نمایندگی قانونی ، قضایی و قراردادی یعنی چه

نمایندگی قانونی، قضایی و قراردادی، از انواع نمایندگی حقوقی هستند؛ از مصادیق نماینده قانونی، شخصی نظیر ولی قهری است که به موجب قانون و به صورت اجباری، به این سمت، منتسب گشته و مقصود از نماینده قراردادی و قضایی، به ترتیب، اشخاصی نظیر وکیل و قیم بوده که به موجب انعقاد قرارداد و حکم دادگاه، در این سمت، قرار گرفته اند.

ماده 2 قانون آیین دادرسی مدنی، مقرر می دارد: "هیچ دادگاهی نمی‌ تواند به دعوایی رسیدگی کند، مگر اینکه شخص یا اشخاص ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی آنان، رسیدگی به دعوا را برابر قانون، درخواست نموده باشند." 

بنابراین، یکی از موضوعات مهمی که در امکان طرح و رسیدگی به دعاوی حقوقی در قانون آیین دادرسی مدنی، مدنظر قرار می گیرد، نمایندگی می باشد. نمایندگی، در واقع، عنوانی است که بر مبنای آن، یک شخص به انجام امور حقوقی دیگری، برای تامین اهداف وی می پردازد که با توجه به وجود انواع نمایندگی در حقوق و از آنجا که طریقه انتساب به هریک از این انواع، قواعد خود را داشته، ضروری است از انواع نمایندگی حقوقی و شرایط و قواعد آن، مطلع بود.

لذا، در مقاله حاضر، قصد داریم انواع نمایندگی حقوقی را نام برده و بگوییم که نمایندگی قانونی ، قضایی و قراردادی یعنی چه؛ سپس، در خصوص تفاوت نماینده قانونی و حقوقی، صحبت کنیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

انواع نمایندگی در حقوق

نمایندگی که به معنای انجام امور، به نیابت از دیگری، برای تامین اهداف او می باشد، در حقوق، دارای انواع مخصوص به خود بوده و در این بخش از مقاله، قصد داریم تا انواع نمایندگی در حقوق را نام برده و در بخش های بعدی، هریک از این انواع نمایندگی حقوقی را توضیح دهیم. انواع نمایندگی در حقوق، عبارتند از:

 نماینده قانونی یا نماینده قهری که به طور غیر انتخابی و به موجب الزام و پیش بینی قانون، محقق می گردد؛ نظیر ولایت قهری پدر بر فرزند.

نماینده قضایی یا نماینده ای که به موجب حکم دادگاه، برای فرد صغیر و مجنون و... انتخاب می شود؛ نظیر قیم.

نماینده قراردادی که به وکیل دادگستری یا فرد دارای مدرک حقوقی واجد شرایط در ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی گفته می شود که به موجب قرارداد، به این سمت، منتسب می گردند. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره نمایندگی حقوقی و انواع آن، می توانند نسبت به مطالعه مقاله پیشنهادی در قسمت حتما بخوانید، اقدام کنند.

نماینده قانونی کیست و انواع آن

در توضیح نماینده قانونی کیست و انواع آن کدامند باید گفت، نمایندگی قانونی، یکی از انواع نمایندگی حقوقی به مفهوم اخص، در مواردی است که نمایندگی شخص نماینده، به طور مشخص، در قانون مورد پیش بینی قرار گرفته و وظایف او، تعیین گردیده است. بنابراین، به علت تعیین و تکلیف قانون، اراده هیچکدام از طرفین، در امر نمایندگی موثر نیست.

مانند نمایندگی قانونی پدر و جد پدری از فرزند خود که در حقوق، تحت عنوان ولایت قهری پدر و جد پدری نیز شناخته می شود. بنابراین، اگر شخصی، با نمایندگی قانونی از طرف دیگری، اقدام به اقامه دعوا نمود، باید با ارائه دلایل لازم، سمت خود را ثابت کند.

