مشارکت مدنی چیست

قرارداد مشارکت مدنی ، در شرایطی منعقد می شود که طرفین بخواهند با گردآوردن سرمایه های نقدی و غیر نقدی خود ، در زمینه فعالیت های تجاری ، بازرگانی و خدماتی ، با یکدیگر همکاری کنند . نحوه تنظیم این قرارداد ، به این صورت است که طرفین ، در متن قرارداد ، سهم الشرکه ، حساب سود و زیان و تعهدات خود را ذکر و ذیل آن را امضا می کنند .

زندگی اجتماعی ، مستلزم آن است که افراد ، با همکاری و مشارکت با یکدیگر ، امور مربوط به خود را انجام داده و به این طریق ، منافع خود را به شکل بهتری ، تامین و تضمین نمایند . این امر ، در موارد مختلفی ، نمود می یابد و یکی از مهم ترین آن ، جایی است که افراد ، با مشارکت و همکاری یکدیگر ، قصد راه اندازی ، تاسیس و توسعه فعالیت های شغلی خود را دارند .

بر اساس قانون مدنی ، در چنین شرایطی ، افراد می توانند در قالب عقد شرکت ، اقدام به در هم آمیختن سرمایه های نقدی و غیر نقدی خود نموده و سود و زیان حاصله را تقسیم نمایند که این نوع قرارداد ، تحت عنوان مشارکت مدنی ، نامگذاری شده است . با این حال ، از آن جهت که عدم آشنایی با شرایط تنظیم این قرارداد ، ممکن است سبب متضرر شدن طرفین گردد ، در این مقاله ، قصد داریم به توضیح نحوه تنظیم این قرارداد ، بپردازیم .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به این سوالات پاسخ می دهیم که قرارداد مشارکت مدنی چیست و مشارکت مدنی با بانک به چه معناست . در ادامه ، شرایط مشارکت مدنی در قانون مدنی و سایر قوانین را مورد بررسی قرار داده و در پایان ، نحوه انعقاد و تنظیم این قرارداد را به همراه آثار آن ، شرح خواهیم داد .

مشارکت مدنی چیست

در ماده 571 قانون مدنی ، عقد شرکت مدنی ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، شرکت مدنی ، عبارت است از اینکه مالکان متعدد ، نسبت به یک شیء واحد ، حقوق متعددی داشته باشند و به صورت اشاعه ، در یک امر ، سهیم باشند که این شرکت ، یا به صورت قهری ( ارث ) حاصل شده و یا به صورت اختیاری ( قرارداد ) .

در هر حال ، به استناد احکام شرکت در قانون مدنی که ضمن مواد 571 الی 606 ذکر شده است ، قراردادی تحت عنوان قرارداد مشارکت مدنی را می توان مورد پیش بینی قرار داد . در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که مشارکت مدنی چیست و در ادامه ، شرایط آن را توضیح دهیم .

در پاسخ به این سوال که قرارداد مشارکت مدنی چیست ، باید گفت که این قرارداد ، نوعی قرارداد شراکت مدنی است که میان اشخاص منعقد شده و هدف از آن ، کسب مشارکت و همکاری از دیگران ، به منظور انجام فعالیت های تولیدی ، خدماتی ، رفاهی و غیر اینهاست .

در واقع ، در قرارداد مشارکت مدنی ، طرفین عقد یا قرارداد ، سرمایه های نقدی و غیر نقدی خود را گرد هم آورده و برای مدت زمان مشخصی که معمولا یکساله است ، با یکدیگر ، همکاری و مشارکت می کنند و در پایان مدت زمان قرارداد نیز ، با توجه به آورده خود ، در حساب سود و زیان ، شریک خواهند شد .

با توجه به این مطلب ، می توان دریافت که کاربرد تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، در امور مربوط به کسب و کار ، بسیار گسترده است . علاوه بر این ، قرارداد مشارکت در ساخت و ساز و قراردادهای مشارکت در بانک نیز ، از جمله مهم ترین انواع این قرارداد به شمار می آیند که در قسمت بعد ، به توضیح مختصر آن ، خواهیم پرداخت .

مشارکت مدنی بانک چیست

قرارداد مشارکت مدنی ، مستند به مواد قانون مدنی در ارتباط با شرکت های مدنی می باشد . قرارداد مشارکت مدنی ، می تواند توسط اشخاص حقیقی حقوق خصوصی ( شهروندان ) ، تنظیم شده و منجر به ایجاد یک شرکت مدنی میان ایشان گردد تا در حساب سود و زیان ، شریک شوند .

