تفاوت متهم ، محکوم و مجرم

تفاوت متهم ، محکوم و مجرم در این نکته است که متهم، شخصی بوده که بنابر دلایل موجود در پرونده کیفری، اتهام بر او وارد بوده؛ مجرم، کسی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی و تجدیدنظر، حکم محکومیت قطعی وی صادر می گردد. محکوم، نیز شخصی است که حکم محکومیت بدوی وی صادر شده است.

از زیرمجموعه های مهم حقوق، در هر کشوری، حقوق کیفری بوده که به بررسی جرایم، مجازات های مربوط به آنها و نحوه رسیدگی به جرم در دادسرا و دادگاه کیفری می پردازد. از جمله مفاهیمی که همواره، در حقوق کیفری مطرح می شود، مفهوم متهم ، محکوم و مجرم بوده که اغلب، با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند.

اما، علی رغم شباهت سه مفهوم متهم ، محکوم و مجرم در حقوق کیفری، این مفاهیم، متفاوت از یکدیگر بوده و استعمال هر یکی از این الفاظ در مورد یک شخص، در جریان تعقیب کیفری، می تواند آثار و نتایج مهمی را برای آن شخص، به همراه داشته باشد. به همین دلیل، لازم است، تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، مورد توجه قرار گیرد.

بنابراین، با توجه به توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ابتدا به این سوالات پاسخ داده که در حقوق کیفری، متهم ، محکوم و مجرم به چه افرادی گفته می شود و سپس، تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، از نظر حقوق جزا، مورد بررسی قرار گرفته و توضیح داده می شود.

متهم کیست

یکی از شاخه های اصلی حقوق در کشور ما، همچون سایر کشورها، حقوق کیفری می باشد. منظور از حقوق کیفری، شاخه ای از حقوق بوده که به بررسی جرایم، مجازات های مربوط به آنها و نحوه رسیدگی به جرم در دادسرا و دادگاه کیفری می پردازد. از جمله مفاهیمی که همواره، در حقوق کیفری مطرح می شود، مفهوم متهم ، محکوم و مجرم بوده که اغلب، با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. 

نکته ای که لازم است در رابطه با تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، به آن توجه شود، آن است که علی رغم شباهت سه مفهوم متهم ، محکوم و مجرم در حقوق کیفری، این مفاهیم، متفاوت از یکدیگر بوده و استعمال هر یکی از این الفاظ در مورد یک شخص، در جریان تعقیب کیفری، می تواند آثار و نتایج مهمی را برای آن شخص، به همراه داشته باشد. به همین دلیل، لازم است، تفاوت متهم و مجرم، مورد توجه قرار گیرد. لذا، در این بخش، به این سوال پاسخ داده که متهم کیست؟ و در بخش های بعد، به منظور بیان تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، به توضیح دو مفهوم دیگر می پردازیم.

بعد از وقوع یک جرم و پس از اینکه شکایتی به دادسرا واصل گردید یا در جرایمی که نیاز به شکایت شاکی نداشته، بعد از اطلاع بازپرس از وقوع جرم، تحقیقات مقدماتی، برای کشف آن جرم و پیدا کردن متشاکی، آغاز می شود . حال، چنانچه، بازپرس یا دادیاری که مسئول رسیدگی به پرونده بوده، با توجه به دلایل موجود در پرونده، اتهام را به شخصی که از وی شکایت شده، وارد دانسته و وی را به دادسرا، احضار نماید، این شخص، متهم نامیده می شود.

بنابراین، در پاسخ به این سوال که متهم کیست و تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم چه می باشد؟ باید گفت، متهم، شخصی بوده که بنابر دلایل موجود در پرونده کیفری و به نظر بازپرس یا دادیار پرونده، اتهام بر او وارد بوده و مظنون و متهم به ارتکاب جرم می باشد. البته، متهم بودن، مترادف با مجرم بودن نبوده و این دو با یکدیگر، تفاوت دارند.

مجرم کیست

در بخش قبل، در بیان تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، به این سوال، پاسخ دادیم که متهم کیست و تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم چه می باشد؟ همچنین، گفتیم که متهم، شخصی بوده که بنابر دلایل موجود در پرونده کیفری و به نظر بازپرس یا دادیار پرونده، اتهام بر او وارد بوده و مظنون و متهم به ارتکاب جرم می باشد. البته، متهم بودن، مترادف با مجرم بودن نبوده و تفاوت متهم و مجرم، واضح می باشد. بنابراین، در این بخش، به این سوال پاسخ داده که مجرم کیست؟

هنگامی که صحبت از تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، در حقوق کیفری می شود، منظور از مجرم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی و تجدیدنظر، وقوع جرم، توسط وی، به طور قطعی به اثبات رسیده و بنابراین، حکم محکومیت قطعی وی صادر می گردد.

