تفاوت شرکت سهامی عام و خاص

در پاسخ به این پرسش که تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت و جلوگیری از انحلال چیست، باید بیان داشت که یکی از تفاوت های این دو شرکت، در حداقل سرمایه لازم برای تشکیل شرکت می باشد که این میزان، در شرکت سهامی عام حداقل پنج میلیون ریال و در شرکت سهامی خاص، حداقل یک میلیون ریال می باشد. 

مطابق ماده 20 قانون تجارت، یکی از انواع شرکت های قابل ثبت در ایران، شرکت سهامی می باشد. این نوع شرکت خود به دو دسته شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تقسیم بندی گردیده که هر کدام، دارای ویژگی های منحصر به فرد خود می باشند. این دو نوع شرکت، علی رغم وجود شباهت های بسیار در مسائلی از قبیل مسئولیت صاحبان سهام، ساختار و...، در برخی جزئیات با یکدیگر متفاوت می باشند.

این تفاوت ها غالبا در مسائلی نظیر شرایط تشکیل و ثبت، اداره و مدیریت شرکت و هم چنین انحلال شرکت بروز می نماید. از آن جایی که ثبت شرکت به شکل شرکت سهامی، میان صاحبان کسب و کار به خصوص بنگاه ها، امری رایج می باشد، لازم است که این افراد، از تفاوت های میان شرکت سهامی عام و خاص مطلع باشند.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پرداختن به این موضوع که تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت چه می باشد؛ به تفاوت آن از نظر اداره و مدیریت شرکت بپردازیم. سپس در نهایت، تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر انحلال ارائه خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت

قبل از پرداختن به این موضوع که تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت، چه می باشد؛ لازم است که در ابتدا؛ تعریفی از شرکت سهامی ارائه گردد. مطابق ماده 1 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.

همانطور که پیش تر اشاره شد، شرکت های سهامی به دو نوع شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص تقسیم بندی می شوند. شرکت سهامی عام به شرکت هایی گفته می شود که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند. 

اما شرکت های سهامی خاص، شرکت هایی هستند که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس، منحصرا توسط موسسین تامین گردیده است. بنابراین، اولین تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت، در نحوه تامین سرمایه آن می باشد، به طوری که در شرکت های سهامی عام، بخشی از سرمایه از طریق پذیره نویسی از مردم و بخشی توسط خود موسسان تامین می شود، اما در شرکت سهامی خاص، کل سرمایه توسط خود موسسان پذیرفته می شود.

همچنین، به موجب تبصره ماده 4 همین قانون، در شرکت های سهامی عام عبارت ‌شرکت سهامی عام و در شرکت های سهامی خاص عبارت شرکت سهامی خاص باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه‌ ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود. بنابر این، دومین تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت، نحوه نام گذاری شرکت می باشد.

تفاوت دیگر، شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت در سامانه جامع ثبت شرکت ها، حداقل سرمایه لازم برای ثبت این دو نوع شرکت می باشد. ماده 5 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در این خصوص بیان می دارد: «در موقع تاسیس سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر‌ باشد.»

همچنین، بنابر ماده 6 همین قانون، برای تاسیس شرکت های سهامی عام موسسان باید حداقل بیست درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و حداقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد ‌شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانک ها بسپارند. در حالی که در شرکت های سهامی خاص، صد در صد کل سرمایه شرکت توسط خود موسسان تامین می شود و به هیچ وجه، پذیره نویسی از مردم برای تامین سرمایه شرکت صورت نمی گیرد.

تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر اداره و مدیریت شرکت

در قسمت گذشته، در خصوص تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر شرایط تشکیل و ثبت آن در اداره ثبت شرکت ها، صحبت نموده و بیان نمودیم که در شرکت سهامی عام، درصدی از سرمایه شرکت، از طریق پذیره نویسی از مردم تامین می شود، اما سرمایه لازم برای تشکیل شرکت سهامی خاص تنها از طریق خود موسسان تعهد می شود. در این قسمت از مقاله سعی داریم تا به بیان تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر اداره و مدیریت شرکت بپردازیم.

اولین تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر اداره و مدیریت شرکت، این است که بنابر ماده 41 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال سهام نمیتواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی صاحبان سهام بشود، اما در شرکت سهامی خاص، چنین نقل و انتقالی می تواند به موجب اساسنامه، منوط به توافق مدیران یا مجامع شرکت گردد.

همچنین، به موجب تبصره ماده 75 همین قانون، در مجمع عمومی موسس شرکت سهامی عام، کلیه موسسان و پذیره نویسان حق حضور دارند و هر سهم دارای یک رای خواهد بود، اما چون در شرکت سهامی خاص، پذیره نویسی از مردم صورت نمی گیرد، تنها موسسان حق حضور در جلسه این مجمع را خواهند داشت.

همچنین، به موجب ماده 82 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی موسس الزامی نیست، اما چنین عدم الزامی در مورد شرکت های سهامی عام مطرح نشده است. علاوه بر این، بر اساس ماده 107 لایحه اصلاح، شرکت سهامی به وسیله هیئت مدیره ای که از بین صاحبان سهام انتخاب شده و کلا یا بعضا قابل عزل می باشند، اداره خواهد شد. عده‌ اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی عمومی نباید از پنج نفر کمتر باشد، اما در شرکت های سهامی خاص، تعداد اعضای هیات مدیره حداقل باید دو نفر باشد.

تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر انحلال

مطابق آنچه پیش تر بیان شد، حداقل سرمایه لازم برای تاسیس شرکت های سهامی عام، پنج میلیون ریال و برای شرکت های سهامی خاص، یک میلیون ریال می باشد. بر اساس ماده 5 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اگر سرمایه شرکت بعد از تاسیس، به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود، باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان‌ حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد؛ وگرنه هر ذی نفع میتواند انحلال شرکت را ‌از دادگاه صلاحیتدار درخواست کند.

بنابر این ماده، تفاوت شرکت سهامی عام و خاص از نظر انحلال، میزان حداقل سرمایه لازم برای ادامه فعالیت شرکت و جلوگیری از انحلال آن می باشد. این میزان در شرکت های سهامی عام، حداقل پنج میلیون ریال و در شرکت های سهامی خاص حداقل یک میلیون ریال می باشد.

در صورتی که سرمایه شرکت های سهامی عام و خاص از این میزان کمتر شده و ظرف یک سال برای رساندن آن به حداقل میزان سرمایه لازم، اقدامی نگردد، هر ذی نفع می تواند انحلال آن را ‌از دادگاه صلاحیتدار درخواست کند. در باقی موارد تفاوتی میان شرکت سهامی عام و خاص از نظر انحلال وجود نداشته و هر دو از قوانین و مقررات واحدی تبعیت می نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جزئیات تفاوت شرکت سهامی عام و خاص در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جزئیات تفاوت شرکت سهامی عام و خاص پاسخ دهند.