در قوانین جزایی کشورها ، علاوه بر حمایت از جسم و جان شهروندان ، اموال و حقوق مادی آنها نیز ، مورد حمایت قرار گرفته است . به همین دلیل است که در صورتی که شخصی ، اقدام به آسیب رسانیدن به اموال دیگران نموده و حقوق مالی ایشان را نقض نماید ، باز هم می توان این امر را مصداقی از جرم در نظر گرفته و با پیش بینی ضمانت اجراهای متناسب ، به مقابله با آن پرداخت .

به همین دلیل ، در قانون مجازات اسلامی ، علاوه بر پیش بینی جرایم علیه اشخاص ، جرایم علیه اموال و مالکیت نیز ، به تفصیل ، مشخص شده است که وجه مشترک این دسته از جرایم ، آن است که در آنها ، حقوق مادی و مالی شهروندان و حق مالکیت ایشان نقض می گردد . نظر به اهمیت این دسته از جرایم ، لازم است که انواع جرایم علیه اموال و مالکیت و مجازات قانونی آنها ، مورد بررسی قرار گیرد .

به همین دلیل ، در این مقاله ، قصد داریم ابتدا به توضیح این موضوع که جرایم علیه اموال و مالکیت چیست ، پرداخته و سپس ، انواع و تقسیم بندی جرایم علیه اموال و مالکیت را بیان نماییم . در ادامه ، مجازات جرایم علیه اموال و مالکیت را شرح داده و نحوه شکایت و رسیدگی به این قبیل جرایم را ذکر خواهیم نمود .

جرایم علیه اموال و مالکیت چیست

یکی از بنیادی ترین حقوق شهروندی و حقوق بشر ، حق مالکیت می باشد و نظر به اهمیت حق مذکور ، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، در کنار قوانین عادی ، به حمایت از آن پرداخته است . به موجب اصل 47 قانون اساسی ، مالکیت شخصی که از راه مشروع به دست آمده باشد ، محترم است .

یکی از آثار حق مالکیت ، آن است که شخص ، بتواند از اموال خود ، به نحو مطلوب استفاده نماید و اختصاصی بودن مالکیت ، به این معناست که شخص ، بتواند بی آنکه دیگری ، در حقوق و اموال مذکور با وی شریک باشد ، از آن استفاده نموده و از تصرفات مزاحم نیز ، جلوگیری شود .

اهمیت حق مالکیت ، سبب شده است که در قانون مجازات اسلامی ، جرایم و مجازات هایی پیش بینی شود که به موجب آن ، حق مالکیت افراد ، در امان بماند . به همین دلیل ، مجموعه ای از جرایم که در قانون مجازات اسلامی ، در ارتباط با نقض حقوق مادی و مالکانه افراد پیش بینی شده است ، تحت عنوان جرایم علیه اموال و مالکیت ، مورد شناسایی قرار گرفته است .

بنابراین ، در پاسخ به این سوال که جرایم علیه اموال و مالکیت چیست ، باید گفت که این جرایم ، بر خلاف جرایم علیه اشخاص - که ناظر بر ارتکاب جرم علیه تمامیت جسمانی شهروندان می باشد - ، به انواعی از جرایم گفته می شود که علیه اموال ، دارایی ها و حقوق مالکانه شهروندان ، ارتکاب یافته و حقوق مادی آنها را دچار خدشه می نماید که در ادامه ، انواع این جرایم را توضیح خواهیم داد .

حتما بخوانید: مفهوم حق مالکیت

انواع و تقسیم بندی جرایم علیه اموال و مالکیت

جرایم علیه اموال و مالکیت ، همانگونه که از نام آن نیز پیداست ، انواع مختلفی از جرایم را در بر می گیرد که ناظر بر نقض حقوق مالکانه افراد نسبت به اموالشان می باشد . اما برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص مفهوم جرایم علیه اموال و مالکیت ، بهتر است انواع این جرایم نیز ، مورد شناسایی قرار گیرد . به همین دلیل ، در این قسمت از مقاله ، قصد داریم انواع و تقسیم بندی جرایم علیه اموال و مالکیت را نیز ، ارائه نماییم .

یکی از انواع جرایم علیه اموال و مالکیت ، جرم سرقت یا دزدی می باشد . بر اساس ماده 267 قانون مجازات اسلامی ، جرم سرقت ، به این معناست که شخصی ، اقدام به ربودن مال متعلق به دیگری نماید . لذا جرم سرقت ، یکی از مهم ترین انواع جرایم علیه اموال و مالکیت محسوب می شود .

یکی دیگر از انواع جرایم علیه اموال و مالکیت ، جرم کلاهبرداری می باشد . بر اساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری ، کلاهبرداری ، عبارت است از فریب دادن افراد و بردن اموال آنها با استفاده از وسایل متقلبانه .

بر اساس مواد 673 و 674 قانون مجازات اسلامی ، جرم دیگری تحت عنوان جرم خیانت در امانت ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس این دسته ، سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضا و یا استعمال ، تصاحب ، تلف یا مفقود نمودن اموال منقول و غیر منقول دیگران و یا اسناد تجاری مانند چک و سفته ، جرم بوده و مشمول مجازات است .

