یکی از روش های اعتراض به حکم دادگاه پس از قطعیت یافتن آن ، اعاده دادرسی می باشد که نحوه آن ، ارائه درخواست اعاده دادرسی ، به استناد جهات مذکور در قانون است که هم در دعاوی حقوقی و هم در دعاوی کیفری ، قابل طرح می باشد . انواع اعاده دادرسی ، شامل اعاده دادرسی اصلی و طاری می باشد .
برای مشاوره اعاده دادرسی و انواع آن
برای مشاوره اعاده دادرسی و انواع آن
در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری ، روش هایی پیش بینی شده است که در آنها ، محکوم علیه یا شخصی که حکم دادگاه به زیان وی صادر شده است ، بتواند تحت شرایط خاصی ، اقدام به اعتراض نسبت به رای دادگاه نماید که از جمله این روش ها ، می توان به روش تجدید نظر خواهی ، واخواهی ، فرجام خواهی ، اعاده دادرسی و غیر اینها ، اشاره نمود.
در حالت کلی ، حکم صادره از دادگاه ، پس از قطعیت ، اعتبار امر مختومه داشته و پس از گذشت مواعد قانونی طرح اعتراض ، قابل رسیدگی مجدد نیست ؛ با این حال ، در قانون ، مواردی پیش بینی شده است که به موجب آن ، حتی پس از صدور حکم قطعی نیز ، می توان نسبت به حکم ، اعاده دادرسی نمود . از آن جهت که اعاده دادرسی ، یکی از آخرین راه های اعتراض به حکم دادگاه است ، اطلاع از اینکه اعاده دادرسی چیست و نحوه طرح آن در انواع دعاوی چگونه است ، ضروری به نظر می رسد .
به همین دلیل ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که اعاده دادرسی چیست و سپس ، انواع آن را توضیح دهیم . در ادامه ، به بررسی مراحل و نحوه اعاده دادرسی توسط دادگاه پرداخته و بحث های مربوط به ارائه دلیل جدید در اعاده دادرسی را نیز ، شرح خواهیم داد .
یکی از آثار صدور حکم قطعی ، آن است که دیگر نمی توان نسبت به آن ، درخواست رسیدگی مجدد نمود که این موضوع ، تحت عنوان اعتبار امر مختومه یا اعتبار امر قضاوت شده ، شناخته می شود . با این حال ، بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری ، روشی برای اعتراض به حکم قطعی صادره از دادگاه ها ، پیش بینی شده است که به آن ، اعاده دادرسی گفته می شود . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که اعاده دادرسی چیست ؟
در پاسخ به این سوال که اعاده دادرسی چیست و چه مفهومی دارد ، باید گفت که اعاده دادرسی ، یکی از روش های فوق العاده اعتراض به رای قطعی صادره از دادگاه می باشد که در آن ، محکوم علیه حکم ، تحت شرایط خاصی ، می تواند از دادگاه ، تقاضا نماید که برای یک بار دیگر ، به پرونده ، رسیدگی ماهوی انجام داده تا در صورت احراز شرایط اعاده دادرسی ، حکم جدیدی صادر شود .
در ارتباط با اینکه اعاده دادرسی چیست ، باید اشاره نمود که اعتراض اعاده دادرسی ، هم در دعاوی حقوقی قابل طرح بوده و هم در دعاوی کیفری . با این حال ، جهات اعاده دادرسی حقوقی و کیفری ، با هم متفاوت هستند و به عبارت دیگر ، دلایلی که به استناد آنها ، می توان در دعاوی حقوقی ، اعاده دادرسی نمود ، با دلایل قابل طرح در دعاوی کیفری ، تفاوت دارد . در این قسمت ، به بررسی موارد اعاده دادرسی حقوقی و کیفری چیست ، خواهیم پرداخت .
بر اساس ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی ، در موارد زیر ، می توان نسبت به حکم قطعی صادره از دادگاه های حقوقی ، درخواست اعاده دادرسی حقوقی نمود :
حکم صادره ، مورد تقاضای خواهان نبوده باشد و یا اینکه حکم ، به میزان بیشتر از خواسته وی ، صادر شده باشد .
