ماده 37 قانون مجازات اسلامی

تفسیر متن ماده 37 قانون مجازات اسلامی که در خصوص تخفیف و تبدیل مجازات ها صحبت می کند، از این قرار است که در جرایم تعزیری، قاضی می تواند، نسبت به تبدیل یا تخفیف مجازات، اقدام کرده، منوط بر در نظر گرفتن این نکته از نکات حقوقی که جهات تخفیف مجازات، نظیر اقرار موثر متهم، وجود داشته باشد.

قانون گذار در قانون مجازات اسلامی، به حقوق متهم، بسیار اهمیت می دهد، تا جایی که تفسیر موسع قانونی یا قیاس را، صرفا در شرایطی جایز می داند که به نفع متهم بوده و در سقوط یا کاهش مجازات وی، ترتیب اثر داشته باشد.

یکی از موادی که قانون گذار، در آن، حقوق متهم را مد نظر قرار داده و برای آن، بندها و تبصره های مختلفی را در نظر گرفته است، ماده 37 قانون مجازات اسلامی، می باشد که دارای تفسیر و نکات حقوقی مخصوص به خود می باشد و صرفا، با دانستن این نکات، می توان از این ماده، به نفع متهم، به ویژه در صدور حکم مجازات، به نحوی که به حال وی، مناسب تر باشد، استفاده کرد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم متن ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی را ارائه کرده و پس از شرح و تفسیر آن، نکات حقوقی مربوط به ماده 37 را بگوییم. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند. 

متن ماده 37 قانون مجازات اسلامی

در شرایط بخصوصی، قانون گذار، امکان تخفیف و تبدیل مجازات ها را پیش بینی کرده است و ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی را به این مساله اختصاص داده است که در این بخش از مقاله، قصد داریم متن ماده مذکور را ارائه کرده و در تیترهای بعدی، تفسیر و نکات حقوقی مهم آن را بگوییم. متن ماده 37 قانون مجازات اسلامی، اصلاحی 1399/02/23 مقرر می دارد:

همانطور که ملاحظه شد، متن ​ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی، در خصوص تخفیف و تبدیل مجازات، صحبت می کند که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره جهات تخفیف مجازات، می توانند نسبت به مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت حتما بخوانید مقاله، پیشنهاد شده، اقدام نمایند. در ادامه، درباره تفسیر ماده 37 قانون مجازات اسلامی، صحبت خواهیم کرد.

تفسیر ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی

از آنجا که متن ماده 37 قانون مجازات اسلامی، در بردارنده نکات مهمی به نفع متهمین می باشد، ضروری است که از شرح و تفسیر آن آگاه بود تا بتوان، به بهترین نحو، از متن و قواعد این ماده، به نفع متهم، استفاده کرد. لذا در این بخش، تفسیر ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی را ارائه خواهیم کرد که به شرح زیر است:

در تفسیر ماده 37 قانون مجازات اسلامی باید گفت، امکان تخفیف مجازات ها در جرایم تعزیری، یعنی جرایمی که مشمول حدود و قصاص و دیات نیست و به تناسب نیاز روز جامعه، جرم انگاری شده، مورد پیش بینی قرار گرفته است.

با این توضیح که چنانچه جهات تخفیف مورد نظر قانون گذار، وجود داشته باشد، قاضی مختار است که مجازات را در شرایطی که به نفع متهم باشد، تبدیل کرده یا در میزان آن، تخفیف دهد. البته، در صورتی که قاضی، با احراز جهات تخفیف، قصد تخفیف یا تبدیل مجازات را داشته باشد، باید این امر را کاملا متناسب با درجه و نوع مجازات که قانون گذار در خصوص میزان و نوع تخفیف و تبدیل هریک در ماده 37، تعیین تکلیف کرده، انجام دهد.

