ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی

در متن ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ، دریافت خسارت تاخیر تادیه ، مورد پیش بینی قرار گرفته است . تفسیر و نکات حقوقی ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که در دعاوی دینی از نوع وجه رایج ، در صورت مطالبه داین و تمکن مدیون و تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه ، دادگاه حکم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه صادر می کند .

پرداخت طلب و بدهی به دیگری ، از جمله مهم ترین دعاوی حقوقی است که امروزه ، در مراجع قضایی ، مورد رسیدگی و صدور حکم قرار می گیرد . بر این اساس ، هر کسی که به دیگری بدهکار باشد ، می بایست بدهی خود را به طلبکار بپردازد ؛ ولیکن ، در مواردی ، ممکن است که علی رغم مطالبه طلب توسط طلبکار و توانایی بدهکار برای پرداخت ، وی از پرداخت بدهی ، امتناع کند .

در این حالت ، ممکن است در فاصله زمانی بین مطالبه طلب و پرداخت آن توسط بدهکار ، ارزش پول ، به طرز چشمگیری کاهش یابد . لذا در متن ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ، دریافت خسارت تاخیر تادیه ، مورد پیش بینی قرار گرفته که به دلیل اهمیت دریافت خسارت تاخیر تادیه در تحقق عدالت ، پرداختن به متن و تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ، ضروری است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم ابتدا متن ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی را ارائه نموده و سپس ، به بررسی این موضوعات بپردازیم که شرح و تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی چیست و مهم ترین نکات حقوقی ماده مزبور ، ناظر بر چه مطالبی است .

متن ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی

اصل لازم بودن قراردادها ، اقتضای آن را دارد که متعهد ، به مفاد قرارداد ، عمل نماید ؛ در غیر این صورت ، متعهد له ، می تواند با استفاده از ابزارهای قانونی ، وی را به ایفای تعهدات خود ، الزام نموده و در صورت وجود شرایط لازم ، خسارت ناشی از تاخیر در انجام تعهد را نیز ، از وی ، مطالبه کند . از جمله مهم ترین راه های دریافت خسارت ناشی از تاخیر در اجرای تعهدات ، دریافت خسارت تاخیر تادیه می باشد که در کنار وجه التزام قرارداد ، پر اهمیت و پر کاربرد است .

در متن ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، دریافت خسارت تاخیر تادیه از سوی متعهدله یا طلبکار ، مورد پیش بینی قرار گرفته است . به همین دلیل ، در این قسمت ، ابتدا متن ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی را ذکر کرده و در قسمت های بعدی ، به شرح و تفسیر نکات حقوقی آن ، خواهیم پرداخت . متن ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ، به شرح زیر است :

لازم به ذکر است که علاوه بر خسارت تاخیر تادیه ، طرفین ، می توانند در قراردادهای خود ، وجه التزام نیز ، تعیین کنند که به موجب آن ، در صورت عدم اجرای قرارداد و یا تاخیر در انجام آن ، متعهد له ، بتواند میزان خسارتی که در متن قرارداد پیش بینی شده است را دریافت دارد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

شرح و تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی

در متن ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، دریافت خسارت تاخیر تادیه ، به عنوان یکی از مهم ترین خسارت های قابل مطالبه در دعاوی ، مورد پیش بینی قرار گرفته و شرایط مربوط به آن ، ذکر شده است . دریافت خسارت تاخیر تادیه ، نکات حقوقی خاصی دارد ؛ به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم شرح و تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی را نیز ، ارائه نماییم.

یکی از مهم ترین نکات حقوقی مربوط به شرح و تفسیر ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که دریافت خسارت تاخیر تادیه ، مختص دعاوی است که موضوع آنها ، پرداخت دین یا بدهی توسط بدهکار به طلبکار می باشد . لذا در غیر از دعاوی مذکور ، یعنی دعاوی عینی ، پرداخت خسارت تاخیر تادیه و استناد به ماده مذکور ، منتفی است . البته ، دین مذکور ، بر اساس متن ماده 522 ، می بایست مربوط به پرداخت وجه رایج باشد .

استناد به ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی و مطالبه خسارت تاخیر تادیه در دعاوی دینی ، در شرایطی امکان پذیر است که طلبکار ، دین را مطالبه کرده باشد و بدهکار ، تمکن مالی برای پرداخت بدهی را داشته باشد ؛ با این حال ، از پرداخت بدهی خود ، امتناع کرده و آن را ظرف مهلت مقرر ، نپردازد .

علاوه بر این ، برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه بر اساس متن ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، می بایست از زمان سررسید دین یا بدهی تا هنگام پرداخت آن ، شاخص قیمت سالانه ، تغییرات فاحشی داشته باشد که در این صورت ، اگر طلبکار مطالبه نماید ، دادگاه ، با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه ای که توسط بانک مرکزی اعلام می شود ، حکم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه صادر خواهد نمود .

نکات حقوقی ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی

در متن ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ، یکی از انواع خسارت های قابل مطالبه در دعاوی دینی ناشی از عقد و قرارداد ، یعنی خسارت تاخیر تادیه ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که شرح و تفسیر این ماده را در قسمت قبل ، ارائه نمودیم . لکن برای تکمیل موضوع ، در این قسمت ، قصد داریم برخی از مهم ترین نکات حقوقی ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی را نیز ، شرح دهیم .

یکی از مهم ترین نکات حقوقی ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که بر اساس متن ماده 522 ، موضوع دین ، می بایست وجه رایج باشد ؛ با این وجود ، بر اساس رای وحدت رویه شماره 90 دیوان عالی کشور مورخ 1353/10/04 ، دعاوی مربوط به دیون ارزهای خارجی در کشور ، همچون دلار نیز ، مشمول ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی بوده و می توان خسارت تاخیر تادیه آن را مطالبه نمود .

یکی دیگر از نکات حقوقی ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه ، طلبکار می بایست طلب خود را از بدهکار ، مطالبه نموده باشد که ارائه دادخواست به دادگاه و ارسال اظهارنامه به طرفیت بدهکار ، در حکم مطالبه طلب می باشد . البته ، در مورد اسناد لازم الاجرا از قبیل چک و یا مهریه ، خسارت تاخیر تادیه ، از تاریخ سر رسید سند ، محاسبه می شود و نیازی به مطالبه طلبکار نخواهد داشت .

در صورتی که طرفین ، در راستای تعیین نحوه جبران خسارت یا الزام به انجام تعهد ، توافق نموده و در متن قراردادشان ، مقرر نموده باشند که در صورت عدم انجام تعهد و یا تاخیر در آن ، میزان مشخصی از خسارت توسط متعهد پرداخت گردد ، در واقع ، وجه التزام تعیین کرده اند که با خسارت تاخیر تادیه ، متفاوت است . در چنین شرایطی ، دریافت همزمان خسارت تاخیر تادیه و وجه التزام ، امکان پذیر نمی باشد .

یکی دیگر از نکات حقوقی ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که اگر در دعاوی دینی ناشی از وجه رایج ، طلبکار ، اقدام به مطالبه طلب خود نموده و مدیون ، با وجود تمکن ، از پرداخت آن امتناع کند و شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا زمان پرداخت ، تغییر فاحشی داشته باشد ، طرفین می توانند در خصوص میزان خسارت ، با یکدیگر مصالحه نمایند . در غیر این صورت ، دادگاه ، با رعایت شاخص سالانه ای که توسط بانک مرکزی اعلام می شود ، خسارت تاخیر تادیه را محاسبه و مورد حکم قرار می دهد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی پاسخ دهند .