با این حال ، گاهی هم یکی از طرفین قرارداد مشارکت مدنی ، بانک ، به عنوان یک شخصیت حقوقی می باشد که اقدام به سرمایه گذاری نموده و در سود و زیان قرارداد ، شرکت می نماید . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که قرارداد مشارکت مدنی بانک چیست .

در پاسخ به این سوال که مشارکت مدنی با بانک چیست ، باید گفت که این قرارداد ، در کنار مشارکت در ساخت و ساز ، یکی از رایج ترین انواع قراردادهای مشارکت مدنی محسوب می شود که در آن ، یکی از طرفین ، می خواهد برای انجام امور مختلف تولیدی ، خدماتی ، صنعتی و غیر اینها ، با بانک مشارکت نموده ؛ به این صورت که بانک ، در فعالیت مورد نظر ، سرمایه گذاری کرده و در حساب سود و زیان ، شریک شود .

به این منظور ، با تنظیم یک قرارداد مشارکت مدنی میان شخص با بانک ، میزانی از سرمایه مورد نیاز شرکت ، توسط بانک تامین شده و انجام امور مذکور ، به عهده طرف مقابل ، قرار خواهد گرفت . در تنظیم قرارداد مشارکت با بانک ، می بایست اموری همچون موضوع قرارداد ، آورده هر کدام از شرکا ، مدت زمان مشارکت مدنی ، حساب سود و زیان ناشی از شرکت و مسائلی از این قبیل ، در متن قرارداد ، تنظیم و تعیین گردد .

البته ، در قرارداد مشارکت با بانک ، پرداخت سهم الشرکه بانک ، به صورت نقدی صورت نپذیرفته ، بلکه معمولا در دفعات مختلف ، انجام می شود . همچنین ، در خصوص نحوه تنظیم این قرارداد ، باید گفت که معمولا ، صرفا درصدی از سرمایه ( تا سقف 80 درصد ) ، توسط بانک فراهم شده و در اواخر هر سال ، بانک و شخص ، سود و زیان حاصله را میان خود ، تقسیم می نمایند .

شرایط مشارکت مدنی در قانون مدنی و سایر قوانین

مشارکت مدنی ، یکی از انواع عقود معین در قانون مدنی محسوب می شود که احکام آن ، ضمن مواد 571 الی 606 این قانون ، ذکر شده است . اما سوالی که ممکن است در ارتباط با این قرارداد مطرح شود ، آن است که شرایط مشارکت مدنی در قانون مدنی و سایر قوانین چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که به طور کلی ، شرایط تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، شامل 4 شرط اصلی و اساسی است که تمامی قراردادها ، می بایست با لحاظ آن ، منعقد شوند و در واقع ، وجود این شرایط ، از جمله شرایط اساسی صحت قرارداد است که در این قسمت ، قصد داریم آنها را مورد بررسی قرار دهیم .

شرایط مشارکت مدنی در قانون مدنی ، که در واقع ، همان شرایط صحت معامله می باشند ، عبارتند از :

وجود قصد و رضایت در طرفین قرارداد ؛

وجود اهلیت ( اعم از بلوغ ، عقل و رشد ) در طرفین قرارداد ؛

تعیین دقیق موضوع قرارداد مشارکت مدنی میان طرفین قرارداد ؛

مشروع بودن جهت قرارداد و یا قانونی بودن هدف از انعقاد قرارداد مشارکت مدنی .

قرارداد مشارکت مدنی ، در انواع و اقسام فعالیت های تولیدی ، توزیعی ، خدماتی ، مورد استفاده قرار خواهد گرفت . به همین دلیل ، علاوه بر قانون مدنی ، بر اساس برخی دیگر از قوانین نیز ، ممکن است که انعقاد این قرارداد ، تابع شرایط مخصوص به خود باشد . به عنوان نمونه ، قرارداد مشارکت با بانک ، به عنوان یکی از مهم ترین انواع قرارداد مشارکت مدنی ، نیازمند وجود شرایط خاصی است که از جمله آنها ، می توان به شرایط زیر اشاره نمود :

اعطای تسهیلات توسط بانک منوط به تایید کارشناس می باشد ؛

نرخ سود مورد نظر بانک می بایست با توجه به قوانین جاری مشخص شود ؛

وثیقه های مورد نیاز بانک معمولا در سه شکل ضامن ، سفته و یا وثیقه ملکی ، اخذ می گردد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عقد مشارکت برای ساخت و ساز ، مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .

نحوه انعقاد و تنظیم مشارکت مدنی

قرارداد مشارکت مدنی ، در حوزه فضای کسب و کار ، ساخت و ساز و سرمایه گذاری ، کاربرد گسترده ای دارد . به همین دلیل ، آشنایی با نحوه انعقاد و تنظیم این قرارداد ، برای اشخاصی که قصد انجام مشارکت و همکاری با دیگران را دارند ، بسیار ضروری است . در همین راستا ، در این قسمت از مقاله ، نحوه انعقاد و تنظیم مشارکت مدنی را توضیح خواهیم داد .

