جرم کلاهبرداری و عناصر آن

در این مقاله به بررسی جرم کلاهبرداری و عناصر آن می پردازیم . 

کلاهبرداری در لغت به معنای شیادی و حقه بازی ، به فریب و دروغ مال دیگران را گرفتن می باشد . جرم به سه دسته تقسیم می شود : جرایم علیه اشخاص ، جرایم علیه اموال و جرایم علیه امنیت . جرم کلاهبرداری جزو جرایم علیه اموال محسوب می گردد که امروزه گسترش پیدا کرده است . هر جرم دارای عناصر مادی و معنوی و قانونی است . در موادی از قانون تشديد مجازات مرتكبين ارتشا ، اختلاس و كلاهبرداري به بیان این جرم و عناصر و میزان مجازات آن پرداخته شده است . برای تشخیص اینکه به عمل انجام شده جرم کلاهبرداری اطلاق شود نیاز است که ابتدا با ماهیت و عناصر آن اشنا شویم . از این رو در این مقاله به بررسی ارکان جرم کلاهبرداری و عناصر آن می پردازیم .

عنصر قانونی جرم کلاهبرداری

همانطور که در مقاله جرم چیست بیان کردیم ، عنصر قانونی جرم یعنی این که آن عمل ارتکابی طبق قانون جرم محسوب شده باشد . کلاهبرداری در قانون تشديد مجازات مرتكبين ارتشا، اختلاس و كلاهبرداري ، جرم شناخته شده است و مانند پولشویی، از جرایم علیه اموال می باشد. برطبق ماده 1 این قانون "هر كس از راه حيله و تقلب مردم را به وجود شركت‌ها ، تجارتخانه‌های یا كار‌خانه‌ها یا مؤسسات موهوم يا به داشتن اموال و اختيارات واهي فريب دهد و یا به امور غير‌ واقع اميد‌وار نمايد يا از حوادث و پيش‌‌آمد‌هاي غير‌ واقع بتر‌ساند و يا اسم و يا عنوان مجعول اختيار كند و به يكي از وسايل مذكور يا وسايل تقلبي ديگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حواله جات یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصيل كرده و از اين راه مال ديگري را ببرد كلاهبر‌دار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش ، به حبس از يك تا 7سال و پر‌داخت جزاي نقدي معادل مالي كه اخذ كرده است، محكوم مي‌شود . " 

 طبق ماده فوق کلاهبرداری از طریق فریب دادن افراد با استفاده از وسایل متقلبانه صورت می گیرد ، برای مثال کلاهبردار ممکن است خود را دارای شرکت یا سرمایه دار معرفی کند و برای این کار وسایل تقلبی فراهم کند تا بتوانند اعتماد مردم را جلب کرده و تا اموال و دارای مردم را بگیرد و با خود ببرد ، اینگونه کلاهبرداری صورت می گیرد .  

عنصر مادی جرم کلاهبرداری

عنصر مادی جرم کلاهبرداری، از جمله کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر، عبارت است از فعلی که همراه با سوءنیت و فریب فرد مقابل انجام می شود . در واقع برای تحقق جرم کلاهبرداری وجود چند شرط لازم و ضروری است اول باید مانور متقلبانه صورت گیرد به این معنا که تقلبی بودن وسایل یا هرنوع عملیات خلاف واقع یا حتی عناوین مورد استفاده فرد کلاهبردار به منظور فریب افراد استفاده شود . مثلا : فردی به دروغ خود را صاحب شرکت معرفی می کند سپس اشخاص فریب خورده و به او اعتماد کرده و فرد کلاهبردار مال افراد را تحصیل می کند و می برد ، به این فعل انجام شده توسط کلاهبردار عنصر مادی جرم کلاهبرداری می گویند . 

عنصر روانی جرم کلاهبرداری

عنصر روانی یا معنوی جرم کلاهبرداری زمانی محقق می شود که کلاهبردار عمدا و با قصد فریب و سونیت و همراه با خودآگاهی قصد بردن مال فرد مقابل را دارد . بنابراین برای تحقق جرم کلاهبرداری علاوه بر اینکه باید عنصر قانونی و مادی آن محقق شود یعنی طبق قانون جرم شناخته شده باشد و فعل باید به صورت مانور متقلبانه صورت گرفته باشد . کلاهبردار باید قصد فریب و سو نیت هم داشته باشد ، اینگونه جرم کلاهبرداری محقق می گردد . ​

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرم کلاهبرداری و عناصر آن ، در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا از طریق مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم کلاهبرداری و عناصر آن پاسخ دهند .