ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی

متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص استرداد دادخواست می باشد، در مورد تفسیر و نکات حقوقی ماده 107 می توان گفت، استرداد تا پایان جلسه اول دادرسی منجر به صدور قرار ابطال دادخواست، تا زمانی که دعوا به پایان نرسیده، منجر به صدور قرار رد دعوا و پس از ختم مذاکرات منتهی به قرار سقوط دعوا خواهد شد.

ممکن است در جریان زندگی برای هر شخصی اتفاق بیفتد که خود را در امری صاحب حقی بداند که از وی تضییع شده، به همین سبب برای احقاق حق خود در محاکم قضایی طرح دعوا می نماید تا پس از رسیدگی و تحقیقات مقتضی منتهی به صدور رای نهایی شده و در صورتی که خواهان ذی حق در پرونده باشد، به حق خود برسد.

گاه اتفاق می افتد که شخص در بدو امر خود را صاحب حق می داند ولی پس از طرح دادخواست یا در اثنای دعوا و یا پس از سقوط دعوا، از طرح آن پشیمان شده و تصمیم به انصراف از آن می گیرد. به همین سبب لازم است شخص با نحوه و چگونگی استرداد دعوا که در ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده آشنا شود تا حقی از وی تضییع نگردد. 

به جهت اهمیت این موضوع، در  این مقاله دینا ابتدا متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده و پس از آن شرح و تفسیر این ماده و نکات حقوقی ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی برای علاقه مندان شرح داده خواهد شد.

متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی

گاه اتفاق میافتد شخصی در خصوص موضوعی خود را ذی حق می داند و بدین جهت و برای احقاق حق خود، اقامه دعوا می کند، ولی پس از طرح دعوا، به هر دلیلی تصمیم می گیرد دعوای خود را استرداد کند، مانند اینکه وی متوجه می شود در ذی حق بودن خود دچار اشتباه شده و یا به دلیل فقدان ادله کافی و یا توافق با طرف دیگر، از طرح دعوا منصرف می شود.

حال سوال اینجاست، آیا اساسا استرداد دعوا امکان پذیر است؟ اگر پاسخ این سوال مثبت است، در چه حالتی می توان دعوا را مسترد کرد و استرداد دعوا چه پیامدها و عواقبی می تواند برای خواهان داشته باشد. برای پاسخ به این پرسش می توان به متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی مراجعه کرد.

همانگونه که از متن ماده پیداست قانون گذار خواسته همانگونه که حق رجوع دعوا را برای افراد ذی حق محترم شمرده است، حق انصراف از دعوا را نیز برای افراد به رسمیت بشناسد ولی برای جلوگیری از هرج و مرج و جلوگیری از طرح دعوای واهی علاوه بر وضع ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی، در متن ماده نیز پیامد این کار را بیان کرده است.

شرح و تفسیر ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی

برای بررسی شرح و تفسیر ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی و فهم بهتر این ماده قانونی، لازم است ابتدا مفهموم کلماتی مانند دادخواست و استرداد شرح داده شود. به طور کلی اگر شخصی نسبت به دیگری ادعای حقی برای خود داشته باشد، باید ادعای خود را به صورت کتبی و با رعایت شرایط ماده 51 قانون آئین دادرسی مدنی تنظیم گردد.

اما کلمه بعدی که در تمام بندهای ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی ، تکرار شده واژه استرداد است. استرداد در لغت نامه دهخدا به معنی طلب باز پس چیزی کردن و رد کردن خواستن است، اما مقصود از استرداد در ماده مذکور، معنای حقوقی آن است که دور از معنای لغوی نیست. استرداد در عالم حقوق به این معناست که، شخصی که ادعای حقی برای خود دارد، برای احقاق حق خود دادخواستی به دادگاه تقدیم می کند ولی به هر دلیلی از خواست خود منصرف شده و اقدام به پس گرفتن دادخواست خود می کند.

