غش در معامله ، انجام اقداماتی برای فریب دادن طرف قرارداد می باشد که از جمله شرایط آن ، می توان به ذکر اوصافی که مورد معامله ، فاقد آن است و یا پنهان داشتن عیوب آن اشاره نمود . حکم غش در معامله ، ایجاد حق فسخ برای فریب خورده بوده و نحوه شکایت از غش در معامله ، از طریق طرح شکایت در دفاتر خدمات قضایی است .
برای مشاوره حکم غش در معامله
برای مشاوره حکم غش در معامله
در زندگی روزمره ، افراد ، معاملات مختلفی با یکدیگر انجام می دهند که فرض اصلی آن ، رعایت اصول و هنجارهای اخلاقی توسط متعاملین و همچنین ، در نظر داشتن موازین حقوقی می باشد . یکی از این اصول و موازین اخلاقی – حقوقی ، ناظر بر صداقت و راستی طرفین و اجتناب از فریفتن دیگران ، حین انجام معامله می باشد که در دین اسلام نیز ، افراد از انجام چنین اعمالی ، نهی شده اند .
این مفهوم ، تحت عنوان غش در معامله نامگذاری شده است و در شرایطی انجام می شود که فروشنده ، اقدام به فریفتن دیگران در حین انعقاد معامله و به اشتباه انداختن خریدار نماید ؛ به نحوی که اگر این عمل انجام نمی شد ، خریدار نیز ، حاضر به انجام معامله نبود . از آن جهت که انجام اعمال این چنینی ، ضمانت اجرای حقوقی مهمی به دنبال دارد ، پرداختن به حکم غش در معامله ، ضروری به نظر می رسد .
به همین دلیل ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به توضیح اینکه غش در معامله چیست ، پرداخته و سپس ، شرایط غش در معامله و حکم قانونی آن را بیان کنیم . در ادامه نیز ، نحوه شکایت از غش در معامله را توضیح خواهیم داد .
انعقاد قرارداد بیع ، تابع موازین مذکور در قوانین و مقررات می باشد که بی توجهی به آنها ، ضمانت های اجرایی مهمی به دنبال خواهد داشت . یکی از مهم ترین شرایط انعقاد قرارداد بیع که جزء شرایط صحت معامله نیز قلمداد می شود ، آن است که مورد معامله ، معلوم و معین بوده و دقیقا به همان نحوی که هست ، توسط طرفین ، شناخته شود .
با این وجود ، گاها ممکن است که فروشنده ، حین معامله ، اقداماتی را انجام دهد که سبب فریب خوردن طرف مقابل گردد که این موضوع را تحت عنوان غش در معامله ، نامگذاری کرده اند . لذا سوالی که در این خصوص ، مطرح می شود ، آن است که مفهوم غش در معامله چیست ؟
در پاسخ به این سوال که غش در معامله چیست ، باید گفت که غش در معامله ، در یک مفهوم کلی ، به این معنا است که یکی از طرفین معامله ( معمولا فروشنده در عقد بیع ) ، با انجام مجموعه اقدامات خاصی در شرایط خاص ، اقدام به فریب دادن طرف مقابل ( معمولا خریدار یا مشتری در عقد بیع ) نماید ؛ به صورتی که اگر خریدار ، از این موضوع ، اطلاعی نداشت ، راضی به انجام معامله نمی شد .
در خصوص اینکه غش در معامله چیست ، یک مفهوم مشابه دیگر نیز ، متبادر به ذهن می شود که یکی از آنها ، فریب یا تدلیس در ازدواج یا همان غش در نکاح می باشد که در آن ، یکی از طرفین ، برای اینکه طرف دیگر را راضی به ازدواج با خود نماید ، اوصافی را برای خود بیان می کند که در واقع ، واجد آنها نیست که این امر ، تحت عنوان تدلیس در ازدواج ، شناخته می شود .
با این حال ، غش در معامله ، مربوط به شرایطی است که یک معامله میان خریدار و فروشنده ، صورت می گیرد که در آن ، یکی از طرفین ( معمولا فروشنده ) ، تحت شرایط خاصی ، خریدار را به اشتباه انداخته و با پنهان داشتن اوصاف منفی جنس معیوب خود و یا ذکر اوصافی که مورد معامله ، فاقد آن است ، خریدار را گول زده و راضی به انجام معامله می نماید که در ادامه ، شرایط غش در معامله را توضیح خواهیم داد .