در مفاد حکم صادره از دادگاه ، تضاد وجود داشته باشد که ناشی از استناد نمودن به اصول یا مواد قانونی متضاد باشد .
حکم دادگاه ، با حکم دیگری که در خصوص همان دعوی و اصحاب آن صادر شده ، قبلا از سوی همان دادگاه صادر شده ، متضاد باشد ؛ بی آنکه دلیل قانونی وجود داشته باشد .
طرف مقابل ، حیله یا تقلبی به کار برده است که این امر ، مورد توجه دادگاه قرار گرفته و منجر به صدور رای ، به نفع وی شده باشد .
دادگاه ، به استناد اسناد و مدارکی حکم به نفع طرف مقابل صادر کرده باشد که پس از قطعیت حکم ، اثبات شود که آن اسناد ، جعلی می باشند .
پس از قطعی شدن حکم ، اسناد و مدارکی به دست آید که نشانگر حقانیت محکوم علیه می باشد و اثبات شود که این اسناد و مدارک ، در جریان دادرسی ، وجود نداشته یا در اختیار متقاضی نبوده است .
اما در ارتباط با جهات اعاده دادرسی در پرونده های کیفری ، می توان به ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری اشاره نمود که بر اساس آن ، موارد اعاده دادرسی کیفری ، شامل موارد زیر است :
کسی به اتهام قتل شخص دیگری محکوم شود و سپس ، محرز شود که آن فرد ، زنده است .
عمل ارتکابی متهم ، جرم نبوده و یا اینکه مجازات مورد حکم ، بیشتر از مجازات قانونی باشد .
درباره یک فرد ، به اتهام واحد ، احکام متفاوتی از دادگاه صادر شود .
مشخص شود که مبنای حکم دادگاه ، ارائه اسناد جعلی و یا شهادت دروغ بوده است .
دو نفر به علت انتساب جرمی محکوم شده باشند ؛ به نحوی که از تعارض دو حکم ، بی گناهی یکی از آنها ، احراز گردد .
چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی ، به مجازات محکوم شده باشند ؛ در حالی که جرم ، به گونه ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن در نظر گرفت .
پس از صدور حکم قطعی ، واقعه جدیدی حادث شده و یا ادله جدیدی ارائه شود که به موجب آن ، بتوان بی گناهی محکوم علیه را احراز نمود .
در هر حال ، نیاز است که محکوم علیه ، از طرق مقتضی ، با تهیه اسناد و مدارک لازم ، اقدام به طرح اعتراض انواع اعاده دادرسی نماید و در همین راستا ، در قسمت های بعدی ، انواع ، مراحل و نحوه اعاده دادرسی را شرح خواهیم داد .
اعاده دادرسی ، یکی از انواع روش های اعتراض به رای دادگاه می باشد که با استناد به یکی از جهات قانونی ، امکانپذیر می باشد . با این حال ، بر اساس قوانین مربوطه ، می توان ملاحظه نمود که اعاده دادرسی ، انواع مختلفی دارد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم انواع اعاده دادرسی چیست را مورد توجه قرار داده و در قسمت بعد ، نحوه طرح انواع اعاده دادرسی را نیز ، شرح دهیم .
در خصوص اینکه انواع اعاده دادرسی چیست ، باید گفت که از یک منظر ، می توان اعاده دادرسی را به دو نوع اعاده دادرسی حقوقی و کیفری ، تقسیم بندی نمود . اعاده دادرسی حقوقی ، در دعاوی حقوقی قابلیت طرح خواهد داشت که احکام مربوط به این نوع از اعاده دادرسی ، در ضمن مواد 426 الی 441 قانون آیین دادرسی مدنی ، بیان شده است . اعاده دادرسی کیفری نیز ، ضمن مواد 474 الی 483 قانون آیین دادرسی کیفری ، پیش بینی شده است .
