رمزدارایی چیست

رمزدارایی به نوعی از دارایی دیجیتال گفته می شود که بر پایه فناوری دفتر کل توزیع شده، ایجاد گردیده و برمبنای پروتکل هایی قابلیت استخراج دارد. نحوه دریافت مجوز استخراج آن نیز از طریق درگاه ملی مجوزها و با صدور مجوز از سوی وزارت صمت یا سازمانهای مناطق آزاد تجاری-صنعتی می باشد.

با رواج عمل استخراج ارزهای دیجیتال در سال های اخیر در کشور، بسیاری از افراد اقدام به خرید و فروش تجهیزات مربوط به استخراج نمودند و از آنجا که این فعالیت ها که نیازمند تامین انرژی نیز است، بدون نظارت دستگاه های دولتی انجام می پذیرفت، آیین نامه هایی در سال های 98 و 99 برای کنترل وضعیت استخراج ارز دیجیتال و دریافت مالیات دارایی کریپتو مصوب گردید.
در آبان ماه سال 1401 نیز آیین نامه ای مربوط به استخراج ارزهای دیجیتال که از این آیین نامه با عنوان رمزدارایی از آن یاد می شود، منتشر گردید که طی 13 ماده به کلیات مربوط به شرایط استخراج رمزدارایی و لزوم دریافت مجوز برای فعالیت های مربوط به آن اشاره شده است و اشخاصی که به دنبال دریافت مجوزهای مربوط به استخراج رمزدارایی هستند باید آن را مطالعه نمایند.
با در نظر گرفتن اهمیت این آیین نامه، در این مقاله پس از پاسخ به این پرسش ها که رمزدارایی چیست و تعریف استخراج دارایی کریپتو، انواع مراکز استخراج رمزارزش، شرایط و نحوه دریافت مجوز و مشوق های مالیاتی این مراکز، توضیح داده شده و آیین نامه استخراج رمزدارایی ها جهت دانلود ارائه خواهد شد.

رمزدارایی چیست؟

در ماده یک آیین نامه استخراج رمز دارایی ها، تعریف رمزدارایی مطرح شده است، اما برای درک مفهوم آن، نیاز است ابتدا به مفاهیم ارزش رقومی و فناوری دفتر کل توزیع شده پرداخته شود. کلمه رقومی، معادل کلمه دیجیتال در نظر گرفته شده و به چیزی که بر مبنای رقم و اعداد کار می کند و عملکرد آن در تقابل با سیستم آنالوگ است، نسبت داده می شود.

به همین ترتیب منظور از ارزش رقومی، موجودیتی دیجیتال است که به دلیل ماهیت آن، امکان کپی کردن از آن وجود ندارد و از آنجا که قابلیت نقل و انتقال دارد، با ضمانت فناوری و یا شخص ثالث، زمانی که ارسال می شود، فرستنده دارایی یا ارزش مربوطه را از دست می دهد تا گیرنده آن را به دست آورد. به زبان ساده، ارزش رقومی، دارایی دیجیتال قابل انتقال بر بستر فناوری است.

معنای فناوری دفتر کل توزیع شده که برای تعریف رمزدارایی به درک آن نیاز است نیز این است که این فناوری براساس هم رایی یا اجماع دارندگان دفتر کلی که بین آن ها توزیع شده است و اطلاعات مربوط به نقل و انتقال دارایی در آن ثبت می شود، کار می کند و هرگونه تغییر در این دفتر کل به اطلاع دارندگان آن می رسد و سیستمی تقلب ناپذیر را نیز داراست.

اما در پاسخ به این که رمزدارایی چیست باید گفت، رمز دارایی یک نوع ارزش رقومی یا دیجیتالی محسوب می شود که بر پایه فناوری دفتر کل توزیع شده، ایجاد شده و نقل و انتقالات آن نیز بر همین بستر صورت می پذیرد. قیمت و ارزش این نوع دارایی نیز می تواند ثابت یا متغیر باشد و نرخ آن در بازارهای متمرکز و غیرمتمرکزی که آن را عرضه می کنند، معین می شود و بیشتر از این که یک واسطه مبادله باشد، برای حفظ ارزش پول مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین می توان گفت منظور از رمزارزش در آیین نامه مذکور، ارزهای دیجیتالی هستند که بر بستر فناوری دفترکل توزیع شده ایجاد شده اند و به عنوان دارایی هایی دیجیتال شناخته می شوند که قابلیت نقل و انتقال  دارند و خرید و استفاده از آن ها بیشتر از این که کارکرد واسطه گری در معاملات را داشته باشد، برای حفظ و یا افزایش سرمایه کاربرد دارد.

