متن ماده 190 قانون مدنی ، بیانگر شرایط اساسی صحت معامله است . تفسیر این ماده ، گویای آن است که حین تنظیم قرارداد ، طرفین می بایست قصد و رضایت و اهلیت داشته باشند . همچنین ، موضوع معامله ، باید معلوم و معین بوده و هدف آن نیز ، مشروع باشد . نکات حقوقی ماده ۱۹۰ ، آن است که عدم رعایت شرایط مذکور ، سبب بطلان یا عدم نفوذ قرارداد است .
برای مشاوره تفسیر ماده 190 قانون مدنی
برای مشاوره تفسیر ماده 190 قانون مدنی
انعقاد هر عقد و قراردادی ، نیازمند رعایت پاره ای از احکام قانونی است . در واقع ، از آن جهت که تنظیم قرارداد و معامله میان افراد ، آثار حقوقی خاصی به دنبال خواهد آورد ، لازم است که شرایط قانونی مربوط به صحت معاملات ، در آن وجود داشته باشد ؛ در غیر این صورت ، تنظیم قرارداد ، بی اثر خواهد بود .
در متن ماده 190 قانون مدنی ، مهم ترین شرایط اساسی که صحت هر معامله یا قراردادی به وجود آنها وابسته است ، ذکر شده است . بر اساس تفسیر ماده 190 قانون مدنی ، در صورت عدم وجود هر یک از شرایط مذکور ، معامله ، ممکن است باطل بوده و یا غیر نافذ شود . لذا پرداختن به ماده ۱۹۰ قانون مدنی در خصوص شرایط صحت قراردادها ، پر اهمیت است .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم ابتدا متن ماده 190 قانون مدنی را ارائه نموده و سپس ، به بررسی این موضوعات بپردازیم که شرح و تفسیر ماده 190 قانون مدنی ناظر بر چیست و نکات حقوقی مربوط به آن ، شامل چه موضوعاتی است .
زمانی که دو نفر ، اقدام به انعقاد عقد یا قرارداد میان خود می نمایند ، هدف آن را دارند که با تنظیم معامله ، آثار حقوقی ناشی از آن ، ایجاد گردد . به عنوان نمونه ، قرارداد بیع ، با این هدف منعقد می شود که مالکیت مبیع ، به خریدار تعلق گرفته و مالکیت ثمن نیز ، به فروشنده اختصاص یابد . اما این آثار قانونی ، صرفا از معاملاتی ایجاد می گردد که به صورت صحیح و قانونی ، منعقد شده باشند .
با این مقدمه ، یکی از مهم ترین موضوعاتی که متعاملین ، می بایست مد نظر داشته باشند ، آن است که حین تنظیم قرارداد ، شرایط اساسی صحت معامله را ، رعایت نمایند ؛ در غیر این صورت ، ممکن است معامله ، باطل بوده و یا اینکه نیازمند تنفیذ توسط طرف مقابل باشد . این شرایط اساسی ، در متن ماده ۱۹۰ قانون مدنی ، ذکر شده است . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم متن ماده 190 قانون مدنی را ذکر نموده و در قسمت های بعد ، شرح و تفسیر و نکات حقوقی مربوط به آن را توضیح دهیم .
بر اساس متن ماده 190 قانون مدنی ، برای صحت هر معامله یا قرارداد ، وجود تمامی شرایط زیر ، اساسی می باشد :
قصد طرفین از انجام معامله و رضایت داشتن از انعقاد آن ؛
وجود اهلیت در هر کدام از طرفین قرارداد اعم از خریدار و فروشنده ؛
تعیین موضوع معامله یا قرارداد توسط طرفین به صورت دقیق ؛
مشروع بودن جهت یا هدف از انجام معامله یا قرارداد .
همانطور که مشاهده می شود ، متن ماده 190 قانون مدنی ، ناظر بر شرایط اساسی صحت معاملات است که علی القاعده ، در خصوص تمامی عقود و قراردادهای مالی و غیر مالی که میان افراد جامعه منعقد می گردد ، می بایست مد نظر قرار گیرد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، می توانید مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .
در متن ماده 190 از قانون مدنی ایران ، شرایط اساسی صحت هر عقد یا قراردادی ، ذکر شده است که افراد ، حین تنظیم قراردادهای خود ، می بایست با لحاظ تمامی شروط چهارگانه فوق ، اقدام به امضای قرارداد نمایند . از آن جهت که هر یک از شرایط مذکور در متن ماده 190 قانون مدنی ، جزئیات مخصوص به خود را دارد ، در این قسمت ، قصد داریم به شرح و تفسیر ماده 190 قانون مدنی پرداخته و نکات حقوقی آن را تشریح نماییم .
بند اول از ماده ۱۹۰ قانون مدنی ، بیانگر یکی از محوری ترین شروط صحت قرارداد ، یعنی وجود قصد انعقاد قرارداد در طرفین قرارداد می باشد . با این توضیح که ، هر کدام از طرفین عقد ، می بایست هنگام انعقاد متن قرارداد ، قصد امضای آن قرارداد و متعهد شدن به مفاد آن را داشته باشند . لذا در صورت عدم وجود قصد ، قرارداد ، باطل می باشد .
به عنوان نمونه ، در صورتی که یکی از طرفین ، بنا به دلایلی ، مجبور به امضای قرارداد شود ، این قرارداد ، به لحاظ عدم وجود قصد و اراده ، باطل خواهد بود . همچنین است حالتی که شخص ، مجنون بوده و اراده ندارد و یا اینکه در حال خواب ، بیهوشی یا مستی ، از وی امضا گرفته می شود .
قسمت دوم بند 1 ماده 190 قانون مدنی نیز ، به اندازه قصد معامله ، پر اهمیت است . این امر ، ناظر بر رضایت از انجام معامله است . به همین دلیل ، در صورتی که شخص ، نسبت به تنظیم قرارداد ، رضایت درونی نداشته باشد ، معامله ، غیر نافذ می باشد . اکراه در قانون مدنی ، به این معناست که گاها ، شخص ، به خاطر فردی که وی را نسبت به جان ، مال یا آبروی خود تهدید می کند ، اقدام به انعقاد قرارداد می نماید که این قرارداد ، اکراهی بوده و در نتیجه آن ، معامله ، کاملا صحیح نیست .
در بند دوم ماده 190 قانون مدنی ، به اهلیت طرفین برای انعقاد معامله ، اشاره شده است . اهلیت ، به این معناست که هر کدام از طرفین معامله ، می بایست بالغ ، عاقل و رشید باشند . به عنوان نمونه ، در صورتی که فرد مجنون یا دیوانه و یا اشخاص صغیر و سفیه، اقدام به انعقاد معامله ای نمایند ، از آن جهت که اهلیت لازم برای انعقاد عقد را ندارند ، ممکن است معامله انجام شده ، حسب مورد ، باطل یا غیر نافذ باشد .
در ارتباط با شرح و تفسیر بند سوم ماده 190 قانون مدنی ، باید گفت که موضوع هر معامله ای ، باید معین و مشخص باشد . معلوم و معین بودن مورد معامله ، به این معناست که نباید ابهامی در خصوص قرارداد ، وجود داشته باشد . لذا اگر مورد معامله ، عین معین است ، می بایست مصداق آن تعیین شده و یا اینکه جنس ، وصف و مقدار آنها ، ذکر گردد .
همچنین ، تفسیر بند 4 از ماده ۱۹۰ قانون مدنی ، گویای آن است که جهت یا هدف از انعقاد قرارداد ، می بایست مشروع و قانونی باشد ؛ در غیر این صورت ، معامله ، باطل خواهد بود . البته ، لازم نیست که در حین انعقاد قرارداد ، جهت یا هدف معامله ، مورد تصریح قرار گیرد . با این حال ، اگر ضمن انعقاد عقد ، نسبت به آن تصریح شود ، می بایست این هدف ، مشروع باشد . به عنوان نمونه ، از آن رو که خرید و فروش مشروبات الکلی و یا مواد مخدر ، غیر قانونی است ؛ قرارداد آن نیز ، باطل است .
بر اساس ماده 10 قانون مدنی ، اصل بر صحت عقود و قراردادهای تنظیم شده ، میان افراد است ؛ مگر اینکه مخالف قانون باشند . در همین راستا ، متن ماده 190 قانون مدنی ، مهم ترین و اصلی ترین شرایطی که وجود آنها ، سبب صحت عقد یا قرارداد می گردد و عدم توجه به آنها ، صحت معامله را دچار خدشه می کند ، ذکر شده است .
در قسمت قبل ، تلاش شد تا شرح و تفسیر ماده ۱۹۰ قانون مدنی در ارتباط با وجود قصد و رضایت طرفین ، اهلیت ایشان ، معلوم و معین بودن مورد معامله و نیز ، مشروع بودن هدف یا جهت قرارداد ، به اختصار ارائه شود ؛ لکن در این قسمت نیز ، قصد توضیح نکات حقوقی ماده 190 قانون مدنی را داریم .
یکی از مهم ترین نکات حقوقی ماده 190 قانون مدنی ، مربوط به اثر رعایت یا عدم رعایت شروط مذکور در این ماده می باشد . به عبارت دیگر ، سوالی که مطرح می شود ، آن است که رعایت یا عدم رعایت هر کدام از شرایط مذکور در ماده 190 ، چه آثار و پیامدهای حقوقی به بار خواهد آورد ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که رعایت تمامی اصول 4 گانه مذکور در متن ماده 190 قانون مدنی ، سبب می شود که یک معامله ، صحیح و قانونی باشد ؛ لذا در صورتی که یکی از طرفین ، به تعهدات مذکور در متن قرارداد عمل نکند ، می توان به استناد قرارداد صحیح و قانونی ، از طریق دادگاه ، عمل کردن به تعهدات قراردادی توسط وی را درخواست نمود .
در غیر این صورت ، اگر هر کدام از شرایط 4 گانه مذکور در ماده ۱۹۰ قانون مدنی وجود نداشته باشد ، قرارداد ، صحیح نخواهد بود . صحیح نبودن قرارداد یا معامله ، اعم از عقد باطل و عقد غیر نافذ است . بطلان معامله به دلیل عدم وجود قصد ، عدم اهلیت طرفین ( افراد مجنون یا صغیر غیر ممیز ) ، مشروع نبودن موضوع قرارداد و یا مجهول بودن موضوع قرارداد ، به این معناست که اصلا از همان ابتدا ، عقدی میان طرفین ، شکل نگرفته است و به همین دلیل ، این قرارداد هم ، آثار حقوقی نخواهد داشت .
با این حال ، در برخی موارد ، معامله انجام شده ، به خاطر عدم وجود رضایت ( در مورد معامله فضولی ) و یا عدم اهلیت در آنها ( در مورد افراد صغیر ممیز یا سفیه ) ، عقد غیر نافذ است . عدم نفوذ معامله ، به این معناست که با اراده بعدی ، می توان آن را صحیح تلقی کرد و آثار حقوقی را بر آن ، بار نمود . لذا اشخاصی که حین معامله ، رضایت ندارند ، می توانند بعدا اقدام به تنفیذ آن نمایند و در مورد اشخاص صغیر ممیز و سفیه نیز ، ولی قهری آنها ، می تواند معامله را تنفیذ نماید .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرح و تفسیر ماده 190 قانون مدنی در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرح و تفسیر ماده 190 قانون مدنی پاسخ دهند .
برای مشاوره تفسیر ماده 190 قانون مدنی
برای مشاوره تفسیر ماده 190 قانون مدنی
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
