گزارش اصلاحی چیست

گزارش اصلاحی، یکی از مواردی است که صدور آن، در دادرسی مدنی، به معنای ختم رسیدگی به دعوای مطروحه می باشد و در مواردی صادر می شود که، طرفین دعوا، تحت شرایطی، با یکدیگر سازش کرده و بدین ترتیب، با شروط و توافقاتی که قاضی، آن ها را صورتجلسه می کند، به دعوای خود، خاتمه می دهند. اعتبار این گزارش، همانند اعتبار رای دادگاه است و قطعی و غیر قابل اعتراض می باشد.

قانون آیین دادرسی مدنی، یک نوع خاص از ختم رسیدگی را پیش بینی کرده که هر یک از طرفین دعوا، می توانند هر موقع که بخواهند، اختلافات میان خود را خاتمه دهند. در این مرحله، قاضی محکمه، صورتجلسه ای صادر می کند که به آن گزارش اصلاحی گفته می شود.

گزارش اصلاحی که به نوعی، صلح میان طرفین محسوب می شود، آثاری را به وجود می آورد که ممکن است بعضا، با آثار سایر احکام دادگاه ها متفاوت باشد و از آنجا که صرفا، در خصوص دعاوی خاصی، امکان صدور آن وجود دارد، ضروری است تا نسبت به قواعد و تشریفات آن، مطلع بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که گزارش اصلاحی یعنی چه، موارد صدور و آثار آن، چه می باشد؛ اعتبار این گزارش و انواع آن را توضیح داده و در خصوص قطعی یا غیر قطعی بودن آن، صحبت کنیم و سپس، به این پرسش، پاسخ دهیم که رای اصلاحی چیست و در نهایت، پس از توضیح درباره گزارش اصلاحی مهریه، یک نمونه گزارش اصلاحی در دادگاه را ارائه دهیم.

گزارش اصلاحی چیست

همواره، اینگونه نیست که رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاه، سبب صدور حکم یا قرار شود و در بعضی از موارد، ختم رسیدگی در خصوص دعوای مطروحه، به موجب صدور گزارشی تحت عنوان گزارش اصلاحی، صورت می گیرد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم بگوییم که گزارش اصلاحی چیست.

در مواردی، طرفین دعوا، برای اینکه به اختلاف میان خود پایان دهند، از بخشی از ادعاهای خود، چشم پوشی می کنند و از دادگاه درخواست می نمایند که قراردادی در این راستا تنظیم کند. در اینجا، قاضی، موضوع سازش و شرایط آن را به ترتیبی که میان طرفین، مورد توافق واقع شده، در صورت مجلس درج می کند و به امضای طرفین دعوا می رساند.

چنانچه سازش در دادگاه انجام شود، یا صحت سازش نامه ای که خارج از دادگاه تنظیم شده است، در دادگاه مورد تایید قرار گیرد، دادگاه، رسیدگی را ختم و گزارش اصلاحی صادر می کند که مفاد گزارش اصلاحی برای طرفین دعوا و قائم مقام قانونی آنها نافذ و معتبر است و مانند احکام دادگاه ها، به موقع، اجرا گذاشته می شود. 

موارد صدور گزارش اصلاحی

در قسمت قبلی مقاله، توضیح دادیم که گزارش اصلاحی یعنی چه و گفتیم که یکی از مواردی که به واسطه آن، ختم رسیدگی در دادرسی های مدنی، محقق می شود، صدور گزارش اصلاحی است. در این بخش از مقاله، قصد داریم در خصوص موارد صدور گزارش اصلاحی، توضیح دهیم.

پیش از اقامه دعوا: بر اساس ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی، پیش از اقامه دعوا، خواهان می تواند با ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، از دادگاه درخواست کند تا طرف او را به منظور سازش دعوت نمایند. در این صورت، اگر خوانده نیز بپذیرد و در دادگاه حاضر شود و با خواهان، بر سر موضوع مطروحه، سازش کند، دادگاه مفاد قرارداد صلح که میان طرفین منعقد می شود را تنظیم کرده و به امضای طرفین دعوا می رساند و به عبارتی، گزارش اصلاحی صادر می کند.

