اوراق مرابحه ارزی

اوراق مرابحه ارزی به منظور تامین مالی پروژه های سودآور ارزی از سوی بانک مرکزی در نظر گرفته شده و دستورالعمل اجرایی عرضه آن به سیستم بانکی ابلاغ شده است. سود این اوراق از 5 تا 5.5 درصد با توجه به موعد سررسید آن متفاوت است و سررسید این اوراق حداقل یک ساله و حداکثر چهار ساله است.

عقد مرابحه و اوراق مرابحه برای فعالان بازار های مالی تا حدود زیادی شناخته شده است. پیش تر اوراق مرابحه سهام جهت تامین مالی شرکت ها برای خرید تجهیزات مورد نیاز در کنار اخذ تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده بود. اخیرا بانک مرکزی ابزاری برای تامین مالی پروژه های ارز آور ملی به نام اوراق مرابحه ارزی معرفی کرده است. این اوراق به صورت یورویی قابل ارائه هستند.

بدیهی است معرفی اوراق مرابحه ارزی به عنوان یک ابزار مالی جدید در بر دارنده مزایا و مشخصات خاصی است و گرچه خرید و سرمایه گذاری در این اوراق مستلزم صرف سرمایه نسبتا قابل توجه است اما می توان گفت که به علت سود مناسبی که دارد باید مورد توجه سرمایه گذاران قرار گرفته و نسبت به جزئیات آن آگاه باشند تا در صورت تصمیم به ورود به این بازار ، دید شفافی در خصوص این اوراق داشته باشند.

در این مقاله به مفهوم اوراق مرابحه ارزی و همچنین تعریف ارکان اصلی آن پرداخته خواهد شد و شرایط و نحوه خرید این اوراق توضیح داده می شود. در ادامه سود و سررسید اوراق مرابحه ارزی و مزایای آن بررسی شده و لینک دانلود دستورالعمل اجرایی عرضه آن در اختیار خوانندگان قرار می گیرد تا اطلاعات لازم و کافی در خصوص جزئیات این اوراق جدید ، کسب کنند.

اوراق مرابحه ارزی چیست؟

پیش تر در نظام بانکی ایران ، اوراق مرابحه و اوراق ارزی معرفی شده بودند. اوراق مرابحه دسته ای از اوراق مالکیت بودند که در آن ، فروشنده اوراق مبلغی را به عنوان بهای تمام شده یک کالا یا خدمت در جهت تامین مالی شرکت خود به اطلاع خریدار می رساند و خریدار اوراق با دریافت اوراق مرابحه با ارزش اسمی ثابت ، سود ثابتی نیز کسب میکرد. اوراق ارزی نیز در جهت کسب سود افراد از نوسانات بازار ارز طراحی شده بودند.

برای خرید اوراق ارزی نیازی به پرداخت ارز نبود و این اوراق به صورت ریالی قابل خریداری بود اما خریدار اوراق از نوسانات ارز در کشور سود می برد. طی اقدام جدیدی ، بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی را به شبکه بانکی ابلاغ کرد که این اوراق با دو دسته اوراق ذکر شده تفاوت داشته و شرایط مختص به خود را دارد. هدف از انتشار اوراق مرابحه ارزی ، تامین منابع ارزی در جهت تکمیل پروژه های ارز آور ملی است.

در نتیجه مشخص است که برخلاف اوراق ارزی ، خرید اوراق مرابحه ارزی تنها به وسیله پرداخت ارز و عمدتا یورو صورت می پذیرد. حال در اینجا سوال ایجاد می شود که اوراق مرابحه ارزی چیست؟ در یک تعریف کلی ، اوراق مرابحه ارزی ، اوراق بهاداری هستند که طبق عقد مرابحه ، نشان دهنده مالکیت مشاع یک دارایی بوده و عرضه این اوراق تنها با کسب مجوز از کمیسیون ارزی بانک مرکزی امکان پذیر است. این اوراق در جهت تامین منابع مالی و سرمایه گذاری های قابل توجه انتشار می یابد.

ارکان اوراق مرابحه ارزی

اوراق مرابحه بر مبنای عقد مرابحه به طور کلی دارای چند رکن هستند. اطلاع از تعریف ارکان اوراق مرابحه به فهم بهتر مفهوم و کارکرد این اوراق منجر می شود. بدیهی است که اوراق مرابحه ارزی هم که نوعی از اوراق مرابحه هستند ، واجد این ارکان خواهند بود. در ادامه به تعریف مهم ترین ارکان اوراق مرابحه ارزی پرداخته می شود:

ناشر: شخصیتی حقوقی است که از سوی نهاد در نظر گرفته شده برای تامین مالی یا همان بانی ، تاسیس شده و مقرر است که در چارچوب عقود مالی اسلامی نسبت به عرضه اوراق اقدام کرده و وکالتی در خصوص نقل و انتقال دارایی از خریداران اوراق به بانی کسب نماید.

