نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین با تقدیم شکوائیه توهین آغاز گردیده که این شکوائیه در دفتر خدمات قضایی ثبت شده و برای دادسرا ارسال می شود.

جان، مال و آبروی اشخاص در جامعه مورد احترام قانون گذار بوده و افراد جامعه نیز ملزم به رعایت احترام به این موارد می باشند. این امر تا جایی برای مقنن اهمیت داشته که در بسیاری از موارد نقض این موارد سه گانه را جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین نموده است. به عنوان مثال، نقض احترام به جان اشخاص و سلب حیات آن ها در قالب جرم قتل مورد توجه مقنن قرار گرفته و برای آن مجازات قصاص و دیه را پیش بینی نموده است.

احترام به آبروی اشخاص مورد توجه قانون گذار کشورمان قرار داشته و نقض آن در قالب جرم توهین و تعیین مجازات برای این جرم مورد پیش بینی مقنن قرار گرفته است.  توهین در لغت به معنای خوار کردن ، خوار شمردن ، ضعیف و سست شمردن ، حقیر و سبک داشتن ، می باشد . برای پیشگیری از جرم توهین و فحاشی در اغلب کشورهای مجازات بسیار سختگیرانه ای تعیین شده است . توهین به حیثیت و آبرو اشخاص لطمه وارد می کند . در کشور ما نیز توهین و فحاشی جرم شناخته شده است و مجازات آن در قانون مجازات اسلامی بیان شده است  .

به همین دلیل در این مقاله به بررسی جرم توهین و مجازات آن می پردازیم . با این توضیح که ابتدا، به این سوال پاسخ می دهیم که جرم توهین چیست ؟ و در بخش های بعد، حکم مجازات جرم توهین به افراد عادی و توهین به اشخاص حقوقی  و نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین را توضیح خواهیم داد.

جرم توهین چیست ؟

عنصر قانونی جرم توهین

عنصر قانونی جرم توهین در مواد 608 ، 609  قانون مجازات اسلامی مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته، با این توضیح که ماده 608 قانون مجازات اسلامی مربوط به توهین عادی یعنی توهین به افراد عادی بوده و ماده 609 مرتبط با توهین مشدد یعنی توهین به اشخاص حقوقی و توهین به روسای سه قوه، معاونان رئیس جمهوری ، وزرا ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورای نگهبان ، قضات ، اعضای دیوان محاسبات و کارکنان وزارتخانه‌ ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری‌ ها می باشد. همچنین در ماده 619 قانون مجازات اسلامی توهین به زن و کودکان در مکان ها و معابر عمومی جرم انگاری شده است.

عنصر مادی جرم توهین

عنصر مادی جرم توهین از طریق هرگونه رفتار مجرمانه اعم از انجام فعل یا ترک فعل که اهانت آمیز بوده محقق می گردد . به عنوان مثال : فحاشی کردن ، هل دادن و ....

عنصر روانی یا معنوی جرم توهین

عنصر روانی یا معنوی جرم همان فعل و انفعلات ذهنی بوده که پیش از ارتکاب جرم یا در زمان انجام آن، مرتکب جرم را به سوی ارتکاب آن سوق می دهد. عنصر روانی یا معنوی جرم توهین عبارت است از سوء نیت عام (قصد انجام عمل اهانت آمیز) و سوء نیت خاص(قصد خفیف نمودن توهین شونده)

مجازات جرم توهین

با توجه به اینکه در قانون مجازات جرم توهین به دو نوع توهین ساده و مشدد تقسیم گردیده و دو ماده جداگانه 608 و 609 به هر یک از این انواع توهین اختصاص یافته، ما نیز مجازات جرم توهین را در قالب دو بند جداگانه توضیح می دهیم:

مجازات جرم توهین ساده ( توهین به افراد عادی)

مجازات جرم توهین ساده یا توهین به افراد عادی و فاقد سمت در ماده 608 قانون مجازات اسلامی ذکر گردیده. به موجب این ماده:  "توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود . "

مجازات جرم توهین مشدد(توهین به اشخاص حقوقی)

مجازات جرم توهین مشدد(توهین به اشخاص حقوقی) یا توهین به برخی مقامات دارای سمت در ماده 609 قانون مجازات اسلامی ذکر گردیده. به موجب این ماده: " هركس با توجه به سمت، به يكي از روسای سه قوه يا معاونان رئيس جمهور يا وزرا يا يكي از نمايندگان مجلس شورای اسلامی يا نمايندگان مجلس خبرگان يا اعضای شورای نگهبان يا قضات يا اعضای ديوان محاسبات يا كاركنان وزارتخانه ها و موسسات و شركتهای دولتی و شهرداريها، در حال انجام وظيفه يا به سبب آن توهين نمايد ، به سه تا شش ماه حبس و يا تا ( 74 ) ضربه شلاق و يا پنجاه هزار تا يك ميليون ريال جزای نقدی محكوم مي شود . "

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین

پس از تعریف جرم توهین و بیان مجازات انواع توهین یعنی توهین به افراد عادی و توهین به اشخاص حقوقی ، در این بخش از مقاله به توضیح نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین پرداخته و مراحل رسیدگی به این جرم را مورد بررسی قرار می دهیم. نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین به شرح زیر می باشد:

۱اولین مرحله شکایت و رسیدگی به جرم توهین، تقدیم شکوائیه توهین می باشد. این شکوائیه باید در دفتر خدمات قضایی ثبت شده و برای دادسرا ارسال شود.

۲بعد از ثبت شکایت توهین و ارسال پرونده به شعبه دادسرا، دادسرا با بررسی محتویات پرونده ، چنانچه نظر بر وقوع جرم توهین داشته باشد، قرار جلب به دادرسی صادر کرده و پس از تایید دادستان و صدور کیفرخواست برای دادگاه ارسال می شود. برای صدور حکم مجازات اعاده حیثیت نیز به همین ترتیب رسیدگی می شود .

۳در مرحله دادگاه، وقت رسیدگی تعیین و از طریق سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می شود. سپس جلسات رسیدگی دادگاه شروع شده و قاضی پرونده توهین به دلایل شاکی و مشتکی عنه رسیدگی نموده و چنانچه نظر بر ارتکاب جرم توسط متهم داشته باشد، حکم بر محکومیت به جرم توهین صادر می نماید.

۴حکم محکومیت توهین، ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان بوده و رای دادگاه تجدیدنظر قطعی می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرم توهین و مجازات آن ، در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا از طریق خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم توهین و مجازات آن پاسخ دهند .