اوراق ارزی چیست

اوراق ارزی یکی از انواع اوراق بهادار است که مبتنی بر سرمایه گذاری در بازار ارز است و از شرایط خرید آن داشتن 18 سال تمام است. نحوه خرید این اوراق مراجعه با کارت ملی به شعب بانک ملی است. قیمت این اوراق بر اساس نرخ ارز در زمان خرید و سود آن بر اساس نرخ ارز در سررسید مشخص می شود.

در شرایط تورمی حاکم بر اقتصاد، مهم ترین دغدغه افراد حفظ و افزایش ارزش دارایی هایشان است و یکی از روش هایی که از طریق آن برای سرمایه گذاری اقدام می شود، خرید و نگهداری ارز و فروش آن با قیمت بالاتر است. این امر به تورم و نوسان بیشتر قیمت ها در جامعه دامن می زند.

اوراق ارزی به عنوان ابزاری برای کنترل و بهبود شرایط بازار ارز معرفی شدند در نتیجه آگاهی از شرایط و جزئیات سرمایه گذاری بر روی این اوراق برای عموم افراد جامعه خصوصا افرادی که قصد سرمایه گذاری در بازار ارز را دارند ضروری بوده و مهم است که این افراد اطلاعات خود را در این حوزه افزایش دهند.

در این مقاله به توضیح ماهیت اوراق ارزی و انواع و شرایط آن پرداخته خواهد شد و سود و قیمت این اوراق توضیح داده می شود. در ادامه نیز نحوه خرید، سررسید و مهلت خرید اوراق ارزی بررسی خواهد شد تا خوانندگان اطلاعات کافی در خصوص این مقوله کسب نمایند.

اوراق ارزی چیست؟

یکی از سوالات سرمایه گذاران در بازار های مالی این مورد است که "اوراق ارزی چیست؟" در پاسخ باید گفت اوراق ارزی اسناد بهاداری هستند که توسط یک نهاد برای تامین مالی منتشر شده و علی رغم سود ارزی این اوراق، افراد برای خرید آن نیازی به ارز نداشته و با پول رایج کشور قادر به خریداری اوراق ارزی هستند. این اوراق در شرایط نوسانی بازار ارز و تورم حاکم بر اقتصاد، راهی برای حفظ ارزش دارایی های افراد و کسب سود از تغییر قیمت ارز های مختلف است.

در این نوع اوراق، نهاد ناشر تضمین می کند که در سررسید ذکر شده بر اساس ما به التفاوت قیمت ارز در زمان خرید اوراق و در زمان سررسید، سود به دارندگان اوراق پرداخت کند. در نتیجه دارندگان اوراق بدون داشتن ارز از سود ناشی از نوسانات این بازار بهره مند می شوند. به عنوان مثال فردی با قیمت دلار 30 هزار تومان اوراق ارزی می خرد و در زمان سررسید قیمت دلار به 35 هزار تومان می رسد. در نتیجه نهاد ناشر ما به التفاوت 5 هزار تومانی به علاوه اصل مبلغ اوراق را به دارنده اوراق پرداخت می کند.

انواع اوراق ارزی

در خصوص انواع اوراق ارزی باید ذکر کرد که این اوراق تنها به یک صورت وجود داشته و به فروش می رسند. اوراق ارزی در واقع نوعی از اوراق قرضه هستند که بر اساس مبادلات ارزی به سود دهی رسیده و به دارندگان سود پرداخت می کنند. هدف از انتشار اوراق ارزی، کاهش تقاضای خرید دلار در بازار بوده و به جای آن ناشر اوراق، ارز مربوطه را برای دارنده اوراق نگهداری کرده و علاوه بر تامین امنیت، سود مناسبی هم به دارنده در زمان سررسید پرداخت می کند.

اوراق ارزی به عنوان گزینه ای برای ایجاد تنوع در دارایی ها مطرح شده و خریداران می توانند از مزایای مختلف در اختیار داشتن این اوراق بهره مند شوند. این اوراق به منظور تسهیل و گسترش ابزار های مالی در شبکه بانکی طراحی و عرضه شده است. دلیل سرمایه گذاری افراد مختلف در بازار ارز، حفظ ارزش دارایی در مقابل تورم غیر قابل پیش بینی اقتصاد بوده که با معرفی اوراق ارزی، روش مناسبی برای این سرمایه گذاری اندیشیده شد.