همچنین ، بر اساس ماده 675 الی 689 قانون مجازات اسلامی ، دسته دیگری از جرایم علیه اموال و مالکیت ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که شامل احراق و تخریب و اتلاف اموال دیگران بوده و انواع آن ، شامل تخریب مواردی چون محل مسکونی ، باغ ها ، کشتی ها کارخانه و انبار و مواردی از این قبیل و یا سوزاندن اموال و اسناد دیگران می باشد .

به موجب مواد 690 الی 696 قانون مجازات اسلامی ، دسته و انواع دیگری از جرایم علیه اموال و مالکیت ، با عنوان هتک حرمت نمودن منازل و املاک دیگران ، شناسایی شده است که با موضوعاتی همچون تصرف عدوانی املاک دیگران با قهر و غلبه و یا ورود غیر قانونی به منزل دیگران ، در ارتباط است . پیشنهاد می شود در همین رابطه ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

بیشتر بخوانید: اختصاصی بودن مالکیت چیست

 

مجازات جرایم علیه اموال و مالکیت

در قانون مجازات اسلامی ، در کنار جرایم علیه اشخاص ، که ناظر بر ارتکاب جرم علیه تمامیت جسمانی افراد می باشد ( از قبیل جرم قتل ، ضرب و جرح و غیره ) ، دسته و انواع دیگری از جرایم با عنوان جرایم علیه اموال و مالکیت نیز ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که در قسمت قبل ، به معرفی برخی از انواع جرایم علیه اموال و مالکیت ، پرداخت شد .

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که مجازات جرایم علیه اموال و مالکیت چیست . به عبارت دیگر ، در صورت ارتکاب جرم علیه اموال و مالکیت ، مرتکب به چه مجازاتی محکوم خواهد شد . در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در قانون مجازات اسلامی ، یک مجازات خاص برای ارتکاب جرم علیه اموال و مالکیت ، مورد پیش بینی قرار نگرفته است .

بر این اساس ، در صورتی که هر یک از انواع جرایم علیه اموال و مالکیت رخ داده باشد ، مرتکب ، به مجازات مخصوصی که در قانون مجازات تعیین شده است ، محکوم خواهد شد . به همین دلیل ، مجازات جرمی همچون سرقت ، با مجازات جرم کلاهبرداری یا تخریب و احراق ، متفاوت خواهد بود و قاضی دادگاه ، پس از احراز عنصر مادی هر کدام از جرایم مذکور ، مجازات مخصوصی که در قانون مقرر شده است را مورد حکم قرار خواهد داد .

بیشتر بخوانید: حکم ورود به منزل

 

نحوه شکایت و رسیدگی به جرایم علیه اموال و مالکیت

یکی از مهم ترین انواع و دسته های جرایم مذکور در قانون مجازات اسلامی ، جرایم علیه اموال و مالکیت می باشد که هر یک از مصادیق و انواع جرایم مربوطه ، مجازات مخصوص به خود را دارد و در صورتی که شخصی ، مرتکب جرمی همچون جرم سرقت ، جرم تخریب ، جرم کلاهبرداری ، خیانت در امانت و ... شود ، قاضی با ملاحظه قانون و احراز عناصر جرم ، حکم به مجازات مرتکب ، صادر خواهد کرد .

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که نحوه شکایت و رسیدگی به جرایم علیه اموال و مالکیت به چه صورت است و در صورتی که شخصی قصد داشته باشد از ارتکاب هر یک از انواع جرایم علیه اموال و مالکیت ، شکایت نماید ، چه اقداماتی را باید انجام دهد ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه شکایت از جرایم علیه اموال و مالکیت ، به این صورت است که شخص بزه دیده ، برای شکایت از این جرایم ، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و پس از ثبت نام در سامانه ثنا ، اقدام به ثبت شکایت نماید . به این منظور ، کافیست یک نمونه شکواییه سرقت ، شکواییه خیانت در امانت ، کلاهبرداری و یا سایر جرایم مربوطه ، تهیه شده و با ضمیمه نمودن اسناد و مدارک لازم و پرداخت هزینه دادرسی ، به ثبت برسد .

نحوه رسیدگی به جرایم علیه اموال و مالکیت ، به این صورت است که پس از ثبت شکایت ، پرونده ، به دادسرا ارجاع شده و مقامات دادسرا ، اقدام به انجام رسیدگی مقدماتی می نمایند . در صورتی که با توجه به اسناد و مدارک موجود در پرونده ، ارتکاب جرم علیه اموال و مالکیت توسط متهم احراز نشود ، قرار منع تعقیب صادر شده و در غیر این صورت ، پرونده ، با صدور قرار مجرمیت ، برای صدور حکم ، به دادگاه کیفری ارجاع می شود .

در این شرایط ، دادگاه ، با ملاحظه پرونده مقدماتی و با لحاظ قوانین مربوطه ، پس از احراز ارتکاب یکی از جرایم علیه اموال و مالکیت ، حکم مبنی بر مجازات مرتکب صادر نموده و این حکم ، جهت اجرا ، به واحد اجرای احکام کیفری ارجاع می گردد . پیشنهاد می شود در همین رابطه ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

در ادامه بخوانید: انواع دعاوی راجع به اموال غیر منقول

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرایم علیه اموال و مالکیت در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرایم علیه اموال و مالکیت پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- جرایم علیه اموال و مالکیت چیست ؟

2- انواع جرایم علیه اموال و مالکیت کدامند ؟

3- مجازات جرایم علیه اموال و مالکیت چیست ؟

---

نظرات کاربران