پس از پاسخ به سوال مجرم کیست و توضیح تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، در این بخش، در بخش بعد، به این سوال، پاسخ خواهیم داد که محکوم کیست؟ و خواهیم گفت که تفاوت محکوم با مجرم و متهم چه می باشد. لازم به ذکر است که علی رغم شباهت مفهوم محکوم و مجرم، تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، در حقوق کیفری، واضح بوده و این مفاهیم نباید با یکدیگر یکسان در نظر گرفته شوند.

محکوم کیست

در بخش قبل، به این سوال پاسخ داده که مجرم کیست و تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم چه می باشد و گفتیم که منظور از مجرم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی و تجدیدنظر، وقوع جرم، توسط وی، به طور قطعی به اثبات رسیده و بنابراین، حکم محکومیت قطعی وی صادر می گردد.

اما، در بررسی تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، مفهوم دیگری که مطرح می گردد، مفهوم محکوم بوده و بنابراین، این سوال نیز قابل طرح است که محکوم کیست؟ به عبارت دیگر، در حقوق کیفری، چه تفاوتی میان متهم ، محکوم و مجرم وجود داشته که احکام و مقررات خاصی را در رابطه با هر یکی از این اشخاص، حاکم می گرداند؟

در حقوق کیفری، در مبحث تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، منظور از محکوم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی، قاضی پرونده، نظر بر وقوع جرم از ناحیه وی داشته و لذا، حکم محکومیت وی صادر می گردد. بنابراین، تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، آن است که برای محکوم دانستن یک شخص، کافی است تا حکم دادگاه کیفری بدوی در مورد وی صادر شود؛ اما برای مجرم شناختن این فرد، صدور حکم دادگاه تجدیدنظر، ضروری می باشد.

محکوم علیه کیست

در قسمت قبل، به این سوال پاسخ داده که محکوم کیست و گفتیم که در مبحث تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، منظور از محکوم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی، قاضی پرونده، نظر بر وقوع جرم از ناحیه وی داشته و لذا، حکم محکومیت وی صادر می گردد.

اما گاهی، در حقوق کیفری، اصطلاح دیگری، تحت عنوان محکوم علیه مطرح شده و بنابراین، این سوال، طرح می شود که محکوم علیه کیست؟ در پاسخ به سوال مذکور، باید گفت، محکوم علیه، همان محکوم بوده و دارای تعریف یکسانی با محکوم می باشد. بنابراین، محکوم علیه، شخصی است که دادگاه کیفری بدوی، بعد از صدور کیفرخواست از دادسرا، به پرونده وی رسیدگی نموده و حکم محکومیت او را صادر کرده است.

 تفاوت متهم ، محکوم و مجرم

در بخش قبل، در توضیح تفاوت متهم ، محکوم و مجرم، به این سوال پاسخ داده که محکوم کیست؟ با توجه به توضیحاتی که در بخش های قبل، در رابطه با سه مفهوم متهم ، محکوم و مجرم داده شد، تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، واضح می گردد. لذا، در این بخش، به توضیح تفاوت متهم ، محکوم و مجرم پرداخته، که شامل موارد زیر می باشد:

متهم، شخصی بوده که بنابر دلایل موجود در پرونده کیفری و به نظر بازپرس یا دادیار پرونده، اتهام بر او وارد بوده و مظنون و متهم به ارتکاب جرم می باشد.

مجرم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی و تجدیدنظر، وقوع جرم، توسط وی، به طور قطعی به اثبات رسیده و بنابراین، حکم محکومیت قطعی وی صادر می گردد.

محکوم، شخصی است که بعد از اتمام مراحل رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری بدوی، قاضی پرونده، نظر بر وقوع جرم از ناحیه وی داشته و لذا، حکم محکومیت بدوی وی صادر می گردد.

علاوه بر تفاوت متهم و مجرم و فرق محکوم و متهم، یکی دیگر از مفاهیم دیگری که در حقوق کیفری، مطرح می گردد، سه مفهوم شاکی، بزه دیده و مدعی خصوصی بوده که دارای تفاوت های اساسی با یکدیگر می باشند. جهت اطلاع از این تفاوت ها، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت متهم ، محکوم و مجرم​ در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفاوت متهم ، محکوم و مجرم​​ پاسخ دهند .