دینا / حقوقی / سایر موضوعات حقوقی / قانون چیست

قانون چیست

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید. سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.

logo-samandehi

تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©

تماس از کل کشور : ۳ ۰ ۳ ۵ ۷ ۰ ۹ ۹ ۰ ۹
همه روزه حتی ایام تعطیل از :  ۸ صبح   الی ۱  شب

منظور از قانون، مقرراتی است که توسط نهاد قوه مقننه(مجلس شورای اسلامی)، طبق مقررات مربوط به نحوه قانون گذاری، وضع شده و پس از ابلاغ توسط رئیس جمهور و انتشار در روزنامه رسمی، اجرا می گردد. از انواع قانون نیز می توان به قانون ماهوی و شکلی و قانون آمره و تفسیری، اشاره نمود. 

 

در عالم رشته حقوق، همچون سایر رشته های علوم انسانی، مفاهیم متعدد و تخصصی مطرح گردیده که جهت شناخت این علم، لازم است تا با معنی این مفاهیم آشنا گردید و جوانب مختلف مربوط به این مفاهیم را مورد بررسی قرار داد .

یکی از مفاهیم مطرح شده در علم حقوق، مفهوم قانون بوده که از آنجا که در نظام حقوقی کشور ما، منبع اولیه و اصلی حقوق، محسوب می گردد، لازم است تا با مفهوم این اصطلاح حقوقی، انواع آن و نحوه تصویب آن، آشنا گردید.

لذا، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ داده می شود که قانون چیست؛ سپس، انواع آن، مورد بررسی قرار گرفته و در مورد مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری، صحبت می شود؛ در انتها نیز مفهوم نسخ و ماده قانون، توضیح داده خواهد شد.

مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری

یکی از مهم ترین منابع حقوق در کشور، قانون بوده که سوالات مهمی در رابطه با آن، قابل طرح می باشد. از جمله اینکه نحوه قانون گذاری به چه صورت است، منظور از نسخ قانون و ماده قانونی چیست؟ اما، پیش از پاسخ به این سوالات، لازم است تا به این پرسش پاسخ داده شود که قانون چیست؟ چراکه علی رغم مفهوم به ظاهر ساده این واژه حقوقی، به دلیل انواع مختلف نحوه قانون گذاری و تفاوت قانون با مفاهیم مشابهی مانند آیین نامه، پرداختن به تعریف قانون در اولویت می باشد.

در پاسخ به این سوال که قانون چیست، باید گفت، قانون، دارای دو معنی عام و خاص می باشد. در معنی عام، قانون، به معنی مقرره ای است که توسط یک نهاد صلاحیت دار، وضع شده و افراد مشمول، موظف به تبعیت از آن می باشند. در این معنی، قانون، شامل قوانین مصوب قوه مقننه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه می گردد.

اما، در مفهوم خاص، منظور از قانون، مقرراتی است که توسط نهاد قوه مقننه(مجلس شورای اسلامی)، طبق مقررات مربوط به نحوه قانون گذاری، وضع شده، سپس، باید به تایید شورای نگهبان برسد و پس از انتشار در روزنامه رسمی، اجرا می گردد. در این معنی، تصویب نامه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه(دولت)، قانون محسوب نمی گردد.

با این وجود، باید به این نکته توجه داشت که اگرچه مرجع اصلی قانون گذاری در کشور، مجلس شورای اسلامی بوده، اما، در موارد خاصی، نحوه قانون گذاری بدین صورت بوده که نهاد یا مرجع دیگری نیز می تواند برای وضع قانون، اقدام نموده که در بخش مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری، به آن خواهیم پرداخت.

مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری

یکی از مهم ترین منابع حقوق در کشور، قانون بوده که سوالات مهمی در رابطه با آن، قابل طرح می باشد. از جمله اینکه نحوه قانون گذاری به چه صورت است، منظور از نسخ قانون و ماده قانونی چیست؟ اما، پیش از پاسخ به این سوالات، لازم است تا به این پرسش پاسخ داده شود که قانون چیست؟ چراکه علی رغم مفهوم به ظاهر ساده این واژه حقوقی، به دلیل انواع مختلف نحوه قانون گذاری و تفاوت قانون با مفاهیم مشابهی مانند آیین نامه، پرداختن به تعریف قانون در اولویت می باشد.

در پاسخ به این سوال که قانون چیست، باید گفت، قانون، دارای دو معنی عام و خاص می باشد. در معنی عام، قانون، به معنی مقرره ای است که توسط یک نهاد صلاحیت دار، وضع شده و افراد مشمول، موظف به تبعیت از آن می باشند. در این معنی، قانون، شامل قوانین مصوب قوه مقننه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه می گردد.

اما، در مفهوم خاص، منظور از قانون، مقرراتی است که توسط نهاد قوه مقننه(مجلس شورای اسلامی)، طبق مقررات مربوط به نحوه قانون گذاری، وضع شده، سپس، باید به تایید شورای نگهبان برسد و پس از انتشار در روزنامه رسمی، اجرا می گردد. در این معنی، تصویب نامه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه(دولت)، قانون محسوب نمی گردد.

با این وجود، باید به این نکته توجه داشت که اگرچه مرجع اصلی قانون گذاری در کشور، مجلس شورای اسلامی بوده، اما، در موارد خاصی، نحوه قانون گذاری بدین صورت بوده که نهاد یا مرجع دیگری نیز می تواند برای وضع قانون، اقدام نموده که در بخش مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری، به آن خواهیم پرداخت.

مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری

یکی از مهم ترین منابع حقوق در کشور، قانون بوده که سوالات مهمی در رابطه با آن، قابل طرح می باشد. از جمله اینکه نحوه قانون گذاری به چه صورت است، منظور از نسخ قانون و ماده قانونی چیست؟ اما، پیش از پاسخ به این سوالات، لازم است تا به این پرسش پاسخ داده شود که قانون چیست؟ چراکه علی رغم مفهوم به ظاهر ساده این واژه حقوقی، به دلیل انواع مختلف نحوه قانون گذاری و تفاوت قانون با مفاهیم مشابهی مانند آیین نامه، پرداختن به تعریف قانون در اولویت می باشد.

در پاسخ به این سوال که قانون چیست، باید گفت، قانون، دارای دو معنی عام و خاص می باشد. در معنی عام، قانون، به معنی مقرره ای است که توسط یک نهاد صلاحیت دار، وضع شده و افراد مشمول، موظف به تبعیت از آن می باشند. در این معنی، قانون، شامل قوانین مصوب قوه مقننه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه می گردد.

اما، در مفهوم خاص، منظور از قانون، مقرراتی است که توسط نهاد قوه مقننه(مجلس شورای اسلامی)، طبق مقررات مربوط به نحوه قانون گذاری، وضع شده، سپس، باید به تایید شورای نگهبان برسد و پس از انتشار در روزنامه رسمی، اجرا می گردد. در این معنی، تصویب نامه و آیین نامه های مصوب قوه مجریه(دولت)، قانون محسوب نمی گردد.

با این وجود، باید به این نکته توجه داشت که اگرچه مرجع اصلی قانون گذاری در کشور، مجلس شورای اسلامی بوده، اما، در موارد خاصی، نحوه قانون گذاری بدین صورت بوده که نهاد یا مرجع دیگری نیز می تواند برای وضع قانون، اقدام نموده که در بخش مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری، به آن خواهیم پرداخت.

 

نسخ قانون یعنی چه

نسخ قانون یعنی چه ؟ این یکی از سوالات مهمی است که ممکن است در رابطه با مفهوم قانون مطرح گردد. با توجه به اینکه نسخ قانون، دارای انواع مختلفی بوده که لازم است مورد بررسی قرار گیرد، در این بخش از مقاله، به بررسی مفهوم نسخ قانون پرداخته و سپس، در بخش بعد، مفهوم ماده قانون را توضیح خواهیم داد.

در پاسخ به این سوال که نسخ قانون یعنی چه، باید گفت، منظور از نسخ قانون، آن است که یک قانون، با تصویب قانون جدید، بی اعتبار شود. یعنی، پس از اینکه یک قانون به تصویب رسید، قانونگذار، یک قانون جدید را تصویب می کند که به دلیل تعارض قانون جدید با قانون سابق، قانون دوم، آن قانون اول را نسخ و بی اعتبار می کند. به این فرآیند، نسخ قانون گفته می شود.

نسخ قانون، دارای انواع مختلفی بوده که در یکی از مهم ترین تقسیم بندی ها، به نسخ قانون صریح و ضمنی، تقسیم می گردد. منظور از نسخ قانون صریح، آن است که قانون گذار، وقتی یک قانون جدید را تصویب می کند، در انتهای آن قانون، تصریح می کند که یک یا چند قانون قدیمی تر، با تصویب این قانون جدید، نسخ می گردد. به عنوان مثال، در انتهای قانون حمایت خانواده تصریح شده که ماده واحده قانون طلاق، با تصویب این قانون، نسخ می گردد.

نسخ قانون ضمنی نیز به نسخ قانونی گفته می شود که ضمن آن، اگرچه قانون گذار به نسخ قانون قدیمی، تصریح نمی کند، اما، به دلیل تعارض قانون جدید با قانون قدیم، در عمل، قانون دوم، قانون سابق را نسخ و بی اعتبار می کند.

نسخ قانون، اعم از اینکه به صورت صریح باشد یا ضمنی، می تواند در ارتباط با کل یک قانون باشد یا صرفا مربوط به یک ماده قانون باشد. به همین دلیل، در بخش بعد، به این سوال نیز پاسخ خواهیم داد که ماده قانون چیست؟

 

ماده قانون چیست

در بخش های قبل، به این سوال پاسخ دادیم که قانون چیست و همچنین، انواع قانون و مراحل و نحوه تصویب قانون و قانون گذاری را بررسی کردیم. همچنین، به این پرسش نیز جواب داده شد که منظور از نسخ قانون چیست؟

اما، یکی از مفاهیمی که همواره در ارتباط با قانون و نحوه قانون گذاری مطرح می گردد، مفهوم ماده قانون می باشد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا به بررسی مفهوم ماده در علم حقوق پرداخته و به این سوال پاسخ دهیم که ماده قانون چیست؟

در پاسخ به این سوال که ماده قانون چیست، باید گفت، مطابق مقررات نحوه قانونگذاری، هنگامی که یک قانون به تصویب می رسد، به طور معمول، از چند بند یا بخش، تشکیل می گردد که هر کدام از این بندها و بخش ها، تحت عنوان ماده، نامیده می شوند. البته، برخی از قوانین نیز صرفا از یک بخش، تشکیل شده که در نحوه قانون گذاری، به این گروه از قوانین، ماده واحده، به معنی یک ماده، گفته می شود.

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه قانون گذاری و نسخ قانون در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه قانون گذاری و نسخ قانون پاسخ دهند.