پس از اقامه دعوا: تقاضای صدور گزارش اصلاحی می تواند پس از اقامه دعوا نیز انجام شود. بر اساس ماده 178 قانون آیین دادرسی مدنی، طرفین دعوای مطروحه در دادگاه حقوقی می توانند، در هر مرحله از دعوا، به دعوای خود، با سازش خاتمه دهند. شایان ذکر است که موارد صدور گزارش اصلاحی، شامل دو روش توضیح داده شده می باشد، اما روش دوم، یعنی صدور گزارش اصلاحی پس از اقامه دعوا، مرسوم تر است. 

آثار صدور گزارش اصلاحی

پس از توضیح در این باره که گزارش اصلاحی یعنی چه و موارد صدور آن، چه می باشد، در این بخش از مقاله قصد داریم، درباره آثار ناشی از صدور چنین گزارشی، از منظر قانون، توضیح دهیم و بگوییم که صدور گزارش اصلاحی، چه آثاری بر خواهان و خوانده دعوا خواهد گذاشت. آثار صدور گزارش اصلاحی عبارتند از:

قابل اعتراض، از طریق تجدیدنظر و سایر روش های اعتراض به رای دادگاه نیست. 

طرفین، ملزم به تبعیت از مفاد گزارش صادر شده هستند و باید، به توافقات خود در گزارش، عمل نمایند. 

دارای اعتبار امر مختومه است و بدین ترتیب، افراد نمی توانند، با همان اصحاب دعوا و همان موضوع، مجددا اقدام به طرح دعوا نموده و از مرجع صالح، تقاضای رسیدگی به دعوای تکراری خود را داشته باشند.

اعتبار گزارش اصلاحی

یکی از پرسش های رایجی که پیرامون صدور گزارش اصلاحی وجود دارد، این است که اعتبار گزارش اصلاحی، چگونه است و آیا لازم الاجرا است یا خیر؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم، اعتبار گزارش اصلاحی را از منظر قانون آیین دادرسی مدنی، مورد بررسی قرار دهیم. در این راستا باید، قسمت انتهایی ماده 184 قانون مدنی را مورد بررسی قرار داد که مقرر می دارد: 

"دادگاه پس از حصول سازش بین طرفین ... رسیدگی را ختم و مبادرت به صدور گزارش اصلاحی می نماید مفاد سازش نامه که طبق مواد فوق تنظیم می‌ شود، نسبت به طرفین و وراث و قائم مقام قانونی آن ها، نافذ و معتبر است و مانند احکام دادگاه ها، به موقع اجرا گذاشته می‌ شود، چه اینکه مورد سازش مخصوص به دعوای مطروحه بوده یا شامل دعاوی یا امور دیگری باشد."

بر اساس ماده فوق الذکر، گزارش اصلاحی، از اعتباری همانند اعتبار احکام دادگاه ها بر خوردار است و نسبت به طرفین دعوا، ورثه آن ها یا قائم مقامان قانونی آن ها، نفوذ داشته و در موعد مقرر مندرج در آن، به اجرا گذاشته خواهد شد و به عبارتی، قابلیت اجرایی دارد.

انواع گزارش اصلاحی

برای گزارش اصلاحی می توان، بر اساس زمان تنظیم آن، یعنی، بسته به اینکه زمان تنظیم آن، قبل یا بعد از اقامه دعوا باشد، انواع و اقسامی قائل شد که در این بخش از مقاله، قصد داریم با مراجعه به قانون آیین دادرسی مدنی، انواع گزارش اصلاحی را مورد بررسی قرار دهیم که عبارتند از:

گزارش اصلاحی که قبل از اقامه دعوا صادر می گردد: در صورتی که درخواست سازش، قبل از اقامه دعوا مطرح گردد و طرفین، در جلسه رسیدگی سازش، با یکدیگر توافق کنند، گزارش اصلاحی، صادر می گردد و دیگر، نیاز به طرح دعوای حقوقی، پیرامون موضوع مطروحه نیست.