در خصوص انواع اعاده دادرسی ، باید به این نکته نیز ، اشاره کرد که بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، یک نوع دیگر اعاده دادرسی ، ذکر شده است که بر اساس آن ، در صورتی که رئیس قوه قضاییه ، رای قطعی صادره از هر کدام از مراجع قضایی را خلاف شرع بین تشخیص بدهد ، می تواند اعاده دادرسی را تجویز نموده و پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال دارد تا در شعب خاص ، مورد رسیدگی قرار گرفته و رای مقتضی ، صادر شود .
یکی دیگر از انواع اعاده دادرسی ، تقسیم بندی آن ، به اعاده دادرسی اصلی و اعاده دادرسی طاری می باشد . این موضوع ، در ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی ، مورد اشاره قرار گرفته است که بر اساس این ماده ، اعاده دادرسی اصلی ، آن است که متقاضی ، به طور مستقل ، درخواست خود مبنی بر اعاده دادرسی از حکم صادره را ، به دادگاه ، اعلام می دارد .
اما اعاده دادرسی طاری ، آن است که در دعوای میان دو نفر ، حکم قطعی توسط دادگاه ، صادر شده است و بعدا ، در دعوای دیگری ، به عنوان دلیل ، به آن حکم استناد می شود و کسی که حکم ، به زیان وی است ، نسبت به آن ، معترض شده و درخواست اعاده دادرسی می نماید . در ادامه ، به این سوال پاسخ می دهیم که مراحل اعاده دادرسی چیست و نحوه اعاده دادرسی به چه صورت است .
اعاده دادرسی ، مانند سایر روش های اعتراض به حکم ، همچون تجدید نظر خواهی و یا واخواهی ، نیازمند آن است که شخص ذی نفع ، با دارا بودن شرایط لازم و طی مراحلی که در قانون ذکر شده ، اعتراض خود را مطرح کند . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که مراحل و نحوه اعاده دادرسی حقوقی و کیفری چیست .
مراحل و نحوه اعاده دادرسی ، به این صورت است که محکوم علیه حکم صادره ، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواست اعاده دادرسی تقدیم نمایند . ضمن ثبت دادخواست اعاده دادرسی حقوقی یا کیفری ، می بایست به یکی از جهات اعاده دادرسی ، استناد شده و کلیه مدارک و مستنداتی که دال بر ذی حق بودن فرد می باشد ، ضمیمه درخواست اعاده دادرسی شود .
البته ، در اعاده دادرسی از طریق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، نیازی به ثبت دادخواست نیست ؛ بلکه موضوع اعتراض به حکم ، ابتدائا توسط رئیس دادگستری استان ، مورد بررسی قرار گرفته و پس از آن ، در صورت احراز موضوع ، به رئیس قوه قضاییه ، ارسال می شود تا در صورت تشخیص اینکه حکم صادره ، خلاف شرع است ، در شعب خاص ، مورد رسیدگی قرار گیرد .
البته ، در انواع دعاوی کیفری ، علاوه بر خود محکوم علیه ، وکیل یا نماینده قانونی وی ، در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه ، همسر ، وراث قانونی و وصی او نیز ، می توانند مراحل اعاده دادرسی را انجام دهند . همچنین ، دادستان کل کشور ، دادستان مجری حکم و نیز ، رئیس قوه قضاییه ، طبق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری ، می توانند درخواست اعاده دادرسی را داشته باشند .
البته ، در خصوص مراحل و نحوه اعاده دادرسی ، می بایست به مهلت اعاده دادرسی نیز ، توجه داشت . مهلت اعاده دادرسی حقوقی و کیفری ، برای افراد مقیم ایران ، بیست روز و برای افراد مقیم خارج از کشور ، دو ماه می باشد . این مهلت زمانی ، در مورد آرای حضوری ، از زمان ابلاغ رای شروع شده و در مورد آرای غیابی ، از تاریخ انقضای مهلت واخواهی و تجدید نظر خواهی ، آغاز می گردد .
