اصل 19 قانون اساسی

متن اصل 19 قانون اساسی ، گویای اصل برابری و بهره مندی تمامی شهروندان از حقوق مساوی می باشد . نکات حقوقی و تفسیر اصل ۱۹ قانون اساسی ، بیانگر آن است که ویژگی هایی از قبیل قومیت ، نژاد ، زبان ، رنگ پوست و مانند اینها ، نباید سبب تمایز میان شهروندان ، در بهره مندی از حقوق قانونی شان شود .

یکی از مهم ترین کارکردهای قانون اساسی در هر کشور ، تنظیم قدرت ، در کنار تضمین حقوق و آزادی های اساسی شهروندان می باشد . بر این مبناست که عمده قوانین اساسی کشورها ، بخش های مهمی از متن و سند قانون اساسی را ، به بیان محدوده حقوق و آزادی های شهروندان اختصاص می دهند تا از آن ، صیانت شود .

پایه و محور برخورداری از تمامی حقوق قانونی توسط افراد ، اصل برابری می باشد که به معنای آن است که افراد ، در شرایط عادی ، می توانند اقتضای رفتار برابر داشته باشند و تمایزاتی همچون زبان و مذهب و نژاد و مانند آن ، نباید منجر به خدشه به حقوق قانونی آنها گردد که این مفهوم ، در اصل 19 قانون اساسی ، ذکر گردیده است و از آن جهت که این اصل ، محور حقوق ملت در قانون اساسی می باشد ، پرداختن به تفسیر و نکات حقوقی آن ، ضروری است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم که ابتدا ، متن اصل 19 قانون اساسی را ذکر نموده و سپس ، به بیان شرح و تفسیر اصل ۱۹ قانون اساسی ، بپردازیم . در پایان نیز ، برخی از مهم ترین نکات حقوقی اصل نوزدهم قانون اساسی را ذکر خواهیم نمود .

متن اصل 19 قانون اساسی

قانون اساسی هر کشور ، مهم ترین سند حقوقی و سیاسی آن تلقی می شود که جز با شرایط خاص ، بازنگری در قانون اساسی ، امکانپذیر نبوده یا لااقل بسیار دشوار است . نظر به همین خاصیت قانون اساسی ، معمولا ، مهم ترین حقوق ملت ، در این قانون ذکر می گردد .

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز ، از این قاعده مستثنی نبوده و یک فصل جداگانه ، با عنوان حقوق ملت ، در قانون اساسی ، گنجانیده شده است . حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، ضمن فصل دوم این قانون ، از اصل ۱۹ الی 42 ، ذکر شده است که یکی از مهم ترین این حقوق ، اصل برابری شهروندان می باشد .

در واقع ، حقوق ملت در قانون اساسی ، با اصل نوزدهم آغاز می شود که در آن ، برابری مردم ایران از هر قوم و قبیله و نژاد ، مطرح شده است . به همین دلیل ، برای اطلاع از شرح و تفسیر و نکات حقوقی اصل 19 قانون اساسی ، ابتدا می بایست متن آن را ذکر نماییم که متن اصل 19 قانون اساسی ، به شرح زیر است :

بر این اساس ، متن اصل 19 قانون اساسی ، بیانگر یکی از مهم ترین و پایه ای ترین اصول هر نظام حقوقی محسوب می گردد که به موجب آن ، تمایزاتی همچون رنگ پوست ، نژاد ، زبان تکلم و مانند آنها ، نباید سبب تمایز و ایجاد امتیاز برای شهروندان باشد که در ادامه ، شرح و تفسیر اصل ۱۹ قانون اساسی را نیز ، ذکر خواهیم نمود .

شرح و تفسیر اصل 19 قانون اساسی

اصل نوزدهم قانون اساسی ، نخستین اصل از حقوق ملت در قانون اساسی می باشد که بیان عدم تمایز میان شهروندان ، پرداخته است . اما سوالی که در خصوص متن اصل 19 قانون اساسی مطرح می شود ، آن است که تفسیر اصل 19 قانون اساسی چیست ؟ به همین مناسبت ، در این قسمت ، قصد داریم به بیان شرح و تفسیر اصل ۱۹ قانون اساسی بپردازیم .

در ارتباط با تفسیر اصل 19 قانون اساسی ، ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که اصولا ، تفسیر قانون اساسی ، به عهده شورای نگهبان می باشد که این شورا ، با ترکیب دوگانه خود ، از حقوقدانان و فقها ، در شرایط خاصی ، اقدام به تفسیر اصول قانون اساسی می کند . در این صورت ، تفسیر قانون اساسی نیز ، ارزش قانون اساسی را خواهد داشت .

