حفظ آبرو و حرمت دیگران ، یکی از مهم ترین توصیه های دینی اسلام ، به شمار می رود و به همین دلیل ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، افرادی که به دیگران ، تهمت می زنند ؛ بی آنکه بتوانند صحت آن را اثبات نمایند ، مجرم محسوب می شوند و طرف مقابل ، می تواند اقدام به اعاده حیثیت نموده و آنها را به مجازات ، محکوم کند .

در نظام حقوقی ایران ، ضمن متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات ، مجازات جرم افترا ، بیان شده است . از آن جهت که در بسیاری از موارد ، ممکن است که طرفین درگیر پرونده های کیفری ، نسبت به دیگری ، جرمی را نسبت داده و به ایشان ، افترا وارد نمایند ، آشنایی با تفسیر و نکات حقوقی ماده 697 قانون مجازات اسلامی در باب جرم افترا ، الزامی به نظر می رسد .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم ابتدا متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی را ذکر نموده و سپس ، تفسیر ماده ۶۹۷ قانون مجازات را شرح دهیم . در ادامه نیز ، نکات حقوقی مربوط به این ماده را ، توضیح خواهیم داد .

متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی

به لحاظ شرعی و قانونی ، حفظ آبرو و حرمت دیگران ، امری واجب و الزامی محسوب می شود . در همین راستا ، اگر فردی ، با انجام اقداماتی ، تلاش نماید تا به آبرو و حرمت دیگری ، گزندی وارد نموده و او را در معرض اتهاماتی قرار داده و نتواند صحت آن را اثبات نماید ، همچون زمانی که شخصی ، با سوء نیت ، اقدام به پرونده سازی برای دیگران می نماید ، می توان وی را به جرم افترا ، محاکمه نمود .

با این مقدمه ، ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، اقدام به جرم انگاری عمل افترا نسبت به دیگران نموده است . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی را بیان کرده و در ادامه ، تفسیر و نکات حقوقی آن را ذکر کنیم . متن ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ، به شرح زیر است :

 

 

همانگونه که ملاحظه می شود ، متن ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ، در ارتباط با جرم انگاری عمل افترا و تهمت زدن نسبت به دیگران می باشد . لازم به ذکر است که متن ماده مذکور ، به موجب بند ج ماده 1 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399/2/23 ، اصلاح شده و مجازات مذکور در آن نیز ، کاهش یافته است که در ادامه ، به شرح و تفسیر این ماده قانونی ، خواهیم پرداخت .

حتما بخوانید: جرم افترا و شرایط تحقق آن

تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی

عمل افترا یا تهمت زدن نسبت به دیگران ، در متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، جرم انگاری شده است . لذا در صورتی که شخصی ، اتهاماتی را به دیگری نسبت داده و نتواند آن را اثبات نماید ، به مجازات جرم افترا ، محکوم شده و طرف مقابل ، می تواند اعاده حیثیت نماید . در همین راستا ، قصد داریم به شرح و تفسیر ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی پرداخته و نکات حقوقی مربوط به آن را نیز ، ذکر نماییم .

یکی از مهم ترین نکات حقوقی مربوط به تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، آن است که شخص تهمت زننده یا مفتری ، می بایست ارتکاب عملی را به دیگری ، نسبت داده باشد که در قانون مجازات اسلامی ، جرم انگاری شده است . به عنوان مثال ، زمانی که شخصی ، مرتکب جرم تهمت دزدی شده و دیگری را به ارتکاب عمل سرقت ، متهم نموده باشد .

تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، بیانگر آن است که شخص مفتری ، باید ارتکاب جرم را به صورت صریح ، به دیگری ، نسبت داده باشد ؛ اما نتواند صحت آن را اثبات نماید . لذا در صورتی که شخص ، بتواند جرم دزدی یا رابطه نامشروع را در دادگاه ، اثبات کند ، نمی توان وی را به جرم افترا ، محاکمه نمود .

