اثبات وقوع بیع

برخورداری از ادله و مدارک کافی، نظیر سند و یا شهادت، از جمله شرایط اثبات وقوع بیع، هستند که مراحل انجام این امر، بدین صورت خواهد بود که خواهان باید، با کمک نمونه دادخواست های موجود یا وکیل، دادخواست اثبات وقوع بیع را تنظیم و با ثبت و ارسال آن از طریق دفاتر خدمات قضایی، از دادگاه، تقاضای رسیدگی و صدور حکم، داشته باشد.

قانون مدنی که بخش اعظمی از مواد خود را به عقود، من جمله، عقد بیع، اختصاص داده، جز در موارد استثنایی، الزامی بر کتبی منعقد نمودن قرارداد ها نداشته و این بدین معنا می باشد که انعقاد قراردادها در خصوص انواع عقود، اعم از معین یا نا معین، هم به صورت شفاهی و هم به صورت کتبی، صحیح بوده و حاوی اثر قانونی خواهد بود. از همین رو، بسیاری از منعقد کنندگان قرارداد عقد بیع، اقدام به انعقاد شفاهی یا کتبی این عقد، بدون ثبت محضری، می نمایند.

مساله ای که در خصوص انعقاد قرارداد عقد بیع، به ویژه به صورت شفاهی و یا کتبی، در مواقعی که بعد از تنظیم مبایعه نامه، اقدام به انتقال سند و تنظیم سند رسمی نشده وجود دارد، این امر خواهد بود که ممکن است، عقد صورت گرفته مورد انکار واقع شود و بحث اثبات وقوع بیع، مطرح گردد که شرایط و مراحل مخصوص به خود را داشته و نیازمند اطلاع از نحوه تنظیم نمونه دادخواست اثبات وقوع بیع است.

لذا در مقاله حاضر، قصد داریم در خصوص شرایط و ادله، نحوه و مراحل، مدارک لازم و هزینه اثبات وقوع بیع، صحبت کرده و در نهایت، نمونه دادخواست این امر و فایل دانلود آن را ارائه نماییم تا خوانندگان محترم، در صورت نیاز، از آن استفاده کنند. 

شرایط و ادله اثبات وقوع بیع

قبل از توضیح شرایط و ادله اثبات وقوع بیع، لازم است تا اندکی در خصوص ماهیت این عقد و اثر آن صحبت کرده و بگوییم که ادله اثبات از منظر قانون آیین دادرسی مدنی چیست، سپس، بر مبنای مقدمات ذکر شده، شرایط و ادله اثبات وقوع بیع را شرح دهیم. 

عقد بیع، یکی از انواع عقود معین، معوض و لازم در قانون مدنی است که تعریف قانونی آن، بر اساس ماده 338 قانون مدنی، "تملیک عین، به عوض معلوم" می باشد و می تواند در خصوص اموال منقول یا غیر منقول، صورت گیرد. یعنی، دو نفر به عنوان خریدار و فروشنده (بایع و مشتری) و مالی به عنوان موضوع عقد بیع، موجود خواهند بود و بایع، در قبال ثمن معامله، مالکیت موضوع عقد بیع را به خریدار، منتقل می کند.

در واقع، اثر این عقد، ایجاد و انتقال مالکیت است و تنها در صورتی ایجاد خواهد شد که شرایط عمومی انعقاد قراردادها و شرایط اختصاصی عقد بیع، در این عقد، رعایت شده باشد. از جمله این شرایط، وجود اهلیت در طرفین، مشخص و معین بودن موضوع، مشروعیت جهت و وجود قصد و رضا، همچنین، قانونی بودن تصرف بایع در موضوع عقد بیع و مشتری، در ثمن این عقد، می باشد.

شایان ذکر است که قانونگذار، امکان انعقاد کتبی (به موجب سند عادی یا رسمی) یا شفاهی عقد بیع را پیش بینی نموده و عقد بیعی که با یکی از شیوه های مذکور، منعقد گردد، در صورت رعایت شرایط عمومی و اختصاصی انعقاد قرارداد بیع، صحیح خواهد بود.

