مجلس خبرگان رهبری چیست و وظایف آن

مجلس خبرگان یا مجلس خبرگان رهبری، نهادی است، متشکل از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل 107 قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری می باشد. تشخیص فقدان صلاحیت های رهبر، عزل رهبری و نظارت بر بقا و استمرار رهبری، از دیگر وظایف این نهاد می باشد. نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری، از طریق انتخابات مردمی انجام می گیرد و هر هشت سال یکبار، انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار می گردد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون اساسی، نهادی در این قانون در نظر گرفته شد تا به برخی امور مهم و استثنائی مانند انتخاب رهبری بپردازد. از آنجا که این نهاد، وظایف خاصی بر عهده داشته، همواره، حساسیت نسبت به آن، زیاد بوده و هست. مجلس خبرگان در 25 مرداد 1362، پایه گذاری شد و آغاز به انجام وظایفی کرد که قانون اساسی بر عهده این نهاد گذاشته بود.

اعضای این نهاد، باید اشخاص آگاه، آشنا به مسائل روز، قانون دان و با تجربه باشند، تا به شناسایی ظریف ترین نکات و حل کردن پیچیده ترین مسائل بپردازند. آنها وظیفه مهم انتخاب رهبری را بر عهده داشته که بالاترین مقام کشور است و این موضوع، بیان کننده جایگاه مهم مجلس خبرگان رهبری می باشد.

با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله، قصد داریم در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که مجلس خبرگان چیست؟ سپس در ادامه، وظایف این مجلس را بررسی کنیم و نهایتا، نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری را توضیح دهیم. اگر در خصوص این موضوع سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

مجلس خبرگان رهبری چیست ؟

در پاسخ به این سوال که مجلس خبرگان رهبری چیست؟ باید بگوییم مجلس خبرگان یا مجلس خبرگان رهبری، نهادی است که در 25 مرداد 1362 ایجاد گردید. این نهاد، از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل 107 قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری است، تشکیل شده است.

 خبرگان، در واقع نمایندگان مردم هستند که از طریق انتخابات توسط آنها، انتخاب می شوند. فقهیان مجلس خبرگان، برای یک دوره 8 ساله انتخاب می شوند. کسانی می توانند، برای انتخابات مجلس خبرگان، کاندید شوند که از فیلترهای سختی عبور کرده باشند. سپس، مردم می توانند بین صالح ترین افراد، اعضای این مجلس را انتخاب نمایند.

اعضای مجلس خبرگان رهبری، از طریق برگزاری انتخابات مردمی، انتخاب می شوند. برای برگزاری هرچه بهتر این انتخابات، قوانين و مقررات مرتبط با انتخابات مجلس خبرگان رهبری ایجاد گردیده است که این قوانین، شامل قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، آيين‌نامه اجرايی قانون انتخابات مجلس خبرگان، آيين‌نامه نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری و یک ماده‌ واحده می باشد. 

وظایف مجلس خبرگان

در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که مجلس خبرگان رهبری چیست ؟ و گفتیم که مجلس خبرگان یا مجلس خبرگان رهبری، نهادی است، متشکل از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل 107 قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری است و بر اساس اصل 111 قانون اساسی، برکناری رهبری تحت شرایط بخصوصی با تایید آن ها است.  در این بخش، قصد داریم وظایف مجلس خبرگان را شرح دهیم.

در قانون اساسی، وظایف مجلس خبرگان مشخص شده و اصول 107 و 108 قانون اساسی به مجلس خبرگان اختصاص یافته است. طبق این اصول، وظایف مجلس خبرگان رهبری، در آیین نامه داخلی این نهاد به طور مفصل بیان خواهد شد. این وظایف، به طور خلاصه، از قرار زیر است:

انتخاب رهبر

تشخیص فقدان صلاحیت های رهبر و عزل رهبری 

نظارت بر بقا و استمرار رهبری 

فعال بودن کمیته تحقیق و سایر کمیسیونها 

قانون گذاری نسبت به خود 

 تعیین پنج نفر برای عضویت در شورای بازنگری 

 انجام وظایفی از جمله انس با اقشار مختلف جامعه ، توجه به مسئولیت ها، انتقال دغدغه های نظام به مسئولان مرتبط و استخراج و بررسی دیدگاه های اسلامی از وظایف مجلس خبرگان می باشد . 

با توجه وظایف مختلفی که بر عهده خبرگان است ، اصلی ترین و مهم ترین وظیفه این نهاد، این است که بر امور رهبری نظارت کند، افراد واجد شرایط، برای رهبری را شناسایی کرده تا در انجام وظیفه خطیر خود، یعنی انتخاب رهبری، موفق بوده و در این راستا، صلاح نظام را حفظ کنند . 

نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری

در بخش قبل، در خصوص وظایف مجلس خبرگان رهبری توضیح دادیم و گفتیم که اعضای این مجلس، دارای وظایف متعددی هستند؛ اما مهم ترین وظیفه این نهاد، انتخاب رهبری و نظارت بر وظایف ایشان است. اکنون، ممکن است این سوال ایجاد شود که نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری به چه صورت است؟ 

نحوه انتخاب اعضاء مجلس خبرگان رهبری، از طریق انتخابات مردمی انجام می گیرد. هر هشت سال یکبار، انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار می شود که در آن ، مردم می توانند نمایندگان مورد نظر خود را انتخاب کنند. حق شرکت در انتخابات از حقوق ملت در قانون اساسی است. شرایط برگزاری این انتخابات، در قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، توضیح داده شده است. شرايط انتخاب شوندگان، به موجب ماده 3 این قانون، تعیین شده است که عبارت است از: 

اشتهار به ديانت و وثوق و شايستگی اخلاقی.

اجتهاد در حدی كه قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقيه واجد شرايط رهبری را تشخيص دهد.

بينش سياسی و اجتماعی و آشنايی با مسائل روز

معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ايران

نداشتن سوابق سو سياسی و اجتماعی

انتخابات مجلس خبرگان رهبری، از انتخابات بسیار مهم، در نظام جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین، همانطور که انتخاب شوندگان، باید دارای شرایط ویژه ای باشند، انتخاب كنندگان، نیز دارای شرایطی هستند که به موجب ماده 4 این قانون، تعیین شده است که عبارتند از: 

تابعيت جمهوری اسلامی ايران

داشتن هجده سال تمام

لازم است، به این نکته اشاره شود که به موجب ماده 5 قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخابات مجلس خبرگان رهبری، شش ماه به پایان دوره 8 ساله برگزار می گردد. همچنین، اخذ آرا در سراسر كشور، در يک روز صورت می گيرد و در صورت احتياج، تمديد می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجلس خبرگان رهبری و وظایف آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجلس خبرگان رهبری و وظایف آن پاسخ دهند.