شرایط اوراق ارزی

شرایط اوراق ارزی با سایر اوراق بهادار موجود در بازار کمی متفاوت است. این اوراق سه ماهه منتشر شده و از آبان ماه سال 1401 از طریق شعب ارزی بانک ملی قابل خریداری بوده است. امکان معامله اوراق ارزی در بازار ثانویه و انتقال آن به غیر وجود نداشته و تنها در زمان سررسید یا زودتر از آن قابلیت عرضه به شعب بانک مرکزی و دریافت سود و اصل مبلغ اوراق وجود دارد. افراد حقیقی بالای 18 سال می توانند این اوراق را با حداقل مبلغ 1000 دلار و حداکثر مبلغ 4000 دلار خریداری کنند.

از شرایط اوراق ارزی می توان به امکان تحویل مبلغ آن در سررسید به صورت ارزی اشاره کرد که البته در این حالت در زمان سررسید معادل 7درصد مبلغ ریالی نرخ توافقی دلار در روز قبل، از دارنده اوراق حق الوکاله دریافت می شود اما در صورت پرداخت ریالی مبلغ، حق الوکاله ای اخذ نخواهد شد. همچنین این اوراق معاف از مالیات هستند. هر متقاضی تنها می تواند یک بار با کد ملی خود اقدام به خرید اوراق ارزی کند. این موضوع به علت جلوگیری از سوداگری در بازار اوراق ارزی است.

سود اوراق ارزی

سود اوراق ارزی همانطور که در بخش های قبلی مقاله ذکر شد، مبتنی بر نوسانات قیمتی بازار ارز است و این امر به این معناست که اوراق ارزی سود تضمین شده ای ندارند. گرچه ناشر اوراق یعنی بانک مرکزی متعهد می شود که ما به التفاوت قیمت ارز در زمان خرید اوراق و زمان سررسید را به دارنده اوراق بپردازد اما اگر در زمان سررسید اوراق ارزی، بازار ارز نوسان منفی داشته باشد، این کاهش قیمت بر مبلغ دریافتی دارنده اوراق تاثیر گذار خواهد بود.

قیمتی که مبنای تسویه بانک مرکزی با دارندگان اوراق ارزی است، قیمت ارز در روز قبل از سررسید در بازار ارز توافقی است و تسویه می تواند به صورت خرید اوراق توسط بانک مرکزی و پرداخت مبلغ توافق شده به صورت ریالی و یا پرداخت دلار فیزیکی به دارنده اوراق با دریافت حق الوکاله 7 درصدی باشد. برخی از دارندگان اوراق ترجیح می دهند مبلغ اوراق و سود آن را به صورت ارزی دریافت کنند در نتیجه با پرداخت حق الوکاله به بانک مرکزی، دلار فیزیکی خود را تحویل می گیرند.

قیمت اوراق ارزی

قیمت اوراق ارزی، تابعی از قیمت ارز در زمان خرید اوراق است. در واقع هدف از انتشار اوراق ارزی ایجاد جایگزینی برای خرید فیزیکی دلار از بازار آزاد بود بنابراین منطقی است که قیمت آن با قیمت ارز در بازار آزاد برابری کند. اما در برخی موارد دیده شده که خریداران اوراق ارزی رقمی کمتر از نرخ ارز در بازار آزاد پرداخت کرده اند. دلیل این امر این است که قیمت اوراق ارزی بر اساس قیمت ارز در روز قبل در بازار ارز توافقی محاسبه می شود.

از جهت محاسبه قیمت، گاهی اوراق ارزی جذابیت بیشتری برای خریداران از خرید ارز فیزیکی دارد. نکته ای که باید در نظر داشت این است که خرید اوراق ارزی صرفا به صورت پرداخت ریالی مبلغ آن امکان پذیر است. طبق قوانین پیش بینی شده در زمینه اوراق ارزی، بانک عامل موظف است در صورت درخواست دارنده اوراق مبنی بر بازخرید اوراق، در همان روز با وی مبلغ محاسبه شده را تسویه کند.