البته ، در صورت داشتن عذر موجه ، ابتدا ، فرد باید وجود عذر موجه خود را در دادگاه ، اثبات نماید تا به درخواست اعاده دادرسی وی ، رسیدگی شود . این مهلت ، در حالتی که اعاده دادرسی ، به خاطر جعلی بودن اسناد یا حیله یا تقلب طرف مقابل صورت می گیرد ، از زمانی شروع می شود که حکم نهایی مربوط به اثبات جعل یا حیله و تقلب ، صادر می شود . در حالتی هم که انواع اعاده دادرسی ، به دلیل کشف اسناد و مدارک جدید بوده است ، این امر ، از تاریخ وصول اسناد یا اطلاع از وجود آنها ، شروع می شود .
در خصوص مراحل و نحوه اعاده دادرسی توسط مرجع صالح ، باید افزود که در اعاده دادرسی حقوقی ، درخواست اعاده دادرسی اصلی ، در دادگاهی که حکم را صادر نموده است ، مورد رسیدگی قرار می گیرد و در اعاده دادرسی طاری ، در دادگاهی که حکم ، به عنوان دلیل ، در آنجا ابراز شده است . اما درخواست اعاده دادرسی کیفری ، ابتدا به دیوان عالی کشور ارائه شده و در صورتی که ضرورت موضوع احراز شود ، دیوان با تجویز اعاده دادرسی ، پرونده را به دادگاه صادر کننده حکم قطعی ارجاع می دهد .
در اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضاییه نیز ، پرونده به دیوانعالی کشور ارجاع می شود تا در صورت لزوم ، در شعب خاص ، مورد رسیدگی قرار گرفته و حکم صادر شود . در هر حال ، اگر درخواست اعاده دادرسی پذیرفته شود ، اجرای حکم تا صدور حکم جدید ، به تعویق می افتد . دادگاه رسیدگی کننده نیز ، پس از رسیدگی ماهوی ، حکم مورد اعتراض را نقض و رای جدید صادر می نماید .
مراحل و نحوه اعاده دادرسی ، به این صورت است که ذی نفع ، با دارا بودن شرایط قانونی ، ضمن ارائه یک نمونه دادخواست اعاده دادرسی ، درخواست اعاده دادرسی می نماید تا حکم قطعی صادره از دادگاه ، بنا به جهات مذکور در قانون ، لغو گردد . یکی از مباحث مهمی که در خصوص اعاده دادرسی مطرح می شود ، آن است که آیا در انواع اعاده دادرسی ، اعم از حقوقی و کیفری ، می توان دلیل جدیدی ارائه نمود یا خیر ؟
در خصوص ارائه دلیل جدید در اعاده دادرسی ، باید گفت یکی از شرایط پذیرش انواع اعاده دادرسی حقوقی و کیفری ، آن است که پس از صدور حکم قطعی ، واقعه جدیدی حادث شده یا اسناد ، مدارک و ادله ای به دست آید که دلیل بر حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد که در این صورت ، به استناد آنها ، می توان درخواست اعاده دادرسی نمود .
با این حال ، باید توجه داشت که ارائه دلیل جدید در اعاده دادرسی ، در صورتی امکانپذیر می باشد که اثبات شود اسناد و مدارک ارائه شده به عنوان دلیل جدید ، در طی جریان رسیدگی به دعوای اصلی ، مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است . بنابراین ، در صورتی که ارائه دلیل جدید در مرحله رسیدگی به دعوی ، به لحاظ متعارف، امکانپذیر باشد ، نمی توان به استناد آن ، درخواست اعاده دادرسی نمود و در چنین شرایطی ، ارائه دلیل جدید در اعاده دادرسی ، امکانپذیر نیست .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعاده دادرسی و انواع آن در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعاده دادرسی و انواع آن پاسخ دهند .
برای مشاوره اعاده دادرسی و انواع آن
برای مشاوره اعاده دادرسی و انواع آن
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
.jpg)