نکات حقوقی ماده 37 قانون مجازات اسلامی

پس از ارائه متن و تفسیر ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا درباره نکات حقوقی ماده 37 قانون مجازات اسلامی، صحبت کنیم و در این خصوص علاوه بر متن ماده ۳۷، متن سایر مواد قانون مجازات را نیز، مد نظر قرار دهیم. نکات حقوقی ماده 37 قانون مجازات اسلامی، به شرح زیر هستند:

امکان تخفیف و تبدیل مجازات، صرفا در صورت وجود جهات تخفیف و صرفا در صورت تعزیری بودن جرم، امکان پذیر می باشد.

اختیار موافقت با تبدیل و تخفیف، با قاضی است اما، در خصوص نوع و میزان تخفیف، باید کاملا مطابق ماده 37 و تبصره های آن عمل کند.

جهات تخفیف مورد نظر قانون گذار در متن ماده ۳۷، در ماده 38 همین قانون، مورد پیش بینی قرار گرفته اند که مواردی نظیر گذشتن کردن مدعی خصوصی یا شاکی از جرم؛ همکاری کردن متهم، به نحو موثر، در خصوص شناسایی شدن شریک ها و معاونین جرم، کشف دلیل یا اموالی که از جرم به دست آمده یا برای ارتکاب آن به کار فته است؛

وجود هرگونه دلیل یا اوضاعی که در ارتکاب جرم، تاثیر مثبت داشته، نظیر رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده؛ اقرار متهم به جرم، حین رسیدگی یا پیش از رسیدگی و قبل از تعقیب؛ وضعیت خاص متهم، نظیر کهن سال بودن او یا داشتن بیماری؛ اقدامات موثری که متهم، بعد از وقوع جرم، برای کاهش آثار زیان بار جرم انجام داده است؛ پشیمانی متهم یا داشتن حسن سابقه او، هستند.

تقلیل مجازات ها باید بدین صورت باشد که انفصال دائم به انفصال موقت، برای 5 تا 15 سال؛ حبس مجازات های درجه 4 و بالاتر، یعنی مجازات های دارای حبس بیش از 5 تا 10 سال، بیش از 10 تا 15 سال و ...، به میزان یک تا سه درجه و حبس مجازات های درجه 5 و 6، یعنی مجازات های دارای حبس بیش از 2 تا 5 سال و بیش از 6 ماه تا 2 سال، به میزان یک تا دو درجه، کاهش یابد.

همچنین، تبدیل مجازات ها، باید بدین صورت باشد که مجازات حبس تعزیری درجه 7 (91 روز تا 6 ماه)، به جزای نقدی بیش از سی میلیون ریال تا شصت میلیون ریال؛ مجازات مصادره اموال، به جزای نقدی درجه 1 تا 4، یعنی جزای نقدی یش از پانصد میلیون ریال تا یک میلیارد ریال، بیش از یک میلیارد ریال تا یک میلیارد و پانصد میلیون ریال، بیش از یک میلیارد و پانصد میلیون ریال تا دو میلیارد و هشتصد میلیون ریال یا جزای بیش از دو میلیارد و هشتصد میلیون تبدیل گردد.

تقلیل سایر مجازات ها، می تواند به صورت کاهش آن ها، به میزان یک یا دو درجه و تبدیل سایر مجازات ها، می تواند به صورت تبدیل مجازات، به مجازات دیگری در همان درجه یا به مجازات دیگری در درجه پایین، صورت گیرد. شایان ذکر است، مجازات حبس تا 91 روز، به مجازات جایگزین، تبدیل خواهد شد.

همچنین، مستفاد از ماده 39 قانون مجازات اسلامی، چنانچه در جرم دارای مجازات تعزیری درجه 7 و هشت (حبس از نود و یک روز تا شش ماه و حبس تا سه ماه)، جهات تخفیف، موجود باشد و قاضی، تشخیص دهد، بدون اجرای مجازات هم مرتکب، می تواند اصلاح گردد و در شرایطی که محکوم علیه، سابقه کیفری موثر نداشته و شاکی نیز گذشت نماید و متهم، تعهد به جبران ضرر و زیان وارده کند، می شود، حکم به معافیت از کیفر صادر کرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نکات حقوقی ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نکات حقوقی ماده 37 قانون مجازات اسلامی پاسخ دهند.