منظور از استخراج رمزدارایی چیست؟

در آیین نامه استخراج رمز دارایی ها، علاوه بر اشاره به اینکه رمزدارایی چیست به مفهوم استخراج رمزدارایی نیز اشاره شده است. به این ترتیب که منظور از استخراج رمزدارایی، این است که کاربرانی که در شبکه دفتر کل توزیع شده عضویت دارند، در ازای اثبات انجام یک کار معین در شبکه و یا با انجام کاری براساس سایر پروتکل های اجماع، موجب ایجاد رمزدارایی و به روز شدن دفتر کل شده و به همین دلیل پاداش دریافت می کنند.

استخراج دارایی کریپتو با اثبات کار، معمولا با مصرف انرژی همراه است و به آن؛ فعالیت پردازشی نیز گفته می شود. پاداش یاد شده نیز متناسب با سهمی که هر عضو نسبت به تلاش سایر اعضا دارد، با همان رمزدارایی استخراج شده به هر یک اعطا می شود. در واقع، هر عضو شبکه به دلیل همکاری در ایجاد رمزدارایی و تراکنش های صحیح و به روز رسانی شبکه، سهم خود را از آن رمزارزش دریافت می کند.

بنابراین می توان گفت، منظور از استخراج رمزدارایی، فعالیت هایی است که براساس انواع پروتکل های اجماع، از جمله روش اثبات کار انجام می شوند و هر عضو شبکه با انجام این فعالیت ها، به میزان مشارکت و تلاش خود در ایجاد ارز دیجیتال و فراهم نمودن شرایط شکل گیری تراکنش های صحیح، ارز دیجیتال مربوط به شبکه را دریافت می کند.

انواع مراکز استخراج رمزدارایی

بنا بر آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، انواع مراکز استخراج رمزدارایی به دو صورت مرکز عادی و بزرگ مقیاس قابل تعریف است. مراکز عادی استخراج، مربوط به شخصیت های حقوقی هستند که با هدف سرمایه گذاری از طریق استخراج رمزارزش، به این کار مشغول اند و برای استخراج نیز مجوزهای لازم را دریافت نموده و انرژی لازم را بر مبنای چهارچوب و دستورالعمل های آیین نامه تامین می نمایند.

این شخصیت حقوقی سرمایه گذار، تجهیزات پردازشی مربوط به استخراج را خرید، راه اندازی و نصب می نماید و پیرو دستورالعمل های وارده، به استخراج رمزدارایی می پردازد. درباره مرکز استخراج نوع دوم یعنی مراکز بزرگ مقیاس نیز باید گفت، در این نوع مراکز همان طور که از نام آن پیدا است، استخراج رمزارزش در مقیاس بالا و به صورت متمرکز و تجمیعی انجام می شود.

در مراکز بزرگ مقیاس، خدمات مربوط به میزبانی تجهیزات استخراج مجاز و قانونی، به اشخاص حقیقی و حقوقی نیز ارائه می‌شود. به این معنا که آن دسته از سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی که مایل به استفاده از تجهیزات پردازشی خود در مراکز بزرگ مقیاس هستند، درصورت داشتن مجوز مراکز استخراج رمزارزش و طی کردن مسیر قانونی، امکان پیوستن به این مراکز تجمعی استخراج را خواهند داشت.

شرایط  دریافت مجوز استخراج رمزدارایی

برای اخذ مجوز مراکز استخراج رمزدارایی در کشور، لازم است اشخاص حقیقی و حقوقی مجوزهای لازم را برای خرید، راه اندازی و... تجهیزات مربوط به استخراج از وزارت صمت دریافت نمایند. بنا بر ماده 2 آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، هر نوع فعالیت مربوط به استخراج دارایی کریپتو شامل واردات، تولید، فروش و تعمیرات تجهیزات لازم، تنها با دریافت مجوز از وزارت صمت و بنابر رویه قانونی تجاری و گمرکی مجاز است.

بنابراین دریافت مجوز برای استخراج دارایی کریپتو الزامی است و در خصوص شرایط دریافت این مجوز باید گفت، براساس آیین نامه مذکور، شرایط صدور مجوز واردات یا تولید تجهیزات تخصصی استخراج رمزدارایی باید توسط وزارت صـمت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مشخص و ابلاغ شود. با این حال، می توان به شرایط کلی و تمهیدات لازم برای استخراج رمزدارایی اشاره نمود.

