تقسیم نامه دستی

تقسیم نامه دستی، سندی عادی است که در خصوص اموال مشاعی، میان شرکا، آن هم در صورت وجود شرایطی نظیر رضایت تمامی شرکا و عدم از مالیت افتادن حصه یک یا چند شریک به موجب تقسیم، تنظیم می شود و نحوه نوشتن نمونه متن آن، با درج اطلاعات هویتی طرفین، اطلاعات موضوع تقسیم، سهم هر فرد و امضای سند، می باشد.

مالکیت افراد بر اموال، می تواند بر اساس اعمال حقوقی نظیر عقود و ایقاعات یا برخی وقایع حقوقی نظیر ارث و ولادت و.... اتفاق افتد و بدین ترتیب، خواهند توانست، بر اساس حق مالکیت ایجاد شده، در اموال خود، هرگونه تصرفی که می خواهند را داشته باشند و از اموال خود، بهره ببرند. 

یکی از انواع مالکیت بر اموال، مالکیت مشاعی است که معمولا، بر اثر عواملی نظیر ارث، ایجاد می گردد و در اغلب موارد، افراد برای تصرف مالکانه و خرید و فروش مالی که در مالکیت آن ها است، نیازمند تنظیم تقسیم نامه دستی می گردند و همین امر، ضرورت اطلاع از چیستی، شرایط و نحوه نوشتن این امر را ایجاب می نماید.

لذا، در مقاله حاضر، به این پرسش که تقسیم نامه دستی چیست، پاسخ داده خواهد شد و شرایط، نحوه نوشتن، مدارک لازم، هزینه و اعتبار آن، بررسی می گردد و در نهایت، نمونه متن و فایل دانلود نمونه متن تقسیم نامه دستی، خدمت خوانندگان محترم، ارائه می شود.

تقسیم نامه دستی چیست

قبل از ذکر شرایط تقسیم نامه دستی، باید تعریفی اجمالی از مفهوم حقوقی تقسیم نامه، ارائه کرد و گفت که تقسیم نامه دستی چیست. بر اساس آنچه از قانون مدنی و قانون ثبت اسناد و املاک برداشت می شود، می توان گفت؛

 وقتی مالی، به علت عوامل قهری، نظیر ارث یا ارادی، نظیر عقد بیع، بین دو یا چند نفر، مشاعی است و به عبارتی، در آن، به صورت مشاعی شریک هستند، با استفاده از سندی به نام تقسیم نامه، می توان سهم هریک از افراد را از مال مشاعی، معیین کرد.

تا پیش از تنظیم تقسیم نامه که می تواند به صورت رسمی یا دستی، تنظیم شود، تمامی شرکای مشاعی، در جزء جزء مال، شریک بوده و صرفا با اجازه شرکا، حق تصرف خواهند داشت. هیچ کس، بدون اذن سایر شرکا، نمی تواند، تصرف کرده یا مال مشاعی را انتقال دهد و به عبارتی، در سهم خود، هر گونه دخل و تصرفی که می خواهد بنماید و در خصوص زمین و ملک، اقدام به افراز از طریق ثبت و سپس، اخذ سند تک برگی کند. 

اما تقسیم نامه دستی، این سند عادی، به افراد دارای مال مشاعی، این امکان را می دهد که از حصه و سهم خود، آگاه شده و بتوانند به صورت قانونی و اذن شرکای دیگر، در مال و حصه خود، به موجب تقسیم نامه دستی، تصرف کنند.

شرایط تقسیم نامه دستی

در تیتر قبل، توضیح دادیم که تقسیم نامه دستی، سندی عادی است که شرکای مشاعی، به موجب آن، اقدام به تقسیم نمودن مال مشاعی و تعیین حصه هر شریک از مال، به توافق، میان خود نموده اند و پس از این تنظیم، در صورتی که شرایط قانونی، رعایت گردد، تقسیم نامه، دارای اثر خواهد بود و افراد، اجازه تصرف بدون اذن شرکای دیگر در مال را خواهند داشت. شرایط تقسیم نامه دستی، به شرح زیر است:

مالی که در خصوص آن، تقاضای تنظیم تقسیم نامه دستی وجود دارد، وقفی نباشد و بین شرکا، فرد محجوری وجود نداشته و همه شرکا، از اهلیت قانونی لازم، اعم از رشد، عقل و بلوغ برخوردار بوده و با رضایت و قصد، اقدام به تنظیم تقسیم نامه کنند.

