نحوه محاسبه مانده مرخصی

نحوه محاسبه مانده مرخصی کارگر، بر اساس فرمول بازخرید مرخصی، یعنی مزد نهایی دریافتی، تقسیم بر تعداد روزهای ماه، ضرب در تعداد روزهای مرخصی، می باشد و مانده مرخصی، عبارت است از باقی مانده مرخصی های استحقاقی سالانه کارگر یا کارمند که کارگر تا 9 روز و کارمند تا 15 روز آن را می تواند، به سال بعد منتقل یا مبلغ آن را دریافت کند.

یکی از مسائلی که قانون گذار، در حقوق کار و قوانین مربوط به کارکنان دولت، مد نظر قرار داده، مبحث مانده مرخصی می باشد. با این توضیح که هر کارگر و کارمند، در پایان سال کاری می تواند به ترتیب تا 9 روز و 15 روز از 26 روز و 30 روز مرخصی استحقاقی خود را ذخیره نموده و به ترتیب مقرر در قانون، مبلغ آن را دریافت کند.

طبق قانون، دریافت مانده مرخصی، نیازمند وجود شرایط و محاسبه آن، بر اساس فرمول بازخرید مرخصی است که قواعد و نحوه مخصوص خود را دارد و همین امر، ضرورت اطلاع از قواعد و ضوابط نحوه محاسبه مانده مرخصی را ضروری می سازد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، چیستی مانده مرخصی، فرمول محاسبه آن در سال ۱۴۰۲ و نحوه محاسبه این امر را بر اساس قانون کار بررسی کرده و بگوییم که آیا به مانده مرخصی، مالیات تعلق می گیرد یا خیر؛ سپس، نحوه محاسبه مانده مرخصی در صورت قطع همکاری را توضیح داده و بخشنامه بازخرید مرخصی را ارائه کنیم.

مانده مرخصی چیست

برای پاسخ به این پرسش که مانده مرخصی چیست؟ باید به یکی از انواع مرخصی قانون کار و قانون مدیریت خدمات کشوری، یعنی مرخصی استحقاقی اشاره کرد که بر اساس قانون، هر کارگر، سالانه، از 26 روز و هر کارمند از 30 روز، مرخصی استحقاقی، بهره مند می باشد.

چنانچه کارگری، 26 روز کامل این مرخصی را طی یک سال کاری، استفاده ننمایند، به آنچه از 26 روز، باقی می ماند، مانده مرخصی گفته می شود و مستفاد از ماده 66 قانون کار، هر کارگر، تا 9 روز از این مانده مرخصی را می تواند، به سال بعد منتقل نموده یا در پایان سال کاری، مبلغ آن را از کارفرما، دریافت نماید.

مانده مرخصی، در خصوص کارمندان دولت نیز مصداق دارد و ماده  73 آیین نامه مرخصی ها به آن تصریح می نماید. ماده مذکور، مقرر می دارد: "بازخرید مرخصی استحقاقی ذخیره شده با درخواست کارمند، در طول هر دوره 10 ساله خدمتی، فقط برای یک بار در هر دوره و در صورت وجود اعتبار و پس از تصویب در هیات رئیسه موسسه، بلامانع می باشد؛ موسسه موظف است، مرخصی بازخرید شده را از مجموعه ذخیره مرخصی استحقاقی کارمندان، کسر نماید."

فرمول محاسبه مانده مرخصی سال 1402

تا قبل از رای وحدت رویه شماره 861-13/12/1387، کلاسه پرونده 87/874 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، با موضوع ابطال دستور العمل شماره 3 اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع نامه شماره 28105-22؍3؍1387 که در تاریخ 16 فروردین هزار و چهارصد، در محاسبه مانده مرخصی، صرفا حقوق پایه، تقسیم بر تعداد روزهای ماه(30 یا 31 روز)، ضرب در تعداد روزهای مرخصی، مبنای محاسبه بود.