غش در معامله که همان فریب دادن دیگری حین انجام عقد و قرارداد می باشد ، در قانون مدنی ، با عنوان تدلیس ، مورد پیش بینی قرار گرفته و شرایط و احکام آن ، ذکر شده است . بر اساس ماده 438 قانون مدنی ، تدلیس در معامله یا همان غش در معامله ، عبارت است از مجموعه عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که شرایط غش در معامله چیست ؟
یکی از مهم ترین و اصلی ترین شرایط غش در معامله ، آن است که یکی از طرفین معامله ، همچون جرم کلاهبرداری ، اقدام به انجام اموری نماید که این اقدامات ، منجر به فریب خوردن یا گول خوردن طرف مقابل وی شده و او ، توانایی تشخیص این امر را نداشته باشد . به عنوان نمونه ، مجموعه اقداماتی که می تواند منجر به غش در معامله شود ، شامل موارد زیر می باشد :
کم فروشی یا گرانفروشی : در این حالت ، ممکن است که فروشنده ، با دستکاری کردن ترازو یا اضافه کردن چیز دیگر به کالای فروخته شده ( همچون افزودن آب به شیر ) ، اقدام به فریب طرف معامله نموده ؛ در حالی که خریدار ، از آن بی اطلاع است .
خوب جلوه دادن مورد معامله : در این حالت ، ممکن است که فروشنده ، با انجام اقداماتی ، محاسنی را در مورد معامله ایجاد نماید ؛ در حالی که فاقد آن است . به عنوان نمونه ، آب زدن به سبزی ها برای تازه جلوه دادن آنها و یا رنگ کردن میوه های نارس .
پنهان کردن عیوب مورد معامله : در این حالت ، ممکن است که فروشنده ، با انجام غش در معامله ، اقدام به پنهان کردن معایب کالا از خریدار نماید ؛ همچون حالتی که فروشنده ، برای جلوگیری از اطلاع خریدار ، اقدام به رنگ کردن ماشین تصادفی نماید و خریدار ، از این موضوع ، بی اطلاع باشد .
نشان دادن چیزی بر خلاف جنس و ماهیت آن : در شرایطی که فروشنده ، به جای کالایی که به خریدار ، معرفی نموده است ، کالای دیگری را به وی عرضه نماید ، غش در معامله انجام شده است ؛ مثل حالتی که شخصی ، اقدام به روکش نمودن فلزی با طلا نموده و آن را به جای طلا ، به مشتری بفروشد .
همچنین ، یکی دیگر از شرایط غش در معامله ، آن است که غش در معامله ، در مورد کالاهایی مصداق خواهد داشت که عین معین باشد . یعنی کالایی که ما به ازای خارجی قابل اشاره ای در دنیای واقعی داشته باشد . مثل این ماشین ، این خانه و غیر اینها . لذا در صورتی که مورد معامله ، از نوع عین کلی باشد ، غش در معامله در خصوص آن ، ایجاد نخواهد شد ؛ چرا که حکم چنین معامله ای ، بطلان نبوده و می توان از فروشنده خواست که مال معیوب را تعویض کند .
البته ، در خصوص شرایط غش در معامله ، باید گفت که ممکن است هر کدام از امور فوق ، اتفاق افتاده باشد ؛ لکن خود فروشنده نیز ، از موضوع غش در معامله ، بی اطلاع بوده و یا اینکه خود خریدار ، با علم به موضوع ، باز هم اقدام به انعقاد معامله نماید . در چنین شرایطی ، غش در معامله ، صورت نگرفته و نمی توان جبران خسارت در تدلیس را تقاضا نمود . لذا شرط غش در معامله ، بی اطلاعی شخص فریب خورده و اطلاع شخص فریب دهنده ، نسبت به موضوع ، می باشد .
لازم به ذکر است که غش در معامله ، صرفا توسط فروشنده ، انجام نشده ؛ بلکه در شرایطی هم ، ممکن است که خریدار ، با انجام اقداماتی ، ضمن معامله را خوب جلوه داده و یا از بیان ایرادات و معایب آن به فروشنده ، امتناع نماید که در این شرایط نیز ، غش در معامله انجام گرفته است .
در برخی شرایط ، ممکن است که متعاملین در یک قرارداد شفاهی یا کتبی ، پس از انجام غش در معامله توسط دیگری ، فریب بخورند . یکی از مهم ترین سوالاتی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که حکم غش در معامله چیست و در صورتی که یکی از طرفین ، اقدام به فریب دیگری در معامله نماید ، چه ضمانت اجرای حقوقی بر موضوع مترتب خواهد بود ؟
در پاسخ به این سوال که حکم غش معامله چیست ، می بایست به ماده 439 و 440 قانون مدنی مراجعه نمود که بر اساس آن ، انجام عملیات تدلیس یا غش در معامله ، سبب می شود که شخص فریب خورده ، حق فسخ معامله را پیدا کند . بر اساس ماده 439 قانون مدنی ، در صورتی که فروشنده ، اقدام به تدلیس یا غش معامله کرده باشد ، مشتری ، حق فسخ قرارداد را به جهت اعمال خیار تدلیس ، خواهد داشت .
