تسویه در بورس کالا

بورس کالا محل معامله خریداران و فروشندگان کالا های واسطه ای عموما به منظور استفاده در فرآیند تولید کالا ها و خدمات نهایی است. در بورس کالا پس از انجام معامله مهلتی به عنوان مهلت تسویه وجه معامله به خریدار داده می شود که در صورت عدم تسویه پس از پایان مهلت تعیین شده، قرارداد فسخ و جریمه لحاظ خواهد شد.

بورس کالا که امکان معامله کالا های فراوری نشده را به عموم افراد می دهد. کاربران برای ورود پس از انجام احراز هویت، نیاز به کد بورسی مخصوص بورس کالا را داشته که قوانین خاص خود را دارد. معامله گران در این بازار مشمول فرصتی برای تسویه وجه معامله خود هستند که تخطی از این قانون می تواند ضرری تحت عنوان جریمه فسخ قرارداد به علاوه کارمزد دو طرف معامله را به افراد تحمیل کند.

اطلاع داشتن از قوانین خاص بورس کالا و خصوصا قوانین مربوط به تسویه وجوه در این بازار، از زیان های احتمالی فعالان بورس کالا جلوگیری کرده و می تواند به موفقیت در این بازار منجر شود. لذا آگاهی از شرایط و ضوابط بورس کالا برای همه خریداران اعم از تجار و تولید کنندگان تا مصرف کنندگان نهایی لازم و ضروری است.

در این مقاله سعی شده تا به صورت کامل به موضوعاتی اعم از تعریف فرآیند تسویه در بورس کالا، سامانه تسویه وجوه، نحوه تسویه در بورس کالا، مهلت تسویه و پیامد های تسویه با تاخیر در بورس کالا بررسی شده تا خوانندگان بتوانند با اطلاعات بیشتری وارد این بازار شده و به معامله کالا های مورد نیاز خود بپردازند.

تسویه در بورس کالا

بورس کالا یکی از بازار هایی است که امکان معامله کالا های خام و فراوری نشده مانند فلزات و محصولات کشاورزی و غیره را فراهم می آورد که به تازگی امکان خرید خودرو از بورس کالا هم به این بازار اضافه شده است. در این بازار نظارت بر عرضه و تقاضا وجود دارد و خریداران و فروشندگان و تجار می توانند با اطمینان خاطر در این بازار به فعالیت بپردازند. با توجه به نوع قرارداد در بورس کالا عملیات تسویه به دو صورت نقدی و اعتباری صورت می گیرد. در عملیات نقدی خریدار سه روز کاری فرصت دارد تا وجه معامله به علاوه کارمزد دو طرف را به حساب تسویه واریز نماید و در عملیات اعتباری، سند تسویه اعتباری پس از تایید فروشنده، کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار به همراه سایر مستندات از سوی کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارائه شده و تسویه صورت می گیرد.

همانطور که اشاره شد مهلت تسویه در بورس کالا از سوی هیئت مدیره بورس کالای ایران سه روز در نظر گرفته شده که تا پایان ساعت 15 روز سوم پس از معامله این زمان اعتبار دارد. تحویل کالا هم به همین اندازه زمان بر است گرچه در صورت تسویه با تاخیر به مدت روز های عقب افتاده تحویل کالا هم عقب خواهد افتاد. البته شرایط خرید خودرو و تسویه و تحویل آن در بورس کالا متفاوت است.

سامانه تسویه در بورس کالا

ورود به بورس کالا و انجام معامله در آن مراحل خاصی دارد. ابتدا برای ورود باید مانند ورود به بورس اوراق بهادار از طریق سامانه سجام احراز هویت انجام داد. پس از آن نیاز است علاوه بر کد بورسی یک کد مخصوص معامله در بورس کالا از طریق یک کارگزار دریافت کرد. بعد از دریافت کد باید حداقل سپرده مورد نیاز معامله در بورس کالا به حساب کارگزاری واریز شده و از طریق کارگزار سفارشات مشتری به تالار معاملاتی ارسال شود. پس از آن معامله از طریق کارگزار در تالار انجام گرفته و پس از کسر مبلغ سپرده اولیه از مبلغ معامله، باقی مانده وجه باید از جانب مشتری به حساب کارگزاری واریز شود.

این عملیات شامل سه روز فرصت برای تسویه وجه از سوی معامله گر می شود. در آخر اسناد معاملاتی صادر شده و تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای انجام می شود. در نهایت هم وجوه حاصل از معامله پس از کسر هزینه های مربوط به کارمزد به حساب طرفین معامله واریز می شود. همانطور که گفته شد عملیات ذکر شده از طریق سامانه ای که به منظور تسهیل ارتباط بین خریداران و فروشندگان در بورس کالا طراحی شده است به نام سامانه ایبیگو ebgo قابل انجام و پیگیری است.

بالغ بر 72 کارگزاری مختلف در این سامانه فعال بوده و دارای پنل اختصاصی هستند و آماده خدمت رسانی به مشتریان خود از طریق این سامانه در بورس کالای ایران بوده و دسترسی اینترنتی به خدمات مرتبط با این بازار را فراهم کرده اند.

نحوه تسویه در بورس کالا

در قسمت قبل توضیح داده شد که سامانه ای تحت عنوان سامانه ایبیگو برای سهولت ارتباط خریداران فروشندگان در بورس کالا، دریافت کد بورسی کالا و سایر خدمات راه اندازی شده است. کارگزاری های مختلف در این سامانه فعال بوده و مشتریان می توانند از طریق پنل اختصاصی کارگزاری خود در سامانه ایبیگو اقدام به فعالیت در بورس کالای ایران نمایند. در ادامه نحوه کار با پنل کارگزاری مفید و نحوه تسویه در بورس کالا در این سامانه را به صورت تصویری توضیح خواهیم داد. پس از ورود به سامانه ایبیگو در قسمت فهرست، لیست کارگزاری های فعال به ترتیب حروف الفبا وجود دارد. با انتخاب کارگزاری مفید صفحه زیر نمایش داده می شود.

