بیع صرف

از شرایط بیع صرف، طلا یا نقره بودن ثمن و مبیع و فی المجلس و حال پرداخت شدن آن ها، همچنین، قبض می باشد و از آثار آن، در صورتی که شرایط قانونی، رعایت گردد، انتقال مالکیت است. نحوه تنظیم قرارداد این بیع، با تکمیل اطلاعات طرفین عقد، موضوع و شروط آن می باشد که این امر، با کمک دانلود نمونه عقد های موجود، میسر است.

عقد بیع، رایج ترین عقد معینی است که همه افراد جامعه بدون اغراق، شخصا یا توسط افراد خانواده شان، با آن مواجه شده و یا از آثار این عقد، متاثر گشته اند. به همین جهت، قانون گذار، در قانون مدنی و با کمک فقه و شرع، انواع این عقد معین را مشخص و قواعد هر یک را ذکر نموده است.

یکی از انواع عقد بیع، بیع صرف بوده که امروزه، چندان رایج نیست و صرفا، میان برخی از اصناف، نظیر طلا فروشان یا نقره فروشان رواج دارد که تنها، در صورتی صحیح و دارای آثار خواهد بود که شرایط، مراحل و نحوه و قرارداد آن، به درستی رعایت گردد.

لذا، در مقاله حاضر، به این پرسش که شرایط بیع صرف چیست، پاسخ داده خواهد شد و مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف و آثار آن، مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ سپس، اثر قبض در این بیع، ذکر و پس از بررسی تفاوت آن با بیع عریه و سلم، فایل دانلود نمونه متن آن، ارائه می گردد.

شرایط بیع صرف چیست

برای پاسخ به این پرسش که شرایط بیع صرف چیست؟ باید شرایط صحت معامله و شرایط انعقاد قرارداد بیع به صورت کلی و بیع صرف، به صورت اختصاصی را از منظر حقوقی و قانون مدنی، مورد بررسی قرار داد، با توجه به در نظر گرفتن موارد مذکور، پاسخ سوال شرایط بیع صرف چیست؟ موارد زیر هستند:

وجود اهلیت (عقل، بلوغ، رشد)، قصد و رضا در طرفین عقد؛

مشخص و معین بودن موضوع معامله و مشروعیت جهت معامله؛

طلا یا نقره بودن جنس ثمن و مبیع؛ چرا که بیع صرف، بیعی است که در آن، یکی از ثمن و مبیع، طلا و دیگری، نقره یا هر دو طلا و هر دو نقره هستند.

بایع و مشتری، هر دو از لحاظ قانونی، مالک یا مجاز به تصرف در مبیع و ثمن باشند و از لحاظ قانونی، ممنوعیتی برای معامله توسط آن ها، وجود نداشته باشد.

ثمن و مبیع، حال و فی المجلس، میان بایع و فروشنده، رد و بدل شوند؛ با این توضیح که قبض، از شروط صحت این عقد و انتقال مالکیت مبیع و ثمن خواهد بود و تنها، پس از رعایت شرایط و موارد مذکور، آثار بیع صرف که در ادامه خواهیم گفت، ایجاد شده و عقد صحیح می باشد.

مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف

مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف، پرسش افرادی است که قصد انعقاد این عقد را دارند، لذا، با توجه به اهمیت اطلاع از این موضوع، در این بخش از مقاله، در خصوص این شرایط و مراحل، توضیح داده خواهد شد و مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

قانون گذار، جز در مواردی که استثنا نموده، نظیر عقد بیمه، انعقاد عقود به نحو شفاهی و کتبی را مطرح کرده و هر دو آن ها را نیز صحیح می داند. با این حال، با توجه به سختی اثبات عقد بیع صرف شفاهی، پیشنهاد می گردد این عقد، به صورت مکتوب منعقد گردد یا در صورت انعقاد شفاهی، حتما، در حضور حداقل دو شاهد، منعقد شود.

مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف به صورت کتبی نیز به این شکل خواهد بود که قرارداد بیع صرف، می تواند با یک سند دست نویس یا فرم های از پیش آماده (سند عادی) تنظیم شود و یا طرفین، به دفترخانه رفته و بخواهند، به موجب یک سند رسمی و نه عادی، قرارداد بیع صرف، توسط دفتردار، برای آن ها، تنظیم گردد.

در هر صورت، مراحل و نحوه تنظیم بیع صرف به این صورت خواهد بود که دفتردار یا هر یک از طرفین، با رعایت شرایط صحت قرارداد ها و عقد بیع صرف، با درج نام و مشخصات طرفین عقد، ویژگی های ثمن و مبیع، نحوه پرداخت، زمان انعقاد و شروط ضمن عقد و سپس امضای آن، اقدام به انعقاد قرارداد بیع صرف می نمایند.

آثار بیع صرف

عقود و تعهدات، منشا های مختلفی از جمله، اعمال حقوقی و وقایع حقوقی دارند و عقدهای ناشی از این منشا، دارای اثر حقوقی مخصوص به خود هستند. بیع صرف که از جمله اعمال حقوقی بوده و از عقد ناشی می شود نیز، از این امر مستثنی نخواهد بود فلذا، در این بخش از مقاله، در این خصوص که آثار بیع صرف چیست، توضیح داده خواهد شد.