مثلا ولی قهری، باید شناسنامه و اوراق هویتی خود را به دادگاه ارائه نماید. علاوه بر ولی قهری، نمایندگی وزرا و روسای سازمان ها از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات، نوعی نمایندگی قانونی محسوب می گردد. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص نماینده دادستان، می توانند نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

نمایندگی قضایی

پس از توضیح در این باره که نمایندگی قانونی یعنی چه و ذکر این نکته که مصادیق آن، چه کسانی هستند، در این بخش از مقاله، قصد داریم یکی دیگر از انواع نمایندگی حقوقی، یعنی نمایندگی قضایی را مورد بررسی قرار داده و بگوییم که نمایندگی قضایی یعنی چه.

 نمایندگی قضایی، نمایندگی است که به موجب رای دادگاه، تعیین و اعلام می گردد و از مصادیق آن، می توان به نمایندگی قیم از صغیر و مجنون و همچنین، امین غایب مفقودالاثر که در قانون امور حسبی، مورد پیش بینی قرار گرفته اند اشاره کرد.

بنابراین، در تعیین نماینده قضایی، حکم دادگاه است که مبنا قرار می گیرد نه حکم قانونی. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مفهوم نمایندگی در حقوق می توانند، مقاله پیشنهادی در قسمت حتما بخوانید را مطالعه کنند.

نمایندگی قراردادی در دعاوی

نمایندگی قراردادی در دعاوی، از دیگر انواع نمایندگی حقوقی در آیین دادرسی مدنی بوده که در قانون فوق الذکر، شرایط و ضوابط آن، همچنین، حدود و اختیارات این نماینده، مورد بررسی قرار گرفته است. لذا، در این بخش، به بررسی این نوع از انواع نمایندگی حقوقی، خواهیم پرداخت.

این نمایندگی، شامل وکیل پایه یک دادگستری یا وکیل مرکز مشاوران قوه قضاییه، مشاوران پروانه دار حقوقی، نمایندگان حقوقی وزارتخانه ها و غیره می باشد. به موجب قانون اساسی، انتخاب وکیل، به عنوان حق طرفین دعوا، در همه دادگاه ها مورد پذیرش قرار گرفته است.

همچنین، مستفاد از ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی، "وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکت های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی غیر دولتی، شهرداری ها و بانک ها" می‌ توانند، نماینده حقوقی داشته باشند که نماینده حقوقی نهادهای مذکور، باید از شرایط زیر، برخوردار باشد:

لیسانس رشته حقوق و 2 سال سابقه کار آموزی در دفاتر حقوقی دستگاه مربوطه؛ 2 سال سابقه کار قضایی یا 2 سال سابقه کار وکالت (با شرط اینکه فرد، از انجام وکالت و قضاوت، منع نشده باشد)؛ داشتن معرفی نامه از دستگاه متبوعی که فرد نماینده حقوقی آن است.

تفاوت نمایندگی قانونی و نماینده حقوقی

پس از توضیح انواع نمایندگی حقوقی و بررسی اینکه نمایندگی قانونی ، قضایی و قراردادی یعنی چه، در این بخش از مقاله، قصد داریم با استفاده از داده های مطالب قبل، بررسی کنیم که تفاوت نمایندگی قانونی و نماینده حقوقی در چه مواردی است. این تفاوت ها، به شرح زیر هستند:

نماینده حقوقی، شخصی است که باید، دارای تحصیلات مرتبط با حقوق و در مواردی دارای پروانه وکالت باشد اما، نماینده قانونی، نیازی به داشتن مدرک مرتبط ندارد.

نماینده حقوقی، پس از انعقاد قرارداد با موکل، اعم از شخص یا شرکت، با انتخاب و رضایت خود به این سمت، نایل می گردد ولیکن نماینده قانونی، به موجب قانون و به صورت قهری.

نماینده حقوقی، با تصمیم موکل یا مرجعی که او را به نمایندگی انتخاب کرده، عزل خواهد شد اما، نماینده قانونی، سمت خود را صرفا به حکم دادگاه و در صورت وجود مواردی نظیر جنون از دست خواهد داد. علاقمندان به کسب اطلاعات تفاوت نماینده حقوقی و وکیل دادگستری، می توانند نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نکات انواع نمایندگی حقوقی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون  نکات انواع نمایندگی حقوقی پاسخ دهند.