تعریف شرکت و انواع آن

در پاسخ به این سوال که  تعریف شرکت چیست؟ باید گفت شرکت در لغت به معنای شریک شدن در مال یا کاری می باشد. در اصطلاح حقوقی، شرکت به قراردادی گفته می شود که بر مبنای آن شرکا سود حاصل از شرکت را بین خودشان تقسیم می کنند. انواع شرکتها عبارتند از: شرکت تجاری و شرکت مدنی. همچنین، شرکت تجاری ، خود به هفت قسم تقسیم می گردد : شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.

شرکت در لغت به معنای شریک شدن در مال یا کاری می باشد. در اصطلاح حقوقی، شرکت به قراردادی گفته می شود که بر مبنای آن شرکا سود حاصل از شرکت را بین خودشان تقسیم می کنند . شرکت ها در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه تقسیم می شوند: شرکت تجاری و شرکت مدنی. شرکت تجاری ، خود به هفت نوع تقسیم شده است که عبارتند از : شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.

این انواع شرکتها یعنی شرکت مدنی و شرکت تجاری، دارای تفاوت هایی زیادی بوده که به طور کلی می توان گفت منشا این تفاوت ها در این نکته می باشد که شرکت مدنی، فاقد شخصیت حقوقی بوده؛ در حالی که شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا و سهام داران آن می باشد. هم چنین شرکت مدنی، ثبت نشده ، در حالی که شرکت تجاری الزاما باید ثبت گردد.

از آنجا که تفاوت های شرکت تجاری و شرکت مدنی، محدود به این موارد نبوده و ین دو نوع از شرکت، دارای تفاوت های بسیاری می باشند، در این مقاله ابتدا به تعریف شرکت پرداخته، سپس، انواع شرکتها را توضیح داده و در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد که شرکت تجاری و مدنی چیست و دارای چه ویژگی هایی می باشند؟

تعریف شرکت

شرکت در لغت به معنای شریک شدن در مال یا کاری می باشد. در اصطلاح حقوقی، شرکت به قراردادی گفته می شود که بر مبنای آن شرکا سود حاصل از شرکت را بین خودشان تقسیم می کنند . برای اینکه به تعریف دقیق شرکت در حقوق بپردازیم، لازم است تا دو نوع اصلی شرکت یعنی شرکت مدنی و شرکت تجاری را از یکدیگر تفکیک کرده و به صورت جداگانه به تعریف آن ها بپردازیم :  

شرکت تجاری، من جمله شرکت دانش بنیان​، به عنوان یکی از انواع شرکتها، قراردادی است که میان موسسان شرکت منعقد گردیده و به موجب آن، اجتماع موسسان شرکت، از شخصیت حقوقی مستقل از آن موسسان برخوردار می گردد. اساس نامه یا شرکت نامه متعلق به این شرکت باید ثبت شده و تابعیت شرکت تجاری و اقامتگاه آن، همانند اشخاص حقیقی به رسمیت شناخته می شود. همچنین موضوع فعالیت شرکت تجاری، لزوما باید یکی از فعالیت های تجاری که در ماده 2 قانون تجارت ذکر گردیده، باشد. شرکت تجاری، با اراده سهام داران و شرکا تحت شرایط خاصی، قابل انحلال بوده و ورشکستگی شرکت نیز موجب انحلال آن می گردد. همچنین ، تحت شرایطی می توان اقدام به ادغام شرکت نمود .

شرکت مدنی، شامل شرکت قهری و اختیاری، عبارت است از اجتماع حقوق دو یا چند مالک در یک شی ء واحد. از آنجا که این نوع از شرکت، دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا نبوده، در مرجع ثبت شرکت ها نیز ثبت نمی شود. بنابراین، برخلاف شرکت تجاری، فاقد تابعیت و اقامتگاه می باشد.  . شرکت مدنی با افراز و تقسیم مال مشترک میان شرکا منحل می گردد.

انواع شرکتها

شرکتها در یک تقسیم بندی کلی، به دو نوع تجاری و مدنی تقسیم می شوند. بنابراین انواع شرکتها در حقوق ایران، شامل موارد زیر می باشد:

شرکت تجاری

شرکت تجاری به عنوان یکی از انواع شرکتها، به اجتماعی از افراد گفته شده که مطابق مقررات قانون تجارت، دارای شخصیت حقوقی مستقل از تشکیل دهندگان آن بوده و ضروری است تا مطابق مقررات مربوط به ثبت شرکت ها به ثبت رسیده و آگهی ثبت آن منتشر و برای اطلاع اشخاص ثالث اعلام گردد.