تقاضای تمامی یا یکی از شرکا و ذینفعان بر تنظیم تقسیم نامه؛ مستفاد از ماده 589 قانون مدنی، جز در موارد استثنایی، نظیر ممنوعیت قانونی یا الزام شرکا بر عدم تقسیم، هر شریک در مال مشاعی، هر زمان که بخواهد، می تواند، تقاضای تقسیم مال مشاعی را داشته باشد.

رضایت و توافق شرکا در تنظیم تقسیم نامه؛ مستفاد از ماده 591 قانون مدنی، چنانچه تمامی شرکا توافق و رضایت بر تنظیم تقسیم نامه دستی نداشته باشند، می توان الزام آن ها را از طریق دادگاه، به تقسیم مال مشاعی، درخواست نمود.

عدم از مالیت افتادن حصه تمام یا برخی از شرکا؛ مستفاد از ماده 595 قانون مدنی، تنظیم تقسیم نامه مال مشاعی، به نحوی که سبب از مالیت افتادن حصه یک یا چند نفر از شرکا شود، ممنوع است.

به ثبت رسیدن تقسیم نامه به طور رسمی، جهت جلوگیری از از اعتبار افتادن آن، نزد ادارات و محاکم، مستفاد از آنچه در ماده 46 قانون ثبت احوال و اسناد کشور آمده است. همچنین، بر اساس آنچه در ماده 601 قانون مدنی به آن، اشاره شده؛ در صورت تنظیم تقسیم نامه به غلط، تقسیم نامه، باطل خواهد بود.

نحوه نوشتن تقسیم نامه دستی

پس از توضیح اینکه تقسیم نامه دستی چیست و شرایط تنظیم آن چه می باشد، در این بخش از مقاله، نحوه نوشتن این سند، برای برخورداری از اعتبار کافی، به عنوان دلیلی از ادله اثبات دعوا، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نحوه نوشتن تقسیم نامه دستی اعم از اینکه در فرم های از پیش آماده نوشته شود یا در یک کاغذ سفید و با دست خط یکی از طرفین یا شخصی ثالث، به شرح زیر است:

در بخش مشخصات طرفین تقسیم نامه، باید، نام و نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و شماره تماس تمامی طرفین، با استفاده از مدارک هویتی آن ها، درج گردد.

سپس، در بخش مشخصات موضوع تقسیم نامه، باید، به طور دقیق، شرح و تفسیر مربوط به مال مورد تقسیم، نوشته و سپس، سهم هریک از طرفین از آن، مورد تصریح قرار گیرد.

در گام های آخر، باید شروط تقسیم نامه و مواردی که طرفین، حق برهم زدن و فسخ آن را خواهند داشت، نوشته و ذیل آن، توسط تمامی طرفین و حتی الامکان دو شاهد، امضا شده و برای اطمینان خاطر بیشتر و جلوگیری از ادعای انکار و تردید نسبت به امضا، (بهتر است) با استفاده از جوهر استامپ، اثر انگشت نیز زده شود.

مدارک لازم برای تنظیم تقسیم نامه دستی

مدارک لازم برای تنظیم تقسیم نامه دستی، یکی از مهم ترین مواردی است که افراد متمایل به تنظیم این سند، باید از آن، مطلع باشند، لذا، در این بخش از مقاله، در این خصوص، توضیح داده خواهد شد و نکات حقوقی لازم، مورد اشاره قرار خواهد گرفت.

در ابتدا، در خصوص مدارک لازم برای تنظیم تقسیم نامه دستی، باید این امر را مد نظر داشت که از آنجا که در خصوص امور مختلفی همچون زمین، ملک، ارث و... می توان اقدام به تنظیم تقسیم نامه دستی کرد، بنابراین، نمی شود مدارک مشخص و یکسانی را برای تنظیم تمامی تقسیم نامه ها نام برد.