بعد از تصویب رای وحدت رویه مذکور، فرمول محاسبه مانده مرخصی سال ۱۴۰۲ و سایر سال ها، بدین صورت است که صرفا حقوق پایه مبنای محاسبه نیست، بلکه سایر مزایا مانند حق مسکن نیز، با حقوق پایه، جمع و بر تعداد روزهای ماه تقسیم، سپس، حاصل در تعداد روزهای مرخصی، ضرب می گردد

زمان و نحوه استفاده از انواع مرخصی کارگران، در قانون کار، مشخص شده و قواعد مربوط به آن، پیش بینی گردیده که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

نحوه محاسبه مانده مرخصی طبق قانون کار

به طور کلی و مستفاد از ماده 66 قانون کار، قاعده بر این است که هر کارگر می تواند تا 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند و به سال بعد منتقل نماید یا مبلغ آن را به صورت مانده مرخصی، دریافت کند. البته، به طور کل، روال اینگونه بوده که تا مادامی که کارگر، قطع همکاری نکرده، مانده مرخصی، به او داده نمی شود و صرفا، 9 روز از مرخصی های استفاده نشده، به سال بعد، منتقل می گردد.

اما، در شرایطی که بدون قطع همکاری، بنا بر پرداخت مانده مرخصی کارگر باشد، این مانده، طبق فرمول بازخرید مرخصی، محاسبه و به صورت علی الحساب (بدهی کارگر به کارفرما،) پرداخت می گردد. نحوه محاسبه مانده مرخصی طبق قانون کار، به شرح زیر است:

یکی از انواع مرخصی کارگران، مرخصی بدون حقوق است که در قانون کار، مورد پیش بینی قرار گرفته که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، مقاله زیر که در قسمت حتما بخوانید پیشنهاد شده را مطالعه نمایند.

آیا به مانده مرخصی مالیات تعلق می گیرد

پس از بررسی نحوه محاسبه مانده مرخصی بر طبق فرمول بازخرید مرخصی قانون کار، در این بخش از مقاله، قصد داریم بگوییم که آیا به مانده مرخصی مالیات تعلق می گیرد یا خیر و در صورت تعلق، میزان آن، چقدر است. برای بررسی مالیات مانده مرخصی، باید به قانون مالیات های مستقیم، مراجعه کرد.

ماده 91 قانون مالیات های مستقیم مقرر می دارد: "درآمدهای حقوق، به شرح زیر از پرداخت مالیات معاف است: ‌....حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده؛ عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (84) این قانون؛ درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، اعم نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان."

بنابراین، در پاسخ به این پرسش که آیا به مانده مرخصی مالیات تعلق می گیرد یا خیر؟ باید گفت، خیر به مانده مرخصی، مالیات تعلق نمی گیرد و این امر، از پرداخت مالیات، معاف می باشد. در ادامه، در خصوص نحوه محاسبه و فرمول محاسبه بازخرید مرخصی، صحبت خواهیم کرد.

نحوه محاسبه مانده مرخصی در صورت قطع همکاری

یکی از پرسش ها پیرامون مانده مرخصی، درباره نحوه محاسبه مانده مرخصی در صورت قطع همکاری است؛ لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم این موضوع را بررسی کرده و درباره فرمول نحوه محاسبه مانده مرخصی در صورت قطع همکاری، توضیح دهیم. 

همانطور که توضیح دادیم، مقصود از مانده مرخصی، مرخصی های استحقاقی ای است که کارگر، در طول سال، از آن ها استفاده نکرده و می تواند، مبلغ آن را دریافت یا آن را (صرفا تا 9 روز) به سال بعد، منتقل کند. حال در شرایطی که فرد، قصد داشته باشد به طور کامل، با مجموعه خود، قطع همکاری نماید، مانده مرخصی که وی در طول یک سال، استفاده نکرده، محاسبه و به وی، پرداخت می گردد.