از جمله این ملزومات برای استخراج، این است که کلیه تجهیزاتی که اشخاص برای استخراج مورد استفاده قرار می دهند، باید کیفیات مطلوب سازمان استاندارد را از لحاظ استانداردهای کیفیت توان الکتریکی را داشته باشند. همچنین، شرایط مربوط به تامین برق مورد نیاز برای استخراج رمزدارایی مشخص شده است و مراکز استخراج رمزارزش می توانند انرژی مورد نیاز خود را از این روش ها فراهم کنند.

از جمله این روش ها که انتخاب یک یا چند مورد از آن ها جزو شرایط دریافت مجوز استخراج رمزدارایی محسوب می شود، می توان احداث نیروگاه های تجدیدپذیر و یا خرید برق از نیروگاه های تجدیدپذیر جدیدالاحداث، سرمایه گذاری در طرح های بهینه سازی مصرف انرژی، سرمایه گذاری در احداث و بهره برداری از نیروگاه حرارتی تولید برق با تامین سوخت از محل گاز همراه و احداث نیروگاه حرارتی خارج از شبکه سراسری را نام برد.

درمجموع می توان گفت، در آیین نامه استخراج رمزدارایی ها مصوب آبان 1401، شرایط دریافت مجوز رمزدارایی مشخص نشده است و این شرایط از سوی وزارت صمت در آینده اعلام خواهد شد. اما کلیات شرایط و موازین استخراج رمزدارایی ها، در این آیین نامه تشریح شده است و اشخاصی که قصد استخراج این نوع دارایی را دارند، لازم است به مطالعه آن بپردازند.

نحوه دریافت مجوز استخراج رمزدارایی

بنا بر ماده 2 آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، هر فعالیت مربوط و منسوب به استخراج رمزارزش، اعم از واردات، تولید، فروش و تعمیرات تجهیزات صرفا با دریافت مجوز از وزارت صمت و براساس رویه قانونی تجاری و گمرکی مجاز خواهد بود. بنابراین دریافت مجوز مراکز استخراج رمزارزش از ملزومات اولیه این کار است و بدون داشتن مجوز، کلیه فعالیت ها غیرقانونی تلقی خواهند شد.

بنابر آیین نامه مذکور، هرگونه مجوز استخراج رمزدارایی توسط وزارت صمت یا سازمانهای مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، برای متقاضیانی که برای تامین انرژی مورد نیاز استخراج از برق استفاده می کنند، پس از هماهنگی با وزارت نیرو و برای آن دسته از اشخاصی که برای استخراج، نیاز به تامین گاز و یا سوخت فسیلی دارند، با هماهنگی با وزارت نفت صادر خواهد شد.

درخصوص این مجوزهای صادره باید گفت، چنانچه تجهیزات مربوط به استخراج دارایی کریپتو به دیگری واگذار شود و یا تغییری در نوع و یا تعداد تجهیزات دارای مجوز ایجاد شود، هر یک از این موارد باید به صورت دوره های سه ماهه در سامانه مربوط به وزارت صمت ثبت و مجوز صادر شده نیز اصلاح شود. در واقع، مجوزهای استخراج دارایی کریپتو دائمی نیستند و نیاز به تجدید و یا به روز رسانی خواهند داشت.

با توجه به مواد مندرج در آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، رویه اخذ مجوز استخراج مشخص نشده است اما لزوم دریافت مجوز در بندهای مختلف این آیین نامه تصریح گردیده است که به تعدادی از آن ها اشاره شد. بنابراین، نحوه دریافت مجوز استخراج رمزدارایی چندان شفاف نیست و اطلاعات مربوط به آن پس از انتشار این آیین نامه که مطالعه آن لازمه آشنایی با شرایط و مجوزهای استخراج رمز دارایی است، تدوین و ابلاغ خواهد شد.

البته، در حال حاضر، با توجه به راه اندازی درگاه ملی مجوزها، نحوه دریافت مجوز استخراج رمزارز و شرایط آن از طریق سایت mojavez.ir قابل مشاهده و بررسی است. متقاضیان دریافت مجوز مراکز استخراج رمزارزش می توانند با مراجعه به این سایت و ساخت حساب کاربری در آن و جستجوی کلمه استخراج، به نحوه دریافت مجوز مراکز استخراج رمزدارایی دسترسی پیدا کنند.

برای این کار، ابتدا باید به در صفحه اصلی سایت درگاه ملی مجوزها به آدرس mojavez.ir کلمه "استخراج" جستجو شود.

در صفحه نتایج، موارد مرتبط با استخراج، لیست می شود و متقاضیان باید روی بخش تاسیس استخراج رمزارز کلیک کنند. در این بخش، راهنمای دریافت مجوز و شرایط اخذ آن و همچنین لینک مربوط به درخواست مجوز قابل مشاهده است. همچنین، با کلیک بر روی دکمه درخواست مجوز، می توان برای دریافت آن اقدام نمود.