با توجه به اینکه عقد بیع و انواع آن، دارای اوصافی هستند، جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این مطلب، مطالعه مقاله ای که در زیر، با همین عنوان در قسمت حتما بخوانید مقاله آمده، به علاقمندان این موضوع، پیشنهاد می گردد.

اثر قبض در بیع صرف

برای بررسی اثر قبض در بیع صرف و تاثیری که در ایجاد مالکیت دارد، باید ماده 364 قانون مدنی را مورد بررسی حقوقی قرار داد و نتیجه گرفت که مالکیت، در بیعی مانند بیع صرف، قبل از قبض اتفاق می افتد یا بعد از قبض. ماده ۳۶۴ قانون مدنی، مقرر می دارد:

"در بیع خیاری، مالکیت از حین عقد بیع است نه از تاریخ انقضا خیار و در بیعی که قبض شرط صحت است، مثل بیع صرف، انتقال از حین‌ حصول شرط است نه از حین وقوع بیع." با توجه به متن ماده 364 قانون مدنی، در خصوص اثر قبض در بیع صرف می توان گفت:

 قبض از شروط صحت آن قرار داده شده و مالکیت، در بیعی مانند بیع صرف، بعد از قبض اتفاق می افتد و این امر، به صراحت، در قسمت آخر ماده ۳۶۴ قانون مدنی که مقرر داشته "...مثل بیع صرف، انتقال از حین‌ حصول شرط است"، مورد تاکید قرار گرفته است.

تفاوت بیع صرف با بیع سلم و عریه

برای بیان تفاوت بیع صرف با بیع سلم و عریه، ابتدا باید، تعریفی از هر سه بیع و شرایط آن ها به طور اجمالی ذکر و سپس، به این پرسش که تفاوت بیع سلم و عریه با بیع صرف چیست؟ پاسخ داده شود. در زیر، تعریف و ارکان هر سه بیع مذکور، آمده است. 

بیع صرف، بیعی است که قبض، شرط صحت آن بوده و یکی از مبیع یا ثمن، طلا و دیگری، نقره یا هر دو طلا یا هر دو نقره است. یعنی در این بیع، عوضین (عوض و معوض) طلا و نقره هستند و باید مد نظر داشت که تفاوتی ندارد که کدام یک از عوضین (مبیع و ثمن) طلا باشد و کدام یک نقره و هم جنس بودن هر دو نیز، بلامانع است.

بیع سلم بیعی است موجل که در آن، تسلیم تمام یا قسمتی از مبیع، زمان دار بوده ولیکن، ثمن آن، فی المجلس و حال، پرداخت می گردد.

بیع عریه، بیعی است که در آن، میوه درخت خرمای شخصی که در ملک دیگری قرار دارد، در برابر میوه درخت خرما، مورد خرید و فروش واقع می شود. با این توضیح که میوه ای که بر درخت خرما موجود است، با تخمین مقدار آن توسط کارشناس، مبنی بر اینکه در صورت خشک شدن و تبدیل رطب به خرما، وزن آن چه مقدار خواهد شد، در برابر خرما معامله می گردد.

از لحاظ فقهی، در بیع عریه، شرط است که مالک عریه یا درخت خرما، تنها یک درخت در ملک شخص دیگر داشته باشد؛ با نظر کارشناس و به طور تخمینی، میوه درخت نخل یا خرما، محاسبه گردد و وزن تخمینی درخت خرما، با خرمایی که به عنوان بها، پرداخت می گردد، مساوی باشند (اگر بعد از خشک شدن، یکی از دیگری بیشتر شود، ایرادی در عقد، وارد نخواهد بود)؛ خرمایی که در ازای محصول عریه پرداخت می گردد که همان بهای کالا به صورت نقد می باشد، بنا بر روایات و اقوال مشهور، نباید از همان درخت باشد.

با توجه به مقدمات بالا، می توان گفت، از مهم ترین تفاوت های بیع عریه، سلم و صرف، این است که ثمن و مبیع بیع عریه، خرما هستند، لکن، ثمن و مبیع بیع صرف، طلا و نقره و در بیع سلم، بحث جنس ثمن و مبیع مطرح نیست و بیشتر بحث موجل بودن تقدیم تمام یا قسمتی از مبیع، مطرح می باشد. 

دانلود نمونه بیع صرف

پس از توضیح در این باره که بیع صرف چیست، شرایط آن چه می باشد و چه آثاری را در پی خواهد داشت، در این بخش از مقاله، متن و فایل دانلود نمونه بیع صرف، در اختیار خوانندگان محترم قرار داده خواهد شد تا در صورت لزوم و نیاز، با اندکی تغییر، از آن استفاده نمایند.

علاقمندان به دانلود فایل نمونه بیع صرف می توانند از طریق لینک زیر اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط بیع صرف در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط بیع صرف پاسخ دهند.