یکی از عبارت های کلیدی در متن ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی، عبارت تا اولین جلسه دادرسی است. اما منظور قانونگذار عبارت اولین جلسه دادرسی چیست؟ منظور از اولین جلسه، جلسه ای است که، موجبات رسیدگی در آن فراهم آمده، طرفین در جلسه حاضر شده و خوانده نیز فرصت دفاع از خود را داشته باشد. در صورتی که رسیدگی در جلسه اول به پایان نرسد و ادامه رسیدگی به جلسه دوم موکول شود، از آنجا که رسیدگی هنوز به پایان نرسیده می توان این جلسه را نیز، جلسه اول دانست.

می توان گفت جلسه اول باید دارای 3 ویژگی باشد، اول اینکه موجبات دادرسی در آن فراهم آمده و جلسه تشکیل گردد و دیگر اینکه مذاکرات طرفین در آن به پایان برسد. در واقع تا اولین جلسه، یعنی اولین اقدامی که خواهان در اولین جلسه دادرسی انجام می دهد، از زمانی که خواهان دادخواست را تقدیم می کند، تا تشکیل جلسه و زمان دفاع هر یک از طرفین را در بر می گیرد. 

در متن ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی سه قرار ابطال دادخواست، قرار رد دعوا و سقوط دعوا نیز به چشم می خورد. اگر شخص زمانی که هنوز جلسه رسیدگی آغاز نشده، دادخواست خود را استرداد کند، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می نماید و اگر خواهان در جلسه رسیدگی و هنگامی که، هنوز ختم مذاکرات اعلام نشده، اقدام به استرداد دعوای خویش کند، دادگاه قرار رد دعوا صادر می نماید.

پس از پایان دادرسی نیز خواهان همچنان این امکان را دارد که دعوای خود را مسترد کند، که در این صورت اگر خوانده دعوا راضی باشد، دادگاه قرار رد دعوا صادر می کند و اگر خوانده ناراضی باشد، خواهان در صورتی می تواند دعوای خود را مسترد کند که به طور کلی از دعوا صرف نظر کرده باشد، که در این صورت قرار سقوط دعوا صادر می شود. 

نکات حقوقی ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی

از جمله نکات حقوقی ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، می توان به زمانی که قرار ابطال دادخواست صادر می شود، اشاره کرد. در این حالت شخص خواهان می تواند دعوای خود را مجدد مطرح نماید و حق وی از بین نمی رود. اگر دعوایی که خواهان مطرح می کند شامل دعوای مشمول زمان بوده و با طرح آن این مرور زمان قطع شده باشد، پس از قرار ابطال دادخواست مجدد مرور زمان برقرار می شود. قرار ابطال دادخواست قاطع دعواست به این معنی که، با صدور این قرار پرونده از شعبه خارج می شود.

در خصوص قرار رد دعوا نیز می توان گفت، این قرار از قرارهای قاطع دعوا می باشد، و همان آثار قرار ابطال داخواست را دارد، با این تفاوت که قرار ابطال دادخواست، بر خلاف قرار رد دعوا قابلیت فرجام خواهی دارد. در صورت صدور این قرار نیز، امکان طرح مجدد دعوا وجود دارد.

قرار سقوط دعوا نیز مانند دو قرار قبلی، از قرارهای قاطع دعوا است، با این تفاوت که، به دلیل ختم رسیدگی، این قرار از اعتبار مختومه برخوردار است و به این معناست که خواهان به طور کلی از حق خود صرف نظر کرده است و مجدد توسط خواهان قابل طرح نمی باشد. 

هر گاه دعوا به هر دلیلی استرداد شود، برخی اقداماتی که انجام شده مانند، تحقیق و معاینه محلی منتفی می شود ولی اقرار و جعلی بودن سند اعتبار خود را از دست نخواهد داد. باید در نظر داشت، در دعاوی غیر قابل تجزیه استرداد نسبت به برخی از خواندگان مسموع نمی باشد. لازم به ذکر است که خوانده دعوا می تواند، در صورتی که از استرداد دعوای خواهان ضرری متوجه او گردیده و متحمل هزینه هایی شده، با تقدیم دادخواست به دادگاه، جبران خسارت های خود را از دادگاه بخواهد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تفسیر و نکات حقوقی ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی در کانال تلگرام آیین دادرسی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر و نکات حقوقی ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی پاسخ دهند.