نحوه محاسبه مانده مرخصی، مستفاد از رای وحدت رویه شماره 861-13/12/1387، کلاسه پرونده 87/874، بدین صورت است که علاوه بر مزد پایه، باید سایر دریافتی های کارگر، نظیر حق مسکن، بن کارگری و به طور کلی، مزایای قانونی و مزایای رفاهی، ملاک محاسبه قرار گیرد. یعنی، کل دریافتی فرد، ناشی از حقوق پایه و مزایا، مد نظر باشد؛

 در نهایت، جمع دریافتی کارگر، برای ماه های 30 روزه، تقسیم بر 30 و برای ماه های 31 روزه، تقسیم بر 31 شده و حاصل به دست آمده که مزد فرد برای هر روز مرخصی نرفته است، در تعداد روزهای مرخصی استفاده نشده، ضرب شود.

به عنوان مثال، نحوه محاسبه مانده مرخصی، بر اساس فرمول بازخرید مرخصی، برای کارگری با حقوق پایه 2 میلیون و 650 هزار تومان، حق مسکن 450 هزار تومان و بن خوار و بار 600 هزار تومان که جمعا، دریافتی وی، از قرار 3 میلیون و 700 هزار تومان است، به شرح زیر می باشد:

جمع دریافتی، تقسیم بر 30 برای ماه های 30 روزه و تقسیم بر 31، برای ماه های 31 روزه و در نهایت، ضرب حاصل به دست آمده، در تعداد روزهای مرخصی استفاده نشده که؛ حاصل تقسیم 3 میلیون و 700 بر 30، 123 هزار و 333 تومان و حاصل تقسیم 3 میلیون و 700 بر 31، 119 هزار و 354 تومان می شود.

در شرایطی که کارگر، 5 روز از مرخصی روزهای 30 روزه را استفاده نکرده باشد، عدد 123 هزار و 333 تومان، در 5 ضرب و حاصل آن، یعنی 616 هزار و 665 تومان، مبلغ مانده مرخصی کارگر برای مرخصی های استفاده نشده در روزهای 30 روزه بوده و در شرایطی که کارگر، 5 روز از مرخصی های روزهای 31 روزه را استفاده نکرده باشد، عدد 119 هزار 354، ضرب در 5 و حاصل آن، یعنی 596 هزار و 770 تومان، مبلغ مانده مرخصی کارگر، برای مرخصی های استفاده نشده در روزهای 31 روزه خواهد بود.

مستفاد از ماده 71 و 73 آیین نامه مرخصی ها، کارمندان دولت، بر خلاف کارگران (که تنها 9 روز از مانده مرخصی آن ها، ذخیره و قابل محاسبه است)، می توانند، نیمی از مرخصی های استحقاقی خود در سال، یعنی 15 روز را ذخیره کنند و هر ده سال یک بار، اقدام به بازخرید آن نمایند که "در صورت وجود اعتبار و پس از تصویب در هیات رئیسه موسسه"، به کارمند پرداخت خواهد شد و از مجموعه ذخیره مرخصی استحقاقی کارمند، کسر می گردد.

بخشنامه بازخرید مرخصی

رای وحدت رویه شماره 861-13/12/1387، کلاسه پرونده 87/874 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، با موضوع ابطال دستور العمل شماره 3 اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع نامه شماره 28105-22؍3؍1387 که در تاریخ 16 فروردین هزار و چهارصد، صادر شد، تحت عنوان بخشنامه بازخرید مرخصی، به تمامی نهادهای ذی صلاح، ابلاغ گردید.

به موجب بخشنامه بازخرید مرخصی، در صورتی که کارگر، قرارداد خود را فسخ کند یا همکاری، به عللی نظیر بازنشستگی، تعطیل کارگاه یا از کارافتادگی کلی کارگر، خاتمه یابد، مطالبات در خصوص مرخصی استحقاقی استفاده نشده او، باید بر مبنای مزد او، محاسبه و به وی، پرداخت شود. مطالبات مرخصی استحقاقی استفاده نشده، شامل مزایایی که پرداخت کردن آن ها، مستلزم حضور در محل کار می باشد نیز بوده و این مزایا، از شمول مطالبات مربوط به مرخصی ذخیره شده کارگر، خارج نیستند. 

علاقمندان به دانلود فایل بخشنامه بازخرید مرخصی می توانند، از طریق لینک دانلود زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه محاسبه مانده مرخصی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه محاسبه مانده مرخصی پاسخ دهند.