اما، به طور کلی، برای تنظیم تقسیم نامه، به مدارکی همچون مدارک هویتی طرفین تقسیم نامه، سند و مدرک آنچه در خصوص آن، اقدام به تنظیم تقسیم نامه می شود و وکالت نامه دارای اعتبار و رسمی، چنانچه وکیل، از جانب یکی یا برخی از طرفین، اقدام به تنظیم تقسیم نامه می کند، نیاز است.

هزینه نوشتن تقسیم نامه دستی

با توجه به اینکه تقسیم نامه دستی یک سند است، اغلب افرادی که قصد تنظیم آن را دارند، در خصوص هزینه نوشتن آن، پرسش هایی مطرح می کنند. لذا، در این بخش از مقاله، در خصوص هزینه نوشتن تقسیم نامه دستی، توضیح داده خواهد شد و بررسی می گردد که آیا می توان این تنظیم را بدون هزینه انجام داد یا خیر.

در خصوص هزینه نوشتن تقسیم نامه دستی، باید این نکته را مد نظر قرارداد که چنانچه طرفین تقسیم نامه، تمایل داشته باشند متن این تقسیم نامه را یک متخصص یا وکیل تنظیم کند، باید حق الزحمه وکیل، مشاور و متخصص را بر طبق تعرفه تعیین شده، بپردازند. یعنی وکیل یا مشاور و هرکسی که تخصص تنظیم تقسیم نامه دستی را دارد، بابت زحمت خود، حق الزحمه تعیین کرده و دریافت می کند.

چنانچه طرفین تقسیم نامه دستی، بخواهند شخصا و بدون کمک مشاور یا متخصص و وکیل، اقدام به تنظیم این سند عادی نمایند، نیاز به پرداخت هیچ گونه هزینه ای نخواهد بود و در این شرایط، نوشتن تقسیم نامه دستی، هزینه ای دربر نخواهد داشت. 

اعتبار تقسیم نامه دستی

در پاسخ به این پرسش که اعتبار تقسیم نامه دستی چیست؟ باید اعتبار اسناد عادی را مورد برسی قرار داد، چراکه تقسیم نامه دستی، نوعی سند عادی است که توسط افراد مختلف، بسته به موضوع مورد نظرشان، اعم از ارث تا خرید و فروش زمین و... تنظیم می گردد.

قانون گذار، سند عادی را سندی می داند که توسط دفاتر اسناد رسمی و مامور صلاحیت دار، تنظیم نشده، بلکه، طرفین قرارداد، شخصا یا توسط شخصی ثالث، در فرم های از پیش آماده یا به صورت دست نویس، اقدام به تنظیم آن کرده اند. 

سندی که در فرم های از پیش آماده یا به صورت دست نویس تنظیم شود، تنها در صورتی دارای اعتبار خواهد بود که توسط طرفین و در صورت امکان، شهود، در کمال عقل و اختیار و رشد (در موضوعات مالی)، با قصد و اراده، تنظیم و امضا گردد. بدون امضا، این سند، فاقد اعتبار می باشد.

بنابراین، اعتبار تقسیم نامه دستی، اعتبار اسناد عادی بوده و در صورتی که دارای امضا یا اثر انگشت طرفین باشد و به عنوان ادله، در محکمه، به آن استناد شود، می توان نسبت به آن، ادعای جعل یا انکار و تردید مطرح کرد و مطابق تشریفات قانونی، به این ادعا، رسیدگی خواهد شد و سپس، حکم صادر می گردد.

دانلود نمونه متن تقسیم نامه دستی

در اختیار داشتن فایل دانلود نمونه متن تقسیم نامه دستی، این امکان را فراهم می آورد تا در صورت نیاز، به آن، مراجعه و به تناسب شرایط، از نمونه تقسیم نامه، به عنوان الگو، برای تنظیم تقسیم نامه در حیطه مورد نظر خود، استفاده کرد. لذا، در زیر، فایل دانلود نمونه متن تقسیم نامه دستی در خصوص ارث، قرار داده شده تا خوانندگان محترم، در صورت لزوم از آن، استفاده کنند و متن آن را به تناسب موضوع خود، اندکی تغییر دهند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه نوشتن و شرایط تقسیم نامه دستی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه نوشتن و شرایط تقسیم نامه دستی پاسخ دهند.