ایراد عدم صلاحیت محلی یا نسبی

اگر دادگاه رسیدگی کننده به دعوا صلاحیت محلی یا نسبی برای رسیدگی به آن را نداشته باشد ، خوانده می تواند ایراد عدم صلاحیت نسبی را طرح کند و در صورتی که دادگاه آن را موجه بداند ، قرار عدم صلاحیت صادر می کند ؛ اما اگر خوانده اعتراضی نکرده یا خارج از مهلت اعتراض نماید ، دادگاه به رسیدگی ادامه خواهد داد . گفتنی است که مهلت طرح ایراد عدم صلاحیت نسبی ، تا پایان اولین جلسه دادرسی می باشد .

بر اساس قانون آیین دارسی مدنی ، برای اینکه دادگاه به دعوای مطرح شده رسیدگی کند ، باید صلاحیت داشته باشد . این صلاحیت دادگاه اعم است از صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی ؛ که به طور خلاصه ، صلاحیت محلی یعنی اینکه دادگاه عمومی کدام شهر صلاحیت رسیدگی به دعوا را خواهد داشت .

در صورتی که خوانده دعوا ، دادگاه را فاقد صلاحیت محلی بداند ، می تواند ایراد عدم صلاحیت محلی را به دادگاه ارائه نماید که در همین راستا ، دادگاه ممکن است قرار عدم صلاحیت محلی صادر کرده و از ادامه رسیدگی به دعوا امتناع کند . به همین منظور ، در ادامه این مقاله به بررسی عدم صلاحیت نسبی و ایراد عدم صلاحیت نسبی خواهیم پرداخت .

عدم صلاحیت نسبی یا محلی

بر اساس قانون آیین دارسی مدنی ، دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی برای رسیدگی به دعوا را داشته باشد . صلاحیت محلی یعنی اینکه دادگاه کدام شهر برای رسیدگی به دعوا صالح است .

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، علی الاصول دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در حوزه قضایی آن اقامت دارد . اما قواعد مربوط به صلاحیت نسبی بر خلاف صلاحیت ذاتی از قواعد مخیره و از جمله حقوق اصحاب دعوا هستند . به این معنا که اگر خوانده دعوا به این مطلب ایرادی وارد نکند ، یا خارج از مهلت قانونی ایراد کند ، رسیدگی در دادگاهی که صلاحیت محلی ندارد ، ادامه پیدا می کند .

علاوه بر این ، رای صادر شده توسط دادگاه نیزبه علت اینکه صلاحیت نسبی نداشته است ، در دیوان عالی کشور نقض نمی شود . البته اگر خوانده در مهلت قانونی ایراد عدم صلاحیت نسبی را مطرح نماید ، دادگاه مکلف است که آن را بپذیرد و به آن ترتیب اثر بدهد . بنابراین ، عدم صلاحیت نسبی می تواند توسط خوانده مورد ایراد قرار بگیرد .

ایراد عدم صلاحیت نسبی یا محلی

یکی از ایرادات مطرح شده در قانون آیین دادرسی مدنی بر اساس بند اول از ماده 84 این قانون آن است که " دادگاه صلاحیت نداشته باشد " . بنابراین ، همانگونه که در قسمت قبل نیز اشاره شد ، صلاحیت دادگاه بر دو نوع است ؛ صلاحیت ذاتی و صلاحیت نسبی . اما با توجه به صلاحیت عام دادگاه های عمومی دادگستری ، ایراد عدم صلاحیت نسبی تنها در مواردی قابل طرح است که خوانده ، دعوا را در صلاحیت دادگاه عمومی شهر دیگری بداند .

به عنوان نمونه ، شخص خواهان برای اقامه دعوا باید به دادگاهی که خوانده دعوا ( طرف مقابل او ) در آن حوزه ساکن است مراجعه نموده و طرح دعوا کند . حال اگر در شهر محل سکونت خودش دعوا را مطرح کرد ، خوانده می تواند به عدم صلاحیت نسبی دادگاه اعتراض کرده و ایراد عدم صلاحیت محلی یا نسبی را وارد کند .

مهلت طرح ایراد عدم صلاحیت نسبی

در قسمت قبل به توضیح اینکه ایراد عدم صلاحیت نسبی چیست و در چه مواردی شخص خوانده می تواند به عدم صلاحیت نسبی دادگاه ایراد وارد کند ، پرداخته شد . اما نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد ، مهلت و بازه زمانی طرح ایراد عدم صلاحیت نسبی در دادگاه است .

در پاسخ به این سوال ، ماده 87 قانون آیین دادرسی مدنی حایز اهمیت است که بر اساس این ماده ، ایراد عدم صلاحیت محلی بایستی تا پایان اولین جلسه دادرسی به عمل آید . در صورتی که دادگاه ایراد عدم صلاحیت نسبی مطرح شده را وارد بداند ، قرار عدم صلاحیت صادر می کند و پرونده را به دادگاه صالح می فرستد . اگر هم ایراد عدم صلاحیت نسبی را وارد نداده و خود را دارای صلاحیت نسبی تشخیص دهد ، وارد ماهیت دعوا می شود و به پرونده رسیدگی می کند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ایراد عدم صلاحیت محلی یا نسبی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ایراد عدم صلاحیت محلی یا نسبی پاسخ دهند .