اثبات مالکیت زمین بدون سند

عدم وجود سند رسمی برای انتقال مالکیت و محرز شدن مالکیت در مراجع قضایی از مهم ترین شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند می باشد. به منظور اثبات مالکیت بر زمین بدون سند، شخص می بایست پس از ثبت نام در سامانه ثنا و تهیه مدارک لازم، به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست اثبات مالکیت را، ثبت و سپس باقی مراحل را از دادگاه پیگیری نماید.

یکی از دلائل و قرائنی که نشان می دهد، شخصی مالک زمینی است، وجود سند مالکیت به نام شخص می باشد. با این حال، در بسیاری از موارد پیش می آید که زمین در اداره ثبت اسناد و املاک کشور ثبت نشده و در نتیجه، فاقد سند رسمی می باشد. در چنین حالتی، اگر در مالکیت زمین اختلافی بروز نماید، مالک باید نسبت به اثبات مالکیت زمین بدون سند رسمی خود اقدام نماید.

یکی از سوالات متداولی که در این زمینه، برای افراد بروز می نماید این است که اثبات مالکیت زمین بدون سند، چگونه صورت می گیرد و در این راستا، چه فرآیند و مراحلی می بایست طی گردد. از طرف دیگر؛ اثبات مالکیت بر زمین بدون سند، مستلزم رعایت شرایط و ضوابط خاص آن و تهیه مدارک لازم نیز می باشد، به همین جهت، اطلاع از جزئیات این امر، موضوعی ضروری برای مالکان زمین بدون سند قلمداد می گردد.

از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، پس از پرداختن به این موضوع که شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند چه می باشد؛ به بیان مراحل و نحوه آن بپردازیم. سپس در خصوص مدارک لازم برای اثبات مالکیت زمین بدون سند صحبت خواهیم کرد و هزینه آن را ارائه خواهیم نمود. در انتها، نیز امکان دانلود یک نمونه دادخواست دعوی اثبات مالکیت زمین بدون سند برای متقاضیان فراهم خواهد گردید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.

شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند

مطابق ماده 1287 قانون مدنی در خصوص اسناد رسمی، تنها اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات‌ قانونی، تنظیم شده باشند، رسمی محسوب می گردند. بنابراین، چنانچه سندی در نزد اشخاصی، غیر از موارد فوق، تنظیم شده باشد؛ سند عادی محسوب می شود.

در بسیاری از موارد پیش می آید که شخص برای زمین خویش، سند رسمی تنظیم ننموده و ملک تنها دارای سند عادی به نام مالک خود می باشد یا این که ممکن است برای انتقال مالکیت سندی تنظیم نشده و انتقال، به وسیله معامله شفاهی رخ داده باشد، در این صورت، ممکن است که مالکیت صاحب زمین بر ملک، از سوی سایر افراد، مورد اعتراض قرار گرفته و ادعایی خلاف آن، مطرح گردد. از این رو، در این قسمت از مقاله قصد داریم، شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند رسمی را برای مالکان بیان نماییم.

اثبات مالکیت زمین بدون سند، به وسیله حکم دادگاه و در مواردی شکایت از منابع طبیعی و حکم دادگاه بعد از این شکایت، صورت می گیرد. بنابراین، اصلی ترین و مهم ترین شرط از شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند، اثبات این مالکیت در مراجع قضایی می باشد. به این منظور، شخص می بایست کلیه اسناد و مدارک مثبت انتقال مالکیت به خود نظیر اصل مبایعه نامه، شاهدین، سابقه احیا و مدارک مثبت ملی نبودن زمین و... را گردآوری نموده و در جلسات دادگاه حاضر نماید تا قاضی محکمه، حکم را به نفع او صادر نماید. 

نکته دیگر در شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند این است که دادخواست اثبات مالکیت، تنها می تواند برای زمین های بدون سند رسمی مطرح شود و دعوای اثبات مالکیت در خصوص زمین هایی که دارای سند رسمی هستند، قابل رسیدگی در دادگاه نیست و رسیدگی به آن در دادگاه، برخلاف قانون می باشد. پس شرط دوم در اثبات مالکیت ملک، فاقد سند رسمی بودن زمین است.

مراحل و نحوه اثبات مالکیت زمین بدون سند

در قسمت گذشته، پیرامون شرایط اثبات مالکیت زمین بدون سند توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که اثبات این مالکیت، به وسیله حکم دادگاه صورت می گیرد. در این میان ممکن است که عده ای از افراد با فرآیند این امر آشنا نبوده و از خود سوال نمایند که مراحل و نحوه اثبات مالکیت زمین بدون سند به چه صورتی است؟

برای اثبات مالکیت زمین بدون سند رسمی، شخص می بایست در ابتدا، دادخواست اثبات مالکیت را به دادگاه تقدیم نماید. به این منظور، لازم است که متقاضی در سامانه ثنا ثبت نام نموده و احراز هویت شده باشد. پس از آن، شخص می بایست به همراه مدارک لازم، نظیر مدارک هویتی، به نزد یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست اثبات مالکیت را تکمیل نماید.

پس از پر کردن فرم دادخواست و ضمیمه نمودن مدارک و همچنین، پرداخت هزینه های مربوطه، دفتر خدمات قضایی دادخواست را به مرجع صالح می فرستد. مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست اثبات مالکیت بر زمین بدون سند، دادگاه محل وقوع مال غیر منقول است.