همچنین ، در صورتی که مشتری یا خریدار ، نسبت به ثمن معامله ، اقدام به فریب فروشنده نموده باشد ، در این صورت ، فروشنده نیز ، از خیار تدلیس بهره مند خواهد شد و می تواند اقدام به بر هم زدن معامله نموده یا اینکه آن را پذیرفته و به همان ، متعهد گردد که در ادامه ، در خصوص نحوه شکایت از غش در معامله ، توضیح خواهیم داد .
طبق آنچه گفته شد ، حکم غش در معامله ، صحت معامله همراه با ایجاد خیار تدلیس برای شخص فریب خورده می باشد . با این وجود ، در شرایط خاص ، ممکن است که حکم غش معامله ، بطلان قرارداد باشد ؛ به این معنا که گویی اصلا هیچ توافقی میان طرفین ، انجام نشده است و قرارداد ، هیچ اثر حقوقی نخواهد داشت . حکم بطلان در صورت غش در معامله ، مربوط به جایی است که شخصی ، جنسی دیگر را که مورد درخواست مشتری نمی باشد ، با عملیات متقلبانه ، به وی بفروشد ( مثل فروش آهن روکش شده ، به جای طلا ) .
همانطور که اشاره شد ، حکم غش در معامله ، در مواردی ، بطلان قرارداد و در مواردی نیز ، ایجاد خیار تدلیس برای فریب خورده می باشد که حسب مورد ، شخص ، می تواند آن را اعمال نماید . در همین رابطه ، سوالی مطرح می شود و آن هم این است که نحوه شکایت از غش در معامله به چه صورت است ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اگر شخصی ، به دلیل غش در معامله ، فریب خورده باشد ، یکی از راه های شکایت از غش در معامله ، آن است که به استناد خیار تدلیس ، معامله را بر هم زده یا اصطلاحا آن را فسخ نماید . بر اساس ماده 440 قانون مدنی ، پس از اطلاع از تدلیس یا غش در معامله ، شخص فریب خورده ، می بایست به فوریت ، حق فسخ خود را اعمال نموده وگرنه این حق را از دست می دهد .
نحوه فسخ قرارداد در صورت غش در معامله ، آن است که شخص فریب خورده ، می بایست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و با تنظیم یک نمونه متن اظهارنامه اعلام فسخ معامله به طرف مقابل ، حق فسخ خود را به صورت فوری ، به وی اعلام نماید و سپس ، دادخواست تایید فسخ را نیز ثبت کند .
علاوه بر این ، از آن جهت که گاها ، فرد ، با انجام اعمال فریب کارانه ، طرف مقابل را به انعقاد قرارداد ترغیب می نماید ، این اعتقاد وجود دارد که غش در معامله در شرایط خاصی ، مشابه کلاهبرداری کردن از افراد می باشد که کلاهبرداری ، یک جرم کیفری است و به این معنا است که شخص کلاهبردار ، به قصد بردن اموال دیگران ، اقدام به انجام اعمال متقلبانه و غیر واقعی می نماید .
نحوه شکایت از غش در معامله در این شرایط ، به این صورت است که شخص فریب خورده ، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و یک نمونه شکواییه کیفری به جرم تدلیس و کلاهبرداری در معامله ، تنظیم نموده تا ابتدا در دادسرا و سپس ، در دادگاه ، مورد رسیدگی قرار گیرد که بر اساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری ، در صورت اثبات کلاهبرداری در معامله ، فرد ، به مجازات رد مال به صاحب آن ، حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی ، محکوم می گردد .
لازم به ذکر است که شکایت از غش در معاملات مهم و اعمال مجازات شخص فریب کار به عنوان کلاهبردار ، منوط به اثبات ارکان مادی و معنوی این جرم بوده ؛ در صورتی که رویه قضایی فعلی ، تمایل کمی برای صدور حکم مجازات کیفری بر مرتکبین تدلیس یا غش در معامله را دارند ؛ فلذا بهترین راه ، فسخ معامله پس از غش در معامله خواهد بود .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم غش در معامله در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم غش در معامله پاسخ دهند .
برای مشاوره حکم غش در معامله
برای مشاوره حکم غش در معامله
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