در این صفحه می توان اقدام به دریافت کد بورس کالا کرد که با کلیک بر روی این گزینه و ورود اطلاعاتی مانندشماره موبایل و کد ملی و کد امنیتی می توان اقدام به اخذ کد بورس کالا کرد.

پس از این مرحله یک کد تایید 5 رقمی به شماره موبایل شخص ارسال شده که با وارد کردن کد تایید کاربر به صفحه ورود اطلاعات فردی در سامانه ایبیگو انتقال داده می شود. در مرحله بعد، اطلاعات حساب بانکی ثبت شده در سامانه سجام نمایش داده خواهد شد. برای دریافت کد آنلاین در بورس کالا باید حساب بانکی کوتاه مدت عادی افتتاح شده در بانک‌های عامل به کارگزاری معرفی شود. این حساب به عنوان حساب وکالتی در نظر گرفته می‌ شود. برای افتتاح حساب وکالتی در اختیار بورس کالا در بانک‌های عامل به معرفی‌ نامه نیاز است که این معرفی‌ نامه را می توان در قسمت معرفی شماره حساب بانکی در سامانه ایبیگو دریافت کرد.

پس از دریافت معرفی‌ نامه از سامانه ایبیگو می توان به بانک مراجعه کرده و حساب وکالتی را افتتاح کرد. پس از افتتاح حساب در صفحه اول کارگزاری مفید در سامانه ایبیگو با انتخاب گزینه سمت چپ یعنی اعلام شماره حساب وکالتی و در اختیار مراحل ورود به بورس کالا تکمیل شده و از طریق پنل کارگزاری می توان اقدام به تسویه وجوه در بورس کالا کرد.

مهلت تسویه در بورس کالا

بعد از انجام معاملات در بورس کالا به مشتری فرصتی داده می شود تا وجه معامله را تسویه کرده و مراحل انجام معامله تکمیل شوند. مهلت تسویه در بورس کالا سه روز کاری پس از انجام معامله است و تا پایان ساعت 15 روز سوم امکان تسویه وجه وجود دارد از طرفی قبل از ساعت 15 هر روز کاری کارگزاری ها باید فیش های واریزی و مدارک قرارداد ها را به اتاق پایاپای ارسال کنند.

چنانچه مشتری پس از گذشت سه روز کاری از تاریخ معامله اقدام به تسویه وجه نکند، قرارداد وی فسخ شده و کارگزار خریدار موظف است 5 درصد مبلغ معامله به عنوان خسارت فسخ به علاوه کارمزد طرفین را واریز نماید. همچنین باید این نکته را مد نظر داشت که تنها واریز وجه معامله از سوی خریدار به منزله تکمیل معامله نیست و پس از انتقال وجه و اخذ تایید نهایی توسط کارگزار از طریق سیستم کارگزاری به معنی پایان مرحله تسویه است.

پس از تسویه قرارداد فروشنده مکلف است کالای مورد قرارداد را طبق زمان اعلام شده در اطلاعیه عرضه، تحویل نماید. حداکثر مهلت تحویل در قراردادهای نقدی و نسیه به اندازه سه روز کاری پس از پایان مهلت تسویه است. البته قابل ذکر است که مهلت تسویه در قراردادهای صادراتی بورس کالا متفاوت بوده و از 5 تا 10 روز کاری پس از معامله متغیر است.

تسویه معاملات در بورس کالا با تاخیر

گاهی اوقات وجه معامله با تاخیر از سوی مشتری تسویه می شود. تسویه معاملات در بورس کالا با تاخیر می تواند به متحمل شدن ضرر به علت جریمه یا در نهایت فسخ معامله بیانجامد. همانطور که اشاره شد تسویه در بورس کالا می تواند به دو صورت نقدی و اعتباری صورت پذیرد. چنانچه قرارداد ها ظرف مهلت تسویه یعنی سه روز کاری، تسویه نشوند، این امکان به مشتری داده می شود که حداکثر تا 3 روز کاری پس از مهلت تسویه، نسبت به واریز وجوه و تسویه نهایی اقدام نماید. البته به ازای هر روز تاخیر، خریدار موظف به پرداخت 25 صدم درصد ارزش معامله به عنوان جریمه می باشد که از عواقب تاخیر است. از آنجا که جریمه به حساب فروشنده منظور می شود، چنانچه فروشنده انصراف خود را از دریافت جریمه اعلام نماید، اتاق پایاپای با تائید خاص نسبت به تسویه اقدام می نماید.

پس از گذشت مهلت تسویه، جریمه قراردادهای داخلی 5 درصد و قراردادهای صادراتی 2.5 درصد است که به همراه هزینه کارمزد طرفین معامله از خریدار دریافت می گردد. مهلت تسویه نقدی قراردادهای صادراتی هم 5 روز و تسویه اعتباری 10 روز کاری پس از تاریخ انجام معامله است. در نهایت باید گفت مهلت عرضه هم که با توجه به آن فروشنده ملزم به تحویل کالا در زمان مقرر است برای قرارداد های داخلی یک روز کاری و برای قرارداد های صادراتی حداکثر سه روز کاری پیش از انجام معامله مشخص می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مهلت تسویه بورس کالا در کانال تلگرام موضوعات سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مهلت تسویه در بورس کالا پاسخ دهند.