همچنین ، در تفسیر ماده مذکور ، باید افزود که انتساب جرم به دیگران ، می تواند به هر وسیله ای ، انجام شود . برخی از مصادیق اتهام زدن یا افترا وارد کردن به دیگران ، در متن ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است که از جمله آنها ، می توان به انتشار اوراق چاپی یا خطی ، درج در روزنامه ها ، نطق در مجامع و غیر اینها اشاره نمود .

با این حال ، جرم افترا ، صرفا به صورت لفظی نیست ؛ بلکه می تواند با انجام افعالی نیز ، صورت گیرد . به عنوان مثال ، جرم پاپوش درست کردن برای دیگری نیز که در ماده 699 قانون مجازات اسلامی بیان شده ، مرتبط با ماده 697 قانون مجازات اسلامی است . با این توضیح که ، اگر شخصی ، آلات و ادوات مربوط به جرم را در منزل یا محل کار دیگری قرار داده تا بدینوسیله ، وی را متهم به ارتکاب جرمی همچون سرقت یا قتل نماید ، باز هم افترای عملی ، محقق شده است .

بیشتر بخوانید: مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به جرم افترا

 

نکات حقوقی ماده 697 قانون مجازات اسلامی

متن ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ، در ارتباط با مجازات جرم افترا می باشد که در قسمت قبل ، به شرح و تفسیر این ماده ، پرداخته شد . یکی از مهم ترین نکات حقوقی مربوط به این ماده ، میزان مجازات قانونی جرم افترا می باشد . در همین راستا ، در این قسمت ، برخی از مهم ترین نکات حقوقی ماده 697 قانون مجازات اسلامی را شرح خواهیم داد .

بر اساس متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، افترای لفظی به دیگران ، از طریق انتساب جرم به شخص در روزنامه ها ، جراید ، نطق در مجامع یا وسایل ارتباطی دیگر ، در صورتی که مفتری ، نتواند آن را اثبات نماید ، مجازات پرداخت جزای نقدی درجه شش را به همراه خواهد داشت که عبارت است از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال جریمه در حق صندوق دولت .

لازم به ذکر است که در تبصره ماده 697 قانون مجازات اسلامی ، مقرر شده است که اگر انتشار موضوعی ، اشاعه فحشا محسوب شود ، هر چند که شخص ، بتواند آن را اثبات نماید ، باز هم به مجازات مذکور ، یعنی پرداخت جزای نقدی درجه شش ، محکوم خواهد شد .

البته ، در صورتی که انتساب جرم به دیگران و افترا زدن به آنها ، مشمول مجازات حدی باشد ، مرتکب ، به همان مجازات حدی محکوم خواهد شد ؛ همچون زمانی که شخص ، تهمت زنا یا لواط به دیگری زده و نتواند آن را اثبات نماید ، به حد قذف ، یعنی 80 ضربه شلاق حدی محکوم خواهد شد .

یکی دیگر از نکات حقوقی مهم در خصوص متن ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی ، آن است که جرم مندرج در این ماده ، بر اساس ماده 104 قانون مجازات اسلامی اصلاحی سال 1399 ، از جمله جرایم قابل گذشت تلقی شده است ؛ به همین دلیل ، شکایت و رسیدگی به جرم افترا بر اساس این ماده ، نیازمند شکایت شاکی بوده و در صورتی که شاکی ، گذشت نماید ، رسیدگی به آن جرم نیز ، متوقف می شود . در همین رابطه ، مطالعه مقاله زیر ، توصیه می شود .

در ادامه بخوانید: شکواییه در رابطه با جرم افترا

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- متن ماده 697 قانون مجازات اسلامی چیست ؟

2- تفسیر ماده 697 قانون مجازات اسلامی چیست ؟

3- نکات حقوقی ماده 697 قانون مجازات اسلامی چیست ؟

---

نظرات کاربران