بانی: شرکت یا شخصی حقوقی است که در جهت تامین نقدینگی و منابع مالی مورد نیاز آن ، اوراق مرابحه ارزی با مجوز کمیسیون مربوطه در بانک مرکزی ، عرضه و منتشر می شوند. بانی اوراق مرابحه ارزی می تواند ناشر آن هم باشد.

ضامن: ضامن اوراق مرابحه ارزی هم شخصی حقوقی است که وظیفه تضمین بازپرداخت مبلغ اوراق را بر عهده گرفته و همچنین پیگیری پرداخت سود از بانی به ناشر و از ناشر به خریداران اوراق را در سررسید های مقرر شده بر عهده دارد.

عامل: یک موسسه اعتباری و یا صرافی بانکی است که مجوز های لازم را از سوی بانک مرکزی دارد. این رکن وظیفه دریافت مبلغ فروش اوراق مرابحه ارزی و پرداخت مبلغ سود این اوراق در سررسید های مقرر به خریداران را که از ناشر دریافت کرده است بر عهده دارد.

امین: در واقع یک موسسه حسابرسی است که از بین موسسات معتبر و مورد تایید بانک مرکزی ، توسط بانی انتخاب شده و وظیفه نظارت بر روند عملیاتی اوراق مرابحه ارزی و حفظ منافع خریداران این اوراق را بر عهده دارد.

متعهد پذیره نویسی: این رکن در واقع یک موسسه اعتباری است که از سوی بانی پیشنهاد شده و بانک مرکزی آن را تایید می کند. در صورتی که طی مهلت مقرر پذیره نویسی ، بخشی از اوراق مرابحه ارزی به فروش نرسند ، خرید این اوراق از طریق این موسسه اعتباری امکان پذیر خواهد بود.

خریداران اوراق: همان طور که مشخص است خریداران اوراق ، اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی و داخلی بوده که با پرداخت وجه تعیین شده برای اوراق ، این اوراق را خریداری کرده و از مزایا و سود آن در آینده بهره مند می شوند.

هر یک از ارکان توضیح داده شده ، نقشی را در کارکرد اوراق مرابحه ارزی بر عهده دارند. آشنایی با این ارکان ، به افراد کمک می کند تا دید شفاف تری از اوراق مربوطه داشته و با آگاهی بیشتری نسبت به خرید و سرمایه گذاری در این اوراق تصمیم گیری کنند. بدون وجود هر یک از این ارکان ، انتشار و عرضه اوراق مرابحه ارزی به هدف مورد نظر خود نمی رسد و خصوصا نقش ارکان نظارتی و سرمایه گذاران در این موضوع بسیار پررنگ است.

شرایط و نحوه خرید اوراق مرابحه ارزی

خرید اوراق مرابحه ارزی ، شرایط خاص خود را دارد. از آن جا که این اوراق برای تامین مالی پروژه های اقتصادی و صنعتی کلان در نظر گرفته شده اند مبلغ مشخص شده ای برای خرید اوراق وجود دارد. ارزش اسمی هر ورق مرابحه ارزی معادل 1000 یورو در نظر گرفته شده است که حداقل مقدار خرید برابر با 1000 برگه یعنی 1 میلیون یورو است. بدیهی است که این سرمایه برای خرید اوراق از سوی سایر شرکت ها و نهاد ها قابل تامین است.

نحوه خرید اوراق مرابحه ارزی هنوز از سوی بانک مرکزی مشخص نشده است که باید از طریق بورس اوراق بهادار و سهام اقدام به خرید کرد یا از طریق مراجعه مستقیم به ناشر یا عامل اوراق. در آینده و با مشخص شدن جزئیات بیشتر در خصوص این اوراق ، مبادی فروش به اطلاع سرمایه گذاران خواهد رسید. طبق اعلام بانک مرکزی میزان عرضه اوراق برای هر پروژه تا سقف 200 میلیون یورو است.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که هر پروژه به صورت استاندارد ، دارای 200 خریدار اوراق است مگر این که با اخذ مجوز از کمیسیون ارزی بانک مرکزی ، مبلغ عرضه اوراق برای پروژه یک شرکت افزایش یافته و به بیش از 200 میلیون یورو برسد. در این بخش در خصوص شرایط و نحوه خرید اوراق مرابحه ارزی توضیح داده شد و برای کسب اطلاعات بیشتر باید منتظر اطلاعیه های بعدی بانک مرکزی در این خصوص بود.