پس از آن، متقاضی می بایست با مراجعه به سامانه ثنا و مشاهده ابلاغیه های مربوطه، از جزئیات رسیدگی به پرونده خود آگاه شده و پیگیری های لازم را انجام دهد. در صورتی که دادگاه، رای به مالکیت متقاضی بر زمین بدون سند دهد، شخص به عنوان مالک رسمی ملک شناخته می گردد. ذکر این نکته در این میان حائز اهمیت است که حکم اثبات مالکیت نیازی به صدور اجرائیه نداشته و فرد می تواند بلافاصله پس از صدور حکم، از حق مالکیت خود بر زمین استفاده نماید.

مدارک لازم برای اثبات مالکیت زمین بدون سند

یکی از پیچیده ترین دعاوی که در زمینه املاک در دادگاه ها و مراجع قضایی مطرح می شود، دعوی اثبات مالکیت می باشد. برای این که شخص بتواند مالکیت خود را بر زمین به اثبات رساند، لازم است که مدارک و اسنادی را در این زمینه تهیه نموده و به مراجع ذی صلاح تحویل دهد. مدارک لازم برای اثبات مالکیت زمین بدون سند به شرح زیر می باشد:

مدارکی هویتی متقاضی نظیر شناسنامه، کارت ملی، عکس و...

اسناد و مدارک دال بر مالکیت متقاضی بر ملک نظیر مبایعه نامه زمین که به صورت عادی تنظیم شده، شهادت شهود و... (در مواقعی که مالکیت زمین مزبور، از طریق ارث به متقاضی منتقل شده است، نیازی به ارائه قرارداد و یا مبایعه نامه نیست.)

رسید پرداخت وجه معامله (در صورت موجود بودن)

وکالت نامه (در صورتی که برای پیگیری امور وکیل اخذ می گردد.)

قاضی دادگاه مدارک و مستندات ارائه شده توسط خواهان را بررسی نموده و تصمیم گیری می نماید. در صورتی که قاضی، صحت ادله و اسناد متقاضی مبتنی بر مالکیت ملک را احراز نماید، حکم به مالکیت او صادر کرده و خواهان می تواند از حقوق مالکانه خود استفاده نماید.

هزینه اثبات مالکیت زمین بدون سند

در قسمت های گذشته، پیرامون شرایط، مراحل و مدارک لازم برای اثبات مالکیت بر زمین بدون سند توضیحاتی ارائه گردید و بیان شد که اثبات مالکیت زمین بدون سند، مستلزم طرح دادخواست در دادگاه می باشد. یکی از سوالات متداولی که در این زمینه مطرح می شود، بحث هزینه اثبات مالکیت زمین بدون سند می باشد.

همانطور که پیش تر بیان شد، برای طرح دادخواست اثبات مالکیت، شخص می بایست در ابتدا، در سامانه ثنا ثبت نام نماید. به منظور تکمیل فرآیند نام نویسی در این سامانه، شخص باید هزینه آن را پرداخت نماید و هر ساله، بر میزان آن، افزوده می شود.

پس از آن، شخص لازم است که مبلغی را بابت ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی پرداخت نماید. هزینه تنظیم و ثبت دادخواست بدوی در دفاتر خدمات قضایی مبلغ 410 هزار ریال تعیین شده است. علاوه بر این، خواهان می بایست هزینه های دادرسی و رسیدگی به پرونده را در محاکم قضایی به طور جداگانه پرداخت نماید. این هزینه برای دعاوی مالی و غیر مالی به طور جداگانه محاسبه شده که دعوای اثبات مالکیت زمین، جزو دعاوی مالی محسوب می شود.

هزینه دادرسی در دعاوی مالی حقوقی من جمله دعوای اثبات مالکیت، با توجه به ارزش منطقه ای ملک محاسبه می شود. ارزش منطقه ای ملک، توسط کمیسیون تقویم املاک محاسبه و به نهادهای ذی صلاح، ابلاغ می گردد. به طور کلی، هزینه دادرسی دعاوی اثبات مالکیت، در مرحله بدوی، برای ملکی با ارزش منطقه ای تا 20 میلیون تومان، 2/5 درصد ارزش زمین و برای ملکی با ارزش منطقه ای بیش از 20 میلیون تومان، 3/5 درصد بهای زمین، می باشد.

در مواردی که قولنامه گم شده و مالک درصدد اثبات مالکیت خود بر زمین می باشد، نیز می بایست با توجه به درصد های فوق، هزینه های دادرسی را محاسبه نمود. همچنین، در مواردی که برای محاسبه ارزش ملک از کارشناس دادگاه استفاده می شود یا فرد برای پیش برد ادعای خود از وکیل کمک می گیرد، می بایست هزینه کارشناس و وکیل را نیز به مبالغ فوق افزود.

دانلود نمونه دادخواست اثبات مالکیت زمین بدون سند

همانطور که پیش تر بیان شد، شخص می بایست پس از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، فرم دادخواست اثبات مالکیت را تکمیل نموده و مندرجات آن را پر نماید. به جهت آشنایی افراد با محتوای این نوع دادخواست، در این بخش از مقاله، امکان دانلود نمونه دادخواست اثبات مالکیت زمین بدون سند در جدول زیر فراهم شده است. افراد می توانند با دانلود این نمونه، از بندها و الزامات متن این دادخواست مطلع گردند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و مراحل اثبات مالکیت زمین بدون سند در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و مراحل اثبات مالکیت زمین بدون سند پاسخ دهند.