شرکت تجاری در ماده 20 قانون تجارت، به هفت نوع تقسیم شده است که عبارتند از : شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.

شرکت مدنی

یکی دیگر از انواع شرکتها، شرکت مدنی می باشد. شرکت مدنی، به اجتماع حقوق دو یا چند مالک در یک شی ء واحد اطلاق می شود. بنابراین در حالتی که دو یا چند مالک در یک مال، دارای حق مالکیت باشند، گفته می شود که شرکت مدنی تشکیل شده است. به عنوان مثال، هنگامی که فردی فوت کرده و خانه به جا مانده از وی به ورثه او می رسد، شرکت مدنی محقق شده و ورثه در آن خانه واحد، دارای حق مالکیت می باشند.

شرکت تجاری چیست و دارای چه ویژگی هایی می باشد؟

در پاسخ به این سوال که شرکت تجاری چیست؟ باید گفت، اگرچه قانون تجارت، شرکت تجاری را تعریف نکرده، اما با توجه به مقررات ناظر بر اقسام هفت گانه شرکت تجاری در قانون تجارت ، می توان شرکت تجاری را این گونه تعریف کرد: 

 مطابق ماده 20 قانون تجارت ، شرکت های تجارتی به هفت نوع تقسیم شده اند : 1- شرکت سهامی .  2 - شرکت با مسئولیت محدود . 3 - شرکت تضامنی . 4 - شرکت مختلط سهامی . 5 - شرکت مختلط غیر سهامی 6- شرکت نسبی 7- شرکت تعاونی تولید و مصرف .

همچنین، در پاسخ به این سوال که شرکت تجاری دارای چه ویژگی هایی می باشد؟ باید گفت که مهم ترین ویژگی های شرکت تجاری عبارتند از:

این شرکت، دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا می باشد.

این شرکت لزوما باید در مرجع ثبت شرکتها و از طریق سامانه ثبت شرکت ها به ثبت برسد.

شرکت تجاری، اصولا از تمام حقوق اشخاص حقیقی برخوردار می گردد. بنابراین مالکیت اموال و دارایی شرکت تجاری به خود شرکت و نه شرکای آن تعلق دارد.

اداره شرکت تجاری، با هیات مدیره و در مواردی ، مجامع عمومی ان بوده و تصمیم گیری در امور آن، اصولا نیاز به اتفاق نظر شرکا ندارد و طبق نظر اکثریت عمل می شود.

شرکت مدنی چیست و دارای چه ویژگی هایی می باشد؟

ماده 571 قانون مدنی ، شرکت مدنی را این گونه تعریف کرده است : " شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد به نحو اشاعه " . بنابراین در شرکت مدنی، دو یا چند مالک در یک شی واحد مالکیت مشترک داشته و دارای حق مالکیت می باشند.

در پاسخ به این سوال که شرکت مدنی دارای چه ویژگی هایی می باشد؟ باید گفت که مهم ترین ویژگی های شرکت مدنی عبارتند از:

این شرکت، دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا نمی باشد.

شرکت مدنی در مرجع ثبت شرکتها به ثبت نمی رسد.

از آنجا که شرکت مدنی، دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا نبوده پس از حقوق اشخاص حقیقی برخوردار نشده و در نتیجه بنابراین مالکیت اموال و دارایی شرکت مدنی به شرکای آن تعلق دارد و نه شرکت.

اداره شرکت مدنی، با شرکای آن بوده و تصمیم گیری در امور آن، اصولا نیاز به اتفاق نظر شرکا دارد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تعریف شرکت و انواع آن​ در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ​​تعریف شرکت و انواع آن پاسخ دهند .

بنابر دادگستری کل استان تهران، مجتمع قضایی تخصصی رسیدگی به دعاوی تجاری، به نشانی تهران- خیابان شهید مطهری - خیابان کوه نور- خيابان هفتم ایجاد گردیده و صلاحیت این مجتمع، رسیدگی به دعاوی تجاری من جمله دعاوی راجع به تشکیل، ادغام، انحلال و ورشکستگی شرکت‌ های تجاری می باشد.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری، به موجب رأی شماره ۷۸۵ -۷۸۶ ، بخشنامه سال ۹۵ بانک مرکزی با موضوع ممنوع الخروج شدن مدیران فاقد حق امضا اسناد تعهدآور شرکتهای تجاری را ابطال نمود. 

بنا بر اعلام مدیرکل دفتر تعاونی‌ های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیست و چهارمین شرکت تعاونی سهامی عام کشور در استان تهران و با نام « شرکت تجارت الکترونیک فرهنگیان » تشکیل شده و موضوع این شرکت، فروش اینترنتی کالا و خدمات می باشد.