بنا بر اعلام مدیرعامل مرکز مبادله ایران عرضه اولین اوراق مرابحه ارزی در کشور آغاز شده، پرداخت ، سود و بازپرداخت این اوراق در قالب یورو خواهد بود. در حال حاضر حداقل سرمایه برای ورود به این اوراق یک میلیون یورو است که بانک عامل پرداخت سود اوراق و بازپرداخت اصل آن را ضمانت خواهد کرد.

سررسید و سود اوراق مرابحه ارزی

در دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی ، تمام جزئیات مربوط به این اوراق اعم از سررسید و سود اوراق مرابحه ارزی مشخص شده است. بدیهی است که سرمایه گذاران و متقاضیان خرید این اوراق با توجه به اطلاعات این چنینی اقدام به ورود به این بازار می کنند. در اطلاعات ابلاغ شده سررسید این اوراق حداقل یک ساله و حداکثر چهار ساله در نظر گرفته شده است و پرداخت سود این اوراق نیز به صورت سالیانه انجام خواهد گرفت. لازم به ذکر است که حداکثر میزان عرضه اوراق برای تامین هر پروژه 200 میلیون یورو خواهد بود.

طبق اعلام بانک مرکزی ، مبلغ عرضه اوراق برای تامین مالی پروژه ها در صورت صلاحدید و تایید کمیسیون ارزی بانک مرکزی قابل افزایش است. در خصوص سود این اوراق باید گفت که اوراق یک ساله 5 درصد ، اوراق دو ساله 5.25 درصد و اوراق سه ساله و چهار ساله حداکثر مشمول 5.5 درصد سود خواهند شد. ضامن اوراق ، بر پرداخت سود اوراق در فواصل یک ساله به خریداران نظارت خواهد داشت. بانی نیز حداقل تا 10 روز قبل از سررسید های مقرر موظف به واریز وجه اصل اوراق و سود آن به حساب ناشر است.

مزایای اوراق مرابحه ارزی

حال که مفهوم و ابعاد مختلف اوراق مرابحه ارزی مشخص و واضح شد ، می توان در خصوص مزایای آن توضیحاتی ارائه دارد. در مورد مزایای اوراق مرابحه ارزی باید گفت در حالی که هنوز عرضه این اوراق شروع نشده و فعلا تنها چند شرکت جهت تامین سرمایه از این روش ، درخواست داده اند نمی توان به طور دقیق مزایای این ابزار مالی را شرح داد اما به طور قطع ، ورود منبعی غیر از تسهیلات بانکی به حوزه تامین سرمایه شرکت ها و پروژه ها می تواند برای اقتصاد کشور مهم و ارزشمند باشد.

اما به طور کلی در خصوص اوراق مرابحه سهام که پیش از اوراق مرابحه ارزی به بازار سرمایه معرفی شده بود می توان گفت که ریسک کم این اوراق از مزایای آن برای سرمایه گذاران است. از سایر مزایای انتشار اوراق مرابحه ارزی می توان به رونق گرفتن آغاز پروژه های اقتصادی و صنعتی سودآور در داخل کشور اشاره کرد که با پشتوانه این اوراق انتظار می رود روز به روز بیشتر شده و توان اقتصادی بیشتری را برای ایران رقم بزند. 

دانلود فایل دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی

در بخش های قبلی مقاله در خصوص مفهوم و سایر جزئیات اوراق مرابحه ارزی توضیح داده شد. دستورالعمل اجرایی عرضه این اوراق در قالب بخشنامه ای توسط بانک مرکزی به سیستم بانکی ابلاغ شده است و بر اساس آن اوراق مرابحه ارزی صرفا توسط ناشر و با مجوز کمیسیون ارز بانک مرکزی قابل عرضه خواهند بود.

طبق این بخشنامه عرضه اوراق ارزی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران به منظور تکمیل و تامین مالی پروژه های سود آور اقتصادی و صنعتی بخش خصوصی در داخل ایران قابل انجام است. در ادامه لینک دانلود فایل دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی به پیوست ارائه می شود تا خوانندگان از مواد و تبصره های این بخشنامه آگاه شوند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه خرید اوراق مرابحه ارزی در کانال تلگرام موضوعات سرمایه گذاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه خرید اوراق مرابحه ارزی پاسخ دهند.