نحوه خرید اوراق ارزی

نحوه خرید اوراق ارزی به این صورت است که اشخاص ایرانی بالای 18 سال می توانند با در دست داشتن مدارک هویتی خود مانند کارت ملی و یا شناسنامه به شعب ارزی بانک ملی مراجعه کرده و اقدام به خرید این اوراق نمایند. پرداخت وجه اوراق ارزی تنها به صورت ریالی امکان پذیر بوده و امکان پرداخت با دلار یا سایر ارز ها وجود ندارد و همچنین باید توجه داشت که این اوراق مانند خرید اوراق سکه قابل انتقال به غیر و خرید و فروش در بازار ثانویه نبوده و تنها امکان بازخرید آن از سوی بانک مرکزی وجود دارد.

نحوه خرید اوراق ارزی به صورت مستقیم با کد ملی توسط متقاضیان از بروز سوداگری و سفته بازی در بازار این اوراق جلوگیری می کند. همچنین عدم وجود امکان معامله این اوراق در بازار ثانویه در راستای تحقق همین موضوع است. انتشار اوراق ارزی ابزاری برای سیاست گذاری اقتصادی و سامان بخشی به بازار عرضه و تقاضای ارز بود در نتیجه اندیشیدن این تمهیدات برای موفقیت اهداف مورد نظر ضروری به نظر می رسید.

سررسید اوراق ارزی

طبق اطلاعیه های موجود، اشخاص از روز 25 آبان ماه سال 1401 با در دست داشتن مدارک هویتی خود و مراجعه به شعب ارزی بانک ملی و پرداخت معادل ریالی حداقل 1000 دلار و حداکثر 4000 دلار امکان خرید اوراق ارزی را داشتند. سررسید اوراق ارزی سه ماهه و تا 25 بهمن ماه 1401 در نظر گرفته شده بود و اعلام شده بود که در زمان سررسید امکان تحویل فیزیکی ارز با کسر حق الوکاله بانک مرکزی نیز فراهم است.

وجود سررسید سه ماهه این اوراق برای برخی از خریداران به واسطه تامین امنیت دارایی آن ها و پرداخت سود در یک بازه کوتاه مدت جذابیت داشت اما در طرف دیگر افرادی بودند که به وضعیت غیر قابل پیش بینی بازار ارز خوش بین نبوده و احتمال کاهش ارزش دارایی های خود در قالب اوراق ارزی را می دادند اما باید در نظر گرفت که حتی در صورت نوسان منفی بازار ارز، خریداری این اوراق از نگهداری فیزیکی ارز سودآور تر بوده چرا که در سررسید اصل مبلغ زمان خریداری اوراق پرداخت می شده است.

مهلت خرید اوراق ارزی

پس از معرفی اوراق ارزی به عنوان یک ابزار مالی و وسیله ای برای سامان بخشی به بازار عرضه و تقاضای ارز، اعلام شد که متقاضیان می توانند از تاریخ 25 آبان سال 1401 اقدام به خریداری این اوراق کنند و سررسید آن سه ماهه و تا 25 بهمن سال 1401 در نظر گرفته شد. در نتیجه متقاضیان امکان خرید این اوراق در بازه سه ماهه را داشتند اما قیمت خرید آن در روز های مختلف متفاوت بوده و بر اساس نرخ ارز روز قبل در بازار توافقی محاسبه می شد.

همچنین مشخص است که در سررسید ذکر شده اصل مبلغ اوراق ارزی به همراه ما به التفاوت نرخ ارز در زمان خرید اوراق و نرخ ارز در زمان بازپرداخت به دارندگان باز گردانده می شود و در صورتی که بازار طی این مهلت سه ماهه با نوسان منفی مواجه بوده باشد، تنها اصل مبلغ اوراق به افراد عودت داده می شود. مهلت خرید اوراق ارزی از این جهت حائز اهمیت بود که در شرایط نوسانی بازار ارز، قیمت این اوراق می توانست کمتر از نرخ ارز در بازار آزاد باشد و از این جهت هم برای خریدار منجر به سود شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه خرید اوراق ارزی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه خرید اوراق ارزی پاسخ دهند.