گزارش اصلاحی که بعد از اقامه دعوا صادر می گردد: در صورتی که طرفین دعوا، در هر مرحله از رسیدگی، اقدام به صلح و سازش در خصوص دعوای مطروحه کنند، دادگاه، اقدام به صدور گزارش اصلاحی خواهد کرد که دارای اعتبار است و مفاد آن، قابلیت اجرا دارد و نسبت به طرفین دعوا و وراث و قائم مقامان قانونی آن ها، نافذ است.

گزارش اصلاحی قطعی است یا قابل تجدیدنظر می باشد

در قسمت قبلی مقاله، انواع گزارش اصلاحی را بر اساس زمان و مرحله صدور آن و با در نظر گرفتن قانون آیین دادرسی مدنی، توضیح دادیم و در این بخش از مقاله، قصد داریم تا به این پرسش پاسخ دهیم که گزارش اصلاحی، قطعی است یا قابل تجدید نظر می باشد؟ 

منظور از رای اصلاحی چیست

رای اصلاحی، یکی از اصطلاحاتی است که در برخی موارد، در جریان رسیدگی به یک پرونده، ممکن است که اصحاب دعوا، با آن برخورد داشته باشند و از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا توضیح دهیم که منظور از رای اصلاحی چیست؟ ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد: 

بر اساس این ماده، مقصود از رای اصلاحی، رایی است که در اصلاح رای اصلی، به علت وجود مواردی نظیر سهو قلم دادگاه، خطا در محاسبه به عنوان مثال، محاسبه خسارت یا دیه، یا از قلم افتادن برخی موارد صادر شده است و هیچ کس حق ندارد، اصل رای را بدون نسخه تصحیح شده آن، در محاکم، ارائه دهد و به آن، استناد کند.

گزارش اصلاحی مهریه

یکی از مواردی که در دعاوی حقوقی و فرایند دادرسی مدنی، می توان، در خصوص آن، گزارش اصلاحی صادر نمود، مساله مهریه است. زنان می توانند، هر زمان که بخواهند، مهریه خود را از همسر خود، مطالبه کرده و او را از طریق قانونی، ملزم کنند که مهریه آن ها را بپردازد.

هنگامی که دعوای مطالبه مهریه، روند قانونی خود را طی می کند، در صورتی که زن و مرد، تمایل داشته باشند، می توانند در خصوص نحوه پرداخت و دریافت مهریه و میزان پرداخت آن، در هر ماه، توسط مرد، با یکدیگر توافق کرده و سازش نمایند و از قاضی رسیدگی کننده به پرونده بخواهند، گزارش اصلاحی مربوط به مهریه را صورتجلسه و تایید نماید.

گزارش اصلاحی مهریه، دارای اعتبار بوده و قابلیت اجرایی خواهد داشت و نسبت به وراث زن نیز، نافذ بوده و در صورت فوت وی، آن ها نیز می توانند، پیگیری پرداخت مهریه بر مبنای گزارش اصلاحی صادر شده را داشته باشند. در ادامه، یک نمونه گزارش اصلاحی صادره از دادگاه را ارائه خواهیم کرد.

نمونه گزارش اصلاحی دادگاه

پس از اینکه توضیح دادیم گزارش اصلاحی یعنی چه، موارد صدور آن چه می باشد و چه آثار و اعتباری دارد، در این بخش از مقاله، قصد داریم، تصویر و فایل دانلود یک نمونه گزارش اصلاحی صادره از دادگاه را در اختیار خوانندگان محترم قرار دهیم تا در مواقع لزوم، از آن، استفاده کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد گزارش اصلاحی درکانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون گزارش اصلاحی پاسخ دهند.