اما، در پاره ای از موارد، به ویژه در زمانی که عقد بیع، شفاهی یا به موجب مبایعه نامه که سندی عادی است، منعقد شده، ممکن است بحث انکار عقد و یا انکار و تردید در سند عادی عقد بیع، مطرح گردد و در این شرایط، مساله اثبات وقوع بیع، پیش کشیده شود. در چنین شرایطی، خواهان اثبات وقوع بیع، باید با کمک ادله اثبات دعوا و با طی کردن نحوه و مراحل قانونی، نسبت به اثبات وقوع بیع، اقدام کند.

قانون گذار، ادله اثبات دعوا در امور حقوقی را در قانون آیین دادرسی مدنی، تعیین کرده است و بنابراین، طرفین دعوای حقوقی، نظیر اثبات وقوع بیع، در مواردی که با بحث اثبات این عقد مواجه می شوند، باید از آن ها، آگاه باشند. سند، اقرار، شهادت، سوگند و امارات، از جمله ادله اثبات دعاوی حقوقی هستند و خواهان اثبات وقوع بیع، در مقام دعوا و خوانده اثبات وقوع بیع، در مقام دفاع، حسب مورد و بسته به شرایط، می توانند از آن ها، استفاده کنند.

مراحل و نحوه اثبات وقوع بیع

در صورت مواجه شدن با مساله اثبات وقوع بیع که معمولا در پی انکار قرارداد شفاهی یا کتبی به موجب سند عادی مطرح می گردد، باید از مراحل و نحوه اثبات وقوع بیع مطلع بود تا بتوان با یک اقدام به موقع، نسبت به احقاق حق، اقدام نمود. مراحل و نحوه اثبات وقوع بیع، به ترتیب زیر است:

در ابتدا، فرد خواهان اثبات وقوع انواع بیع، باید نسبت به تشکیل حساب کاربری سامانه ثنا و تنظیم دادخواست این امر، اقدام نماید که تشکیل حساب کاربری سامانه ثنا، با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه اینترنتی به سایت adliran.ir و انتخاب گزینه سامانه احراز هویت بر خط، امکان پذیر بوده و تنظیم دادخواست نیز با کمک گرفتن از نمونه دادخواست های اثبات وقوع بیع، یا کمک گرفتن از مشاور یا وکیل، قابل انجام است.

سپس، خواهان دعوای حقوقی اثبات وقوع بیع، باید با در دست داشتن نام کاربری و رمز عبور حساب ثنای خود، همچنین، فایل ورد دادخواست تنظیم شده به کمک نمونه دادخواست های دیگر یا وکیل و مشاور، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و با تحویل مدارک مورد نیاز، همچنین پرداخت هزینه دادرسی دعوای خود، نسبت به ثبت و ارسال دادخواست خود به مرجع صالح، اقدام نماید.

در نهایت، دادخواست به دادگاه صالح، ارسال شده و پیامک ثبت آن و تشکیل پرونده در دادگاه، همچنین، ساعت و تاریخ جلسه رسیدگی، به خواهان و خوانده دعوا، از طریق سامانه ثنا، ابلاغ خواهد شد و طرفین، باید در موعد مقرر، با همراه داشتن ادله اثبات، در جلسه رسیدگی حاضر شده و اقدام به دفاع نمایند. 

دادگاه پس از بررسی ادله اثبات و شنیدن اظهارات طرفین و در صورت وجود شهود، اظهارات شهود، رای مقتضی و شایسته را صادر خواهد نمود و این رای، به طرفین، ابلاغ می گردد.

توصیه می شود، در صورتی که دعوا، در خصوص اثبات وقوع بیع مال غیر منقول نظیر زمین یا ملک است و مال غیر منقول مورد منازعه، از سابقه ثبتی برخوردار نیست، همچنین در خصوص و اموالی مانند خودرو، همراه با دادخواست اثبات وقوع بیع، خواسته الزام به تنظیم سند رسمی یا انتقال برگ سبز خودرو نیز مطرح گردد.

مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع

مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع، از مهم ترین نکاتی است که برای طرح این دعوا لازم بوده و نقش موثری در پیروزی در آن دارد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم پیرامون مدارک لازم در خصوص این دعوا، صحبت کرده و آن ها را نام ببریم. مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع، با در نظر گرفتن ادله اثبات دعوا که در تیتر یک از آن ها نام بردیم، همچنین، با در نظر گرفتن سایر مواد قانون آیین دادرسی، عبارتند از:

هرگونه سند، اعم از سند عادی یا رسمی که به موجب آن، فرد می تواند، وقوع عقد بیع را اثبات نمایند. به عنوان مثال، مبایعه نامه یا در اصلاح عرفی، قولنامه ای که در بنگاه یا بدون مراجعه به بنگاه و بین خود طرفین تنظیم شده می تواند، از بهترین اسناد و مدارک، برای اثبات وقوع بیع باشد.

وجود اقرارنامه رسمی یا عادی، مبنی بر وقوع بیع، از سوی منکر عقد بیع نیز از جمله مدارک لازم، برای اثبات وقوع بیع است. 

استشهادیه از سوی کسانی که در صورت نیاز، حاضر به شهادت و حضور در محکمه نیز هستند هم می تواند از مدارک اثبات وقوع بیع باشد. 

شایان ذکر است، از دیگر مواردی که می توان به عنوان مدارک اثبات وقوع بیع، نام برد، امارات هستند که دلیل محسوب نمی شوند اما، می توانند در اقناع قاضی، اثر گذار باشند. این امارات می توانند شامل ویدئو، عکس، اسکرین شات پیامک های تلگرام یا رسید واریز وجه، همچنین، استناد به متن پیامک های رد و بدل شده در مسیج و تقاضای دستور پرینت آن ها از سوی قاضی باشند.

هزینه اثبات وقوع بیع

برای دعوای اثبات وقوع بیع مطلق، مشروط و...، خواهان باید، هزینه آن را که شامل هزینه دادرسی و تعرفه خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، همچنین، در صورت استفاده از وکیل، تعرفه مشاوره و حق الوکاله وکیل می باشد را پرداخت نماید، هزینه اثبات وقوع بیع در خصوص هزینه های دادرسی و سایر هزینه های فرعی، به شکل زیر است:

هزینه دادرسی اثبات وقوع بیع مال منقول، در مالی که ارزشی تا 20 میلیون تومان دارد، 2/5 درصد ارزش مال و در بالاتر از 20 میلیون تومان، 3/5 درصد ارزش مال می باشد.

در خصوص هزینه دادرسی اثبات وقوع بیع مال غیر منقول، ارزش مال غیر منقول، ملاک نخواهد بود و ارزش منطقه ای ملک، ملاک قرار می گیرد. با این احتساب، بسته به زیر 20 میلیون یا بالای 20 میلیون تومان بودن ارزش منطقه ای ملک، معادل 2/5 درصد و 3/5 درصد ارزش منطقه ای ملک، به عنوان هزینه دادرسی، اخذ می گردد.

حق الوکاله وکیل و تعرفه خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز، طبق تعرفه مصوب هرساله نهادهای ذی صلاح، باید پرداخت گردد. شایان ذکر است، در صورت وجود اعسار، امکان ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی نیز مطرح است و در صورت واجد شرایط بودن، خواهان می تواند از این امکان نیز استفاده کند.

نمونه دادخواست اثبات وقوع بیع

پس از توضیح شرایط، ادله، مدارک لازم و هزینه اثبات وقوع بیع، در این بخش از مقاله، قصد داریم یک نمونه دادخواست و فایل دانلود آن را در این خصوص قرار داده تا خوانندگان محترم، در صورت نیاز، بتوانند آن را دانلود و از آن، استفاده نمایند.

علاقمندان به دانلود نمونه دادخواست اثبات وقوع بیع می توانند از طریق لینک زیر اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و مراحل اثبات وقوع بیع در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و مراحل اثبات وقوع بیع پاسخ دهند.