نحوه انعقاد و تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، به این صورت است که طرفین ، می توانند مفاد توافقات خود در ارتباط با مشارکت و همکاری را بر روی یک سند حقوقی ، درج نموده و بدان متعهد شوند . اما از جمله مهم ترین مواردی که حین تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، می بایست ذکر شود ، می توان به تعیین دقیق طرفین قرارداد و مشخصات آنها ، اشاره نمود . همچنین ، می بایست میزان دقیق آورده و یا سهم الشرکه هر کدام از شرکا ، مشخص شود تا حساب سود و زیان نیز ، با توجه به آورده آنها ، تعیین گردد .

علاوه بر اینها ، تعیین دقیق مدت زمان قرارداد مشارکت مدنی و نیز ، محل اجرای تعهدات مندرج در متن قرارداد ، الزامی است . در صورتی هم که طرفین ، شرایط دیگری علاوه بر موارد مذکور در قرارداد داشته باشند ، می توانند آنها را در متن قرارداد مشارکت مدنی ، گنجانده و با امضای آن ، به آنها متعهد گردند .

در خصوص نحوه انعقاد و تنظیم مشارکت مدنی ، باید توجه داشت که گاها ، متن قرارداد مشارکت مدنی ، متنی از پیش تنظیم شده است ؛ مانند زمانی که شخص ، به بانک مراجعه و قصد استفاده از سرمایه بانک به منظور انجام فعالیت های اقتصادی را دارد . در چنین شرایطی ، متقاضی ، می تواند با تکمیل موارد مذکور در فرم های مشارکت مدنی ، به مفاد آن متعهد شود .

با این حال ، قبل از تنظیم و انعقاد قرارداد مشارکت مدنی با بانک ، می بایست شرایط مذکور در قرارداد را به صورت دقیق ، مورد توجه قرار داد ؛ چرا که پس از امضای قرارداد ، نمی توان به بهانه عدم اطلاع از شرایط قرارداد ، اقدام به فسخ آن نمود و معمولا هم بانک ها ، امکان فسخ قرارداد مشارکت مدنی توسط مشتری را ، از وی سلب می نمایند .

آثار مشارکت مدنی

یکی از موضوعات مهمی که در ارتباط با این نوع قرارداد مطرح می شود ، آن است که اصولا انعقاد و تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، چه آثاری دارد ؟ بررسی پیامدها و آثار تنظیم قراردادهای مشارکت مدنی ، امر بسیار مهمی است ؛ چرا که بی توجهی به آن ، ممکن است اسباب متضرر شدن طرفین را فراهم آورد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم آثار مشارکت مدنی بر اساس قانون را توضیح دهیم .

یکی از مهم ترین آثار انعقاد قرارداد مشارکت مدنی ، آن است که طرفین ، متعهد به انجام موضوع قرارداد مشارکت خواهند شد . به این معنا که مثلا ، تامین سرمایه و یا اداره کردن فعالیت مورد نظر ، به صورت کامل ، به عهده متعهد قرار خواهد گرفت . هر چند که قرارداد مشارکت ، نوعی عقد جایز است ؛ تا قبل از فسخ قرارداد ، نمی توان از انجام تعهدات مندرج در آن ، امتناع کرد .

یکی دیگر از آثار قرارداد مشارکت مدنی ، آن است که هر یک از شرکا ، به نسبت سهم خود ، در حساب سود و زیان ، شریک می باشد ؛ مگر اینکه برای یک یا چند نفر آنها ، در متن قرارداد مشارکت ، سهم بیشتری منظور شده باشد . از جمله دیگر آثار قرارداد مشارکت مدنی ، آن است که هیچکدام از شرکا ، نمی توانند بدون بدون اذن سایر شرکا ، تصرفاتی در اموال شرکت انجام دهند ؛ در غیر این صورت ، تصرفات آنها فضولی بوده و نیازمند اخذ رضایت دیگران است . چنین شریکی ، ضامن تصرفات خود در اموال شرکت نیز ، می باشد .

در ارتباط با آثار مشارکت مدنی ، نکته دیگری نیز ، اهمیت دارد و آن هم این است که تنظیم قرارداد مشارکت مدنی ، نیازی به ثبت در مرجع ثبت شرکت ها ، نخواهد داشت و به همین دلیل ، قرارداد مشارکت مدنی ، معاف از پرداخت مالیات نیز ، خواهد بود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه تنظیم قرارداد مشارکت مدنی در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه تنظیم قرارداد مشارکت مدنی پاسخ دهند .