پس از کلیک بر روی درخواست مجوز و بسته به مورد، انتخاب یکی از دو گزینه افراد حقیقی یا حقوقی،  متقاضی به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، وارد شده که لازم است در پنجره فوق، احراز هویت نماید. به این ترتیب، متقاضیان با در نظر داشتن موارد مطرح شده در آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، می توانند برای اخذ مجوز استخراج از این طریق اقدام نمایند.

برای خرید و فروش ارز دیجیتال از دو روش می توان اقدام کرد ، در روش اول سرمایه گذار از طریق صرافی های ارز دیجیتال و ثبت نام در آن ها اقدام به خرید و فروش رمز ارز های مختلف می کند . اما در روش دوم از طریق ایجاد حساب کاربری در بازار فارکس و انجام معاملات جفت ارز این بازار به خرید و فروش ارز دیجیتال می پردازد. برای اطلاعات بیشتر به مقاله ذیل مراجعه شود.

مشوق مالیاتی مراکز استخراج رمزدارایی

بنابر ماده 11 آیین نامه استخراج رمزدارایی ها، آن دسته از مراکز استخراج رمزارزش که محصول کار خود را صادر نمایند و ارز حاصل از صادرات را براساس ضوابط بانک مرکزی به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند، مشمول مزایای مقرر در قوانین و مقررات مالیاتی خواهند بود. بنابراین، یکی از راه های دریافت مشوق مالیاتی مراکز استخراج رمزدارایی صادرات محصول استخراج است.

برای مراکز استخراج رمزدارایی، تخفیف هایی نیز برای پرداخت هزینه های مربوط به تامین انرژی در نظر گرفته شده است. در ماده 7 آیین نامه مذکور، تخفیف ولتاژ اتصال به شبکه برق به منظور گسترش مراکز استخراج بزرگ مقیاس براساس دستورالعمل وزارت نیرو، حداکثر به میزان بیست درصد قیمت متوسط ریالی صادراتی برق خواهد بود.

همچنین، چنانچه تعهدات ارزی مربوط به استخراج دارایی کریپتو از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی انجام پذیرد، تخفیف مربوط به آن، حداکثر به میزان ده درصد روی قبوض صادره برق مراکز استخراج پس از اعلام تأیید برگشت ارز به چرخه اقتصاد کشور، توسط بانک مرکزی به وزارت نیرو، اعمال می گردد. بنابراین می توان گفت، مراکز استخراج مجوز دار با انجام تعهدات خود، مشمول معافیت های مالیات دارایی کریپتو و تخفیف های مربوط به پرداخت هزینه تامین انرژی خواهند شد.

دانلود آیین نامه استخراج رمزدارایی ها

آن دسته از اشخاص حقیقی و حقوقی که در صدد دریافت مجوز استخراج رمزدارایی هستند، باید هر یک از مواد آیین نامه استخراج رمزدارایی ها را مطالعه نموده تا در جریان ضوابط و مقررات مربوط به استخراج قرار بگیرند. این آیین نامه شامل 13 ماده است که کلیات مقررات مربوط به استخراج دارایی کریپتو در آن تشریح شده است.

با ابلاغ این آیین نامه در آبان ماه 1401، مصوبه مربوط به سال 1398 به جز بند 1 آن و مصوبه مهر 1399 لغو شده و در حال حاضر، مرجع دریافت اطلاعات در خصوص استخراج رمزارزش، این آیین نامه است. در مواد این آیین نامه به مواردی همچون تعریف اصطلاحات مربوط به حوزه استخراج رمزدارایی، لزوم دریافت مجوز برای فعالیت در این زمینه و... پرداخته شده است.

همچنین، ارگان های مرتبط با صدور مجوز استخراج رمزدارایی و نظارت بر آن نیز معرفی گردیده است و به مواردی درخصوص نحوه تامین انرژی موردنیاز برای استخراج، شرایط دریافت مشوق های مالیاتی و.. نیز اشاره شده است. مطالعه این دفترچه و مواد و تبصره های آن برای فعالین حوزه استخراج دارایی کریپتو که قصد دریافت مجوز دارند الزامی است. فایل مربوط به دانلود آیین نامه استخراج رمزدارایی ها در ادامه قابل دریافت خواهد بود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجوز استخراج و مالیات رمزدارایی در کانال تلگرام موضوعات سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجوز استخراج و مالیات رمزدارایی پاسخ دهند.