لکن از زمان تصویب اصل 19 قانون اساسی در سال 1358 تا کنون ، نسبت به اصل 19 قانون اساسی ، نظریه ای تفسیری ، از سوی شورای نگهبان ، ارائه نشده است . بنابراین ، در این قسمت ، به شرح اصل 19 قانون اساسی ، اکتفا نموده و در این خصوص ، نکاتی را به شرح زیر ، ذکر خواهیم کرد .

در حین تصویب اصل 19 قانون اساسی در جلسات مجلس بررسی نهایی اصول قانون اساسی ، به مبانی شرعی اصل برابری و عدم تمایز شهروندان ، اشاره شده است که به موجب آن ، ویژگی های انسانی شهروندان از قبیل رنگ پوست ، نژاد ، زبان تکلم ، قومیت و مواردی از قبیل آن ، سبب امتیاز برای افراد نبوده و نمی توان به استناد آنها ، حقوق یا امتیازاتی را برای افراد ، در نظر گرفت .

در واقع ، اصل ۱۹ قانون اساسی نیز ، به تبع دین مبین اسلام و سیره پیامبر اکرم ( ص ) و ائمه اطهار ( ع ) ، حقوق مساوی تمامی افراد را مقرر داشته ؛ بی آنکه ویژگی های عرضی آن همچون رنگ پوست ، نژاد و مانند آن ، سبب تمایز در افراد گردد که در ادامه ، نکات حقوقی اصل مذکور را نیز ، ذکر خواهیم کرد .

نکات حقوقی اصل 19 قانون اساسی

اصل 19 قانون اساسی ، به بیان این مطلب پرداخته است که اصل ، بهره مندی تمامی افراد ، از حقوق مساوی می باشد . به همین دلیل ، ویژگی های عرضی همچون رنگ پوست ، نژاد ، قومیت ، زبان و مانند آن ، سبب تمایز میان افراد نخواهد شد و نظر به  همین موضوع است که در اصل 56 قانون اساسی ، خداوند انسان را بر سرنوشت خویش ، حاکم ساخته است . در این قسمت ، قصد داریم نکات حقوقی اصل ۱۹ قانون اساسی را نیز ، ذکر نماییم .

یکی از مهم ترین نکات حقوقی اصل 19 قانون اساسی ، اصل برابری و بهره مندی تمامی افراد ، از حقوق یکسان و برابر می باشد . این مفهوم از برابری ، در اصل 20 قانون اساسی نیز ، به نوعی قابل مشاهده است . مبنای اصل برابری در این اصل ، آن است که تمامی شهروندان ، فارغ از قوم و قبیله ، نژاد ، رنگ پوست ، زبان و سایر ویژگی های عرضی ، در یک امر ، مشترک هستند و آن ، انسانیت آنهاست .

بر این مبناست که ، برای بهره مندی آنها از حقوق قانونی و امتیازات مذکور در فصل سوم قانون اساسی ( تحت عنوان حقوق ملت ) ، نیازی نیست که ایشان ، حتما نژاد ، قوم و قبیه یا زبان خاصی داشته باشند . بلکه از آن رو که کشور ایران ، دارای تنوع قومیت ، نژاد ، زبان ، مذهب ، رنگ پوست و مانند اینهاست ، نمی توان از این بابت ، میان شهروندان ، تمایزی قایل شد . بلکه تمامی ملت ، از حقوق مساوی بهره مندند که یکی از این حقوق ، اصل 27 قانون اساسی ، در ارتباط با آزادی تجمعات است .

لذا هر چند در اصل 15 قانون اساسی ، مقرر شده که زبان و خط رسمی مردم ایران ، فارسی است ، با این حال ، استفاده از زبان های قومی و محلی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس ، در کنار زبان فارسی ، بلا اشکال است .

و نیز ، هر چند که طبق اصل 12 قانون اساسی ، دین رسمی ایران ، اسلام بوده و مذهب افراد نیز ، شیعه 12 امامی است ، سایر مذاهب اسلامی ( از جمله مسلمانان اهل سنت ) ، دارای احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب ، در انجام مراسمات مذهبی ، تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه و دعاوی مربوط به آن ، آزادی دارند .

به موجب اصل 13 قانون اساسی نیز ، ایرانیان متدین به سایر ادیان ، از قبیل زردشتیان ، کلیمیان و مسیحیان ، در حدود قانون ، در انجام مراسم دینی خود ، دارای آزادی کامل بوده و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی خود ، طبق آیین خود ، عمل خواهند نمود . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اصل ۱۹ قانون اساسی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اصل 